Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 8, 20 June 1929 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA NE KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

NE KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

aka. no konu msketnak< j . e Ia jio la, o Ro la'la naSo\\;ilej homia ivjcu ia no ia. a puiwu ae '■ la hoi c \<\ss HaU\ a r-u' l.\ ! Uoko or.u i ka n\iU\ao o koia nin l - '' «mhane Aolo i iPuii'u lohe akii! la ijia i kf kai'.i o ka -,!waki; o kekihi halepule e k» kokoke ■ mai ana u o ka hola elhiu ia o ' kakahiaka nul Ikt> ibo la o\i 12 5 : ao, ft a?& n* oia, oiai aolf la 0 feona ah\ lua'/ ,

l'.iki i kah». <) nn eiemākule o knhi a Wil.muiiki i no~fo si n r.alo\*|;Uo l;o;-.ua ai, oUiv<Jjn keiuake o;,; t . irc ina j»!u u;v leheisii kar..v a no loa;\ ar.B. hoi o m po liooi r-a'\e:a u ae U ki.tia io;i e hiki i kela honie. Ao'.e* i kan; ,ae ka ho?a eov.o o u: k;.k.u-.u\ka. ku ana kou ;v.;i k.\ ipuk,; o k,\ home o na cYmsk;-,:e, .» i ka tkc aua m£ū o kn \w.hine

' awiwi niai. la oia I ka puka aaa a i inai lā; "Elua a'u mau kahiaka: ka mau; j»a hoohanollloa ia roai ko'u naau, no ka inea, ua heluhelu nui laua a elua we kana k;s.ne i ka Baibala i ke ahl- . ahi nei, a ua hoomau maua i ka heluhelu ana i ka Baibala n W&enakuau o ka po nei, O ka 3ua; ia maua i eu ae at e hoi mai ko maua heluhelu Baibala ana, aia hoi, ike aku la maua i ka a mai o ke kukui o ko Wilamaiki lumi, a iiiile aku. la maua āT"kokoke ma ka puka, me ko iiiaua manao e kikeke aku fnlnau aku maua i kona wahi 1 .hele at i keia mau la iho nei, aka lolie aku la maua iaia e pule ana me ka leo maikai' no," a mana iho la maua, ua hele no paha oia i kahi o keHahi mea i loaa iaia i kela la ana i nalowale ai a hoi. mai la m, nolaila hoi mai la no hoi maua i ko maua lumi, a o kekahi hoi ua hala loa ka manawa kupono e ala hou ai. O ko maua po mua loa keia i ala ai elike °me keia a' waenakonu ka po." Ua pakeia ioa mai ka hoohauoliia o ko Mis§ Hale naau: o ka mua, no ka mea, manaoio loa iho la oia ua haliu mai ke Akua iaia a ua hoolohe mai i kuna pule ana no keia makuakane o ka home; a o ka lua, no ka lohe ana ua hoi mai o Wilamaiki. Ua ala e ae ka makuahine o ka hoine a hoomakaukau i ka iakou mau wahi mea paina, no Js:a_hele aku o kana kane i ka hana, & ua hōoi aku hoi oia ia" hoomakaukau ana no ka manao ke £la mai o Wilamaiki, e au'a ana oia iaia e paiha pu me laua ia kakahiaka, eia nae ka mea apiki, aole i hemo iki ka puka o ko Wiiimaiki lumi ia la a po, po ahiki 'wal* ' Vo j iakou hooluolu ana ia po. Oi kaI li wale akn laknn n ka hemo mai r > i i j le hemo inai, a koi 11 iwi 1 m iīuio iloko o 'li t mai no paha 0 V. ~ i k i kona mau | wai i pe jc a i ele hou no | Hn ii iakou e hoo- — i ka mea |i i a a aua hele ileu e. k 11 oia wa- " • : rsp ->-,sn3r, n krlfnh! lr ir no ke ia mahope 6 ka po ana i hoihoi ia mal ai e ka wahine o ka pu'nawai, eia nae, ua' moe oia ia' hapa po, a i kekahi la holookoa ae ame ia po iho. Aole oia i ike 1 keia mea, aka na ka poe o ka hale i ha'i mai iāia ia mea. O 'Wiiamaiki kai ala mua, me kona manao e hele e imi ia Miss Hale, aka no kona ike ole 1 kahi 0 ko ia la hokele, nolaila, aole 1 hele, aka. r holoholo wale iho la no oia iloko o ka pa e ake aha e ala mai na kamaaina a ninau koke aku oia i» laua ina paha ua ike laua I, Hale wahi e noho nei. Mamua nae o ke a'la ana mai 0 na makua o ka home, liiki e uuu lu o Mjss Hale.i ko lakou nei; hale a hui iho la iaiia me Wila-; ai , nui <te la ka leo .i ka piha 1 ka hauoh me ka noonoo ole ! ae i kekahi mea. Ua ala no kaj makuahine o ka home, a e kuke ana oia ia wa; a i kona lohe; ana mai i keia leo nui wahine, i puka awiwi mai la iwaho e nana | ai i ka mea nona keia leo nuis j a ike mai ia oia i na opio ji elua ! e ku ana ma ka lanai o ko lakou j home. Oia pu hoi kekahi i nuij pu mai ka leo, a he mea paakikl i ka hookuku ana, owai la o laua! ka mea i oi aku o ka nvn o ka j ieo, oia paha, a i -ole o Miss Ha|e paha. | Holo kiki aku la ka makua- ' ■v : i-c o kr- hs'r r fcahra *T kana 1 "o kM hoike .Tna ro • H. i,- p'.!; ana n W l ' , a i . k.i hauoH r.o >.<.n ' iaia mamuli o keia ike hou ana aku I ia Wilamaiki.

M.imua aku o kiv po ;i maliiu j heluhelu i ku Paiapala Hemolele no Ka manawa mua ' loa iioKo o ko laua home maho- ] pe* iho o ka hoo&olna ana ia Bnko no kekahi nnina\va loihi, i aole 110 he manao nui o kā ma-1 kuakane no Wilimaiki. ;ik.u i ke-' ia po a iaua i ht>luheHi ioaū ai j i ka Baibaia, ulu ao la iioko ona ' ko aioha, no tvalov. aU> iionua J ana u kt> keiki miihiii.n. a i koua ike ana l ke kukin o ko Wi- { h\!v.3iki Hnni la po. tou ; iho u oia a.ake m\ Uio la e! alo a he nlo Aka hA i Wiiu'.nAiki aua ia po, : :r,c kekahi la ae & po. ,i ao ia l P*\ iuauao h<& iho la oū. ua he-1 I H' Uop no paha o ua o WUamailU, I , A kaumAha loa tho la koJ& r.a,au. Nolaila, i keia lohe ;uia oi\«1 r.ui; kana wahine aku au o Wi-: iamaiki niawaho ine luie. | w lkiwiki koke iho U\ oia . k& ho-J

[ lo iwaho e hui me' ke keiki maj iihini. } tie me ka nana ole ae i kana \ wahme, a. aoTe "iW'hōr la TvTlss~ 1 Haie a puliki aku la i ke keiki, e hoike ana i kona hauoii nui no keia ike hou ia ana ona. Hoi aku ia lakou a loko o ka hale a ninanlnau mai lakou ia Wilamaiki i kona wahi i' naloi wale aL i kela mau la. Aole he | ha'i aku o Wilamaiki i kona waI hi i nalowale ai. Aole no i maoi popo ia Wilamaāki kona wahl i j ij&lowale ai; o kahi wale'. no i | maopopo iaia, oia kona hiki ai na i kahi o na lua hunt>, a o ke j aia ona i laweia al ame kona } hoihoiia ana mai, aole loa i maj opopo iaia, no ka mea ia mau j manawa, u» uhiia mai la oia'e ika mana o keikimahine o ka j punawai a hfei ole iaia ke hooj maopopo i ke alahele. ' ) Ina makua ame Miss Hale e j hauoli nui ana noJkeia hui hoil j o lakou me Wilamaiki, aole he wahi' manao hauoli iki iloko o Wiiamaiki. Kukule loa kona ano a me he mea la ua mai oia nia ka nana aku, ela no nae, 1 aole ona oma'ima'i. Me he mea . ia o kona luhi i ka hoauwanaia { e kela wahine'O: ka'punawai, a- | me ka.hiki pono ole iaia ke hi--1 amoe ia mau pō, a hui pu iho j paha hoi me ka inoinō o ka nooI noo no Miss Hale, no ka ike ole

i kona wahi 1 nalowale honua ai i kela mau la, a hui pu iho me ka puka wahl" huaolelo ole mai kona waha aku, a i ka houluuluiā ana o keia mau mea . "apau, ua lilo lakou i mea hoano e loa mai ia Wilamaiki ia inau la. Ke hoao mai la lakou la e olelo iaia i na olelo ole ai iaia ke"®hQomau i kona noho mumnle ana, aole nae o ia nei ekemu aku. Paha'oha'o loa iho la lakou la a miaopopo 010 1 keia' o ko Wilamaikihoho mumūle mai. Ahiki i ka j . manawa hele o ka makuakane I i i ka hana, hele aku la oia»me! ; ke komo ole o kekahi wahi me'a! ai iloko o konā'opu, oiai; ua pau i loa iho la ka manawa nie Wili- ; maiki. A hala kela. koi mai la ' ka makuahine o ka home ia Miss i . Hale ame Wilamaiki e. hele la- ; kou e .paina kakahiaka a hele , like aieu la lakou a ekol'i a ka ! lumi aina, a noho like no i ke i pak:rukau. O l-.ii.so Hak wale no ame ka | ka* ai iiiia, a o nono malie wale aku :.o ka Wilamaiki, aole al i kekahi mea ai, aole no hoi' he kamailio aku ia laua la, oīai ! no nae e hoao mau mai ana iaua j iaia nei e olelo aku oiā i kekāhi Na keia mea no hoi i hookaumaha loa' mai i ko Mi'ss, naau a ono ole iho la : kana ai ana ia kakahiaka, a pela pu no hoi me ka makuahine o ka home. Hooiaio loa iho la o Miss Hale iloko iho ona, ua oma'ima'i ia o Wiiamaiki, a ua hilahila oia i ka hoike mai ia mea. A hala he manawaleupono, oielo mai la ka makuahine o ka home ia laua nei, e hoi iloko o : kt lumi hookipa e noho &\, oiai i ola e hoihoi ana i na wahi pa- j (ipu. He iini nui ko Miss Hale i ie kokua pu i ka hooponopono |ana i xia paipu, aka. no kona j |'manao ina paha o laua wale no ] ma kekalii wahi, e loaa āna pa- ' ha he wahi pane maī ia Wila- i maiki m,ai, nolaila aole oia i ho- j oikaika aku 1 ka 'makuahine o j ka homē o laua pu ke lāwelawe [ i ka hoihoi ana ame ka holpi ;.ana i na paipu. j Hoi aku la lana aloko oka lujmi hookipa, a noho iho lāua iI iuna o na noho. Huki aku la j | nae o Miss Hale i kona noho & ' I kokoke loa i ko Wilamalki. noho,! j a hoomaka koke aku īa oia e ni-1 i ele. Aole no he ekemu Nnai o ko j j Wilamaiki waha..A i ka hope.' : oielo aku la o Miss HaU\ "E krria ! j auai oe ia'u e Wilamaiki, I hoo- j : nui au i ka'u niele a«a ia oe no I ko'u maka'u ua loaa *ia pafia oe ! ī kekahi ma'ī; a ina pela, he po- ] no oe e ae mai i.\'u e lawe i& oe I i kekahi kauka Ina aole kou he mal kupono t ke kauka lapaau ke lawelawe, he ma'i aloha paha kekahi ou i kekahi 1 mea, a maiia paha oia ke kumu' 0 .kou naiowale honua ana iho j nei i keia mau la. Mai ka wa au 1 hoonaauao \m\ inai ai e pill ana 5 ka Baibala, \ia lawe au <.h> mn ke ano he kuikunane oe no*u a he kaikuah.ne au nou, oiai no nae au i holke aku ia oe ia mea, % i koa nalowale honna ana iho me. he mea la «a aka ke--kahi o ko*u mau kaikunane uoi mai o'u aku. a„ i lioii noho i\o.nui!e 3na mai me kela, me h> mea la ua lioowahawaha mai paha oe saV, Ina eiĀ ho o* k> manao n;?i nei ; ka Buke hala au 1 hoolauna mai ai alaila, ke nonoi sku nei au ia ! e oluol\3 o!e3o iki mai i ke-1 kahi mau wahi huaoleio, i biki! U'u ka pcy.o. *