Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 3, 16 May 1929 — I PAPA HOOMANAO NO KO MAKOU HEIAU O WAHULA MA PUNA HAWAII [ARTICLE]

I PAPA HOOMANAO NO KO MAKOU HEIAU O WAHULA MA PUNA HAWAII

Mr, Jonah Kumulae. Uinfthooponopano o Ke MAKAI O HAWAII Aloha; - K oluoluo e ae wai 1 kekahi w»hi kaawale o kaa inupepu ohohla nui la e koua, pue h'.-lnheiu, s hookouio Ji,u i ktla wuhi nm nao H kuu ae la taiilun;j.. "I Pwpa Hoomaauo i<u M^kuu He&u o Wuhuula l J uaa, liawaU." Mamuli o ka loaa ana he lono mai kekahi ixiau hoaloha n ai Honolulu mal'mamua aku nei e olelo ana: Ke maaao nei ka JLuna o 3Qa Hanahou o ke aupunl • haaa i mau Papa Hoomanao no kekahi mau wahi pana kaulana .o ke au kahlko 'o Hawaii nel, 10 klltahl o ia mm wahi i manaola, oia kahl i haauu ai ke AUI Wahine Kaahumanu rna ka IM o Kauwikl ma Hana, Maui, ke Panlwai o lao ma Wailuku, M*«i no me ka Heiau o Puukohola ma Kawaihae. Ua hooiaioia keia Ior»o mai Honolulu mai e ka puka ana ae o Ka Hoku o Hawaii o ka la 2 o Apcrila aku nei e olelo ana; ua paa ka papa hoomanao no ka Heiau o Puukohala. Aia ua papa keleaw# ls k« waiho nei ma ka ilma o ka Luna o na, Hanahou ma Honolulu. Na ka Hui Kamehameha o Konolulu ame kona mau Hu! Lala mai Ha» waii a Kauai e lawelawe ana na hana hooiaa o ka wehe ana i ka uhi o ua papa keleawe hoomanao nei o ka Heiau o Puukohala i ka la 8 ae nei o lune. & "hooUmallma ana keia mau hui i kekahi mokuahi hoio pili aina no ka lawe ana aku ia lakou a ku ae i kai o Kawaihae, no ka A ?ioohanohano ana I ua la nei e weheia ai ka uhi o ua papa keleawe hoomanao nei. Wahi a kekahi mau makamaka kamaaina o makou o Puna i pape mai ai: Ea ike iho ia ma kahi nupepa Hoku, eia ka ua hanaiamai la 1 papa keleawe ho~ omanao no ka Heiau o Puukohola ma Kawaihae. He Heiau no hoi ko 'kakou o Puna o Wahaula, heaha la ka mea noonoo ole ae o ka poe o kikou e noho aaaija I Honolulu, a noi ae hoi i ka Luna 0 na Hanahou no ko kakou Heiau hoi kekahl papa hoomanao. he leo hooloheia hol ko lakq£& O Kapaahu ka inoa © ku nei keia Heiau, aole he mamao loa mai kauhale o Kalapana ame Kaimu, kahi e noho nui ia nei e na kanaka koho haloka a hookaa auhau o keia mau wahi. :Ma ka olelo a ka poe kahiko 1 pau la i ka hala, o Paoo ka mea nana i kukulu keia Heiau o WaJtaula he mau-haneri" mamua loa aku o ka hanauia ana o ke Alli Kamehameha 1 am« na'lii mamua aku ona. He kahuna nui o Paoo mai Kahlkl mai oia i hele maā ai me kona mau hoahele mahma o na auwaa e paialewa hele ia ana e na ale ahiu o ka moana a hīki i wale i Hawau nei ja s*anawa. i Ua kukuiuia keia Heiau i wah: |« malamaia ai ko lakou mau a|&ua oia au a K.a poui uil I noho I ai, malalla lakou i hoomaaa ai i i ke akua ina i ka wa kana. Ke i akua hoouiu ai i ka wa mahiai. a | hooulu i'a i ka wa lawai'a, a peila aku. i 1 ikeia no ke Wi o keia Heiau i o Wahaula maloko o ka Kale Hoīkeike o Kamehameha. E malanm anei keia Hale Hoikeike o na me l a kahiko o Hawaii nei i kona kli rina aoie he mea ano mii e pui ipu ana me kona moolele- Ina i paha no ka loaa o kela pono o (ko makou Heiau elike me ko Puu- ! kohola, nu! kela. t Aole no a makou pukei a. 1 ... i miau papa keleawe ehki I me ko ir.a ne hr | pa pohaku ka ka Luua e na lia | n*hou e ham mal ai a l:aavrf ;mai no ko makou Helaa ua liik: | no, He nui ka pohaku hia 1 no ka pohaku ka aina. 0 ka lo;u paha o ka hoomanaoia rtia: I o ko makou Heiau o Wal;.aula e- ; me Puukehela i kelo, , ■ ka aina ola ka tnea nul He nui ko makou mau hui e | Hilo nei, oia o Kamehameiia, Ms - malahoa, ka Hale o na AL: e Hai waii ame kekahi mau hoī e ae no & i»u» v,ale, o lakou ne hoi ka poe « hele « ; ka wehe an& i ka uhi o ko makou . Helau o Wahauia ;na ho; no ka poao m%l. iie aku nei i ko aiakou mahalo nui ia o« e ka wahaole^ - O ka iehuiehu Ke Alskai o : waiu Owau iho no tv.e k& v.\\i nu'. ? iianaia ana ktns hana :;uikfti Mrs Aima £efc&hl uiea uku auhau o Pua* Ap«rUa 17. im