Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 13, 25 July 1929 — HE MOOLELO KEIA E PILI ANA I KA HUAKAI A REV. JAS. KEKELA I KA PAEAINA O MAIKONISIA, A MA KA OLUOLU O MR. ARTHUR C. ALEXANANDER KE PA'IIA NEI KEIA LEKA KAHIKO [ARTICLE]

HE MOOLELO KEIA E PILI ANA I KA HUAKAI A REV. JAS. KEKELA I KA PAEAINA O MAIKONISIA, A MA KA OLUOLU O MR. ARTHUR C. ALEXANANDER KE PA'IIA NEI KEIA LEKA KAHIKO

* 28, 1852. Kuu tnakvia w. p. £|cx£in<l€s, Ūa hiki mai_jjsi jijskoii ipa l fe" la %% o Kqwemapa/hora 1E awakea, matl *a Paeain® o, pial' 3 ke paUpala nfi,£u ia oe m.e ka hoakaka a"bu i kgf:%hi i»|u mea rio ko makou hōs &ua ame Wa hilU, ana aku kekahi mau aina o kela 6 sl&, , - ■lulai 13, 1951, |aalsle ,i«. •» holo loa aku t%Tjga lewa. Aukake 5 (%}& ka la 4 ma Hawaii— $>ah». ii mau mea apau $yk},ko makou Ike ana i na. o'Tar,itari ame op, ka Inoa 1 na katnas,ina. j§ $tts Island ka inoa i% ousq^T Aukake § kn rqakōu i Tarilari', a lel,e iuk%l']ja~hapa o ia la, a hoi m§, kg,' moku ia ahiahi., he poe kekahi malaiia ua KamaastBu" "feha wahikekahi mau kanaka Hawaii» o laaa i haiawal pu me n mahina o laua ( i«a Ka oieohoia laua a ia%% moku ilaila, & noha, o ko \i i np119 ai iiaila. 'Aukake 7. Halawai pu makou me ke alli alii, a kamaiiio ka eaakou hana aku ai, a o keia haole nam J*fc wahine eha» oia no ka no ka mea, ua ike J¥5UO ©i&~ i ka lakou olelo. - «'• , Aohe aaoiK®o ke» lakou ae mai, ame ka vfei»le ka noho aku o kahi poe? %ūwy Da niaau penei, me he mea iam ua la no ka ina ,txoho mai keia poe.e ft'9 ia makou, e hoe&apu. mai paha Ja£ou | ia makou i $n& l aa wa~ ;hine he J t| Olelo aku ftMr J3Jj.ixm, "A-1 ['ia no me w"tfe no Ika lakou nei imnā, o te a f o aku .& kuhiisfuhi xm pfno. O k& i* 0 »? ino a ka mea hookahl, ellkelm* 'la!r6.u-o<C 6 olelo £ku ajrf4,^|;oui''' Olelo B mai *'&s>.. b6ole, "Pono 'ole pahfi wllu W 6felo atsu pe'a. !tna olelo au i"sio6fe|*hi Tvahine ! ka pōno, 6 oleld r p%l laKōū, 'nt> Ikeaha koi| i eha'mau |'wahlnef ,Hl . ■,■"■'■' .'■ ■ | A pau kā hsJawai ana me laI kou, hol Āiai ?nskou i ka p\oku Aukake 8, makou i$ la i Sabatl r#a*4& Poaono iha Hawāii nfei). ' " ' " Aukake S. inakou 1 keift 61116'«„h0o Mtt I MaUtni, X ! Ka i£t ae, iM&ahlaka, lele makou iuka 0 k& aUia; 'a he poe haole no kekalu m&l&ila. XJa halawai mua no jmJ makou kahi haole m* u i ku mai ai ?n&kou ko iakou hale makou £ftoom&h* iki ai i ka wela e ka U, a hele iki mao aima«ine: V iiana iki ai i ke an9 ( .o fea aio|* 4 Hookahi no aho 0 kela mau aina a elua; ;i#.s%fh&a ilalo a he paa pu bn i nlti mai 0 a o: aole nae i ]ife« laua hui— ua emi iki *■ Ua paha. ia oe ke hooma k<j $U palapala aina ua »u ma ka ■inoana i kii aina a ke hooili nei au i makana aloha nau, no na $tf&' I®lani3, strong m%ne.' 'WeflUigton la. n,icAsk4U p koe, kahi i nohD ai o G#lick iha. Aohe palapala i ke kapena 0 makou :rīl»,ta mau ain& wela hoi, oia Mha Ka njea i pono ai na klsa§«in&, ho ka mea aqhe*Q lalom lUlpd. O ka moena lauh&U p*ko iakau kapa i- ma ka po a?*he pa-u ko na kane, aohe &e pa-u kuuweiu launiu ka aa wahlne. Oia wale ndi» 'aohe mea maiuna iho % ujpl fti, ; , O m &eiii 0 ka umi a keu ; W&la'.iiM halo kohana | wale nō. Aia p&M fcsnaka makua mhl paluiu. He poe k«Hstt Mamalkai naē r hfe ano nui uo, aohe hihlu- 'Mi i >a hiakou lm|»fi| pti Ai\U ' ' o u&;iiie& ai ī u*u ana mala> , iia* a Jkt tao<osC 0 ka, h&Ja - iei, ,ku ajx% ks u'-...10he uae ha nui. Ke alio g|y. niakila • htiii a:'Ao kahi maleko ,we npkvL ; u|.«ic he U q kiM k- lun.ul. 0 ka i;:u fco ialo[i no iwi ia f & !«e ālyi|ii|l b« Ife 1 ka hana, aha | fo& msĒM «! iike «m| ko >e Jts, .«īaUoko mai |0 k* aiu. A o aiu«"cU k&

WflLwilv:ii I::s, :io na h»o!g aae k& t^a-. Q Ha paka pura, oia ka ka poe haele k hat.v~: ai 1 na ka uu a hoi. Aole haawī &kpu i K:«. :o}c; ana ka poe ksa&ka e' haawi mai i ka aila niu,—a lawe ;iku na. haoie i kela aila niu ma Nuholani—hooUU hīmaa $22 00. - W ma ka makahuokahi he $26,400. Pola. W%i na. haole ia Ouliek ma. 'O na kanaka heu ame na kamaliī ka n,ui a'y i ike ai ra% & msu 3dm. Aohe- poe kanakaiiiemakulē* a iuahine. H?,ano like na kanaka 0 ia si&u aiiia me ko Polapola— ma~ n}on& ke kjno. Peīa ke ano o ka ieo i ka "pane nfai— nolaila myssa|k mai pah& kq iakou poe - He poe akamai i k& hana i na hale nunui. e Kakaikahi na haie 0 Sawaii nei i oi aku i kp iakou--0 &a Puhala ko lakou laau hale, 0 ka ha niu ka aho, ka lau niu kē pili, 0 ka pulu niu no hoi ke kaula. Aia ■ Aa Taritari kekahi hale nui a makou i ike ai; It)9 kapuai ka loa a he 66 k&puai ka laula-kiekie no hoi— 0 ko lakou luakini no ia. Eia ka lakou hana nui ma ia hale—o ka hula. Akoakoa iakou ma ia haie i kekahi mau la rnai-~0 ko na kane, wahine—- kfeiki. O ka hula wale no ka hana, a he poe akamai lakou ma ia hana, mai ka mea uuku i k& mea nunui, a ua ike makou ia, mau mea. He poe akamai i ka han& waa. He mau apana papa liiiii hu- j muhumu_ me ke kaula a lilo i I waa mii me he waa ia. ] Uml, kana- j ka iluna a malaiia e holo ai i Taritari ame Makini, a. me ka Paeaina Taia,wa, o kahi oi o ka pupu ofoko o ke kai,— ka lakou kui e houhou ai i puka, a humūhumu ke kaula, pela e paa ai. , He poe akamai no hoi ma ka lawaia. Kana lakou i hinai nui | a iawe i ke kai, hookomo i ka j moana, a iīl aku i ke ao ae, ua ; piha i na i'a o kela ame keia , an4. Aohe maunu . oloko—-hoo-kttu-»ale aku m iioko o ke kai; -Wi aku ua plha i ka i'a; he hinai nui elike me ka hinai k&la, 1 ■ Ke nui loa ka puna ma ko« laiia kahakai, ame loko o ke [k&L. , ; . > i c4smk3i&, iana no ka ua, a maloo īho. He "wai no nae malalo o ka honua, ; he punawai, a he ono no ke inu. 1 He poe malaira iakou ina kuipapau make. Ua ike makou ma Makini eiua kupapau, a o ka makuakane o ke alii i keia wa kahi, ke kolu sa. Elua hepekoma 1 kona make ana mamua iho o ko makou hiki ana ilalia. E wa- j iho ana no ma k&ni e moe ai o i ka poe ola. Hamo lakou me ka! aiia mu i ke kmo o ke kupapau; ame kekahi mau mea e ae, i! ino oie. 1 Ua paa pu ka ill 0 o la kou i ke kiko ia a eleele. O na wahine,.hamo lakon ma ka lauoho ame ka ili no hoi me ka »ila niu, i hinuhinu, pela no kahi poe kane. He puka nui ma ko pepeiao i houia a puka a kau lakou malaila 1 ka ipu paka, ame na pua ala, lau laau ala m& ua puka nui nei ame kekahi wahi; l&au pololei uuku, oia ko lakou kahl lauoho, kau no ma ka pe- 1 peiao ma kela aoao keia aoao - i pela me na kane ame na j ne, ame ko na keiki. I A he poe puhipaka, oia 3?a 3a-! kou mea noi nui mai. Ua loaai ia lakou mai na haole holo moku, aole ulu ta mea r:.a ia aina. i He ano okoa loa no ka lakou *>lelo, ke loaei no ke a'o—aole paakikl Joa—pela ko'u manao. "Ua lawe mai 0 Mr. Ciark he «»lua mau kanaka mai Taritari mal e a'o ia lana maanei a ike— t ina holo kahi poe niik!onarl ma ia mnu nina. a 0 laua pu kekr. nianao. Aole i pau.