Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 36, 2 January 1930 — NA MEA HOU O KE KAHUA MA'I. [ARTICLE]

NA MEA HOU O KE KAHUA MA'I.

Ua hoea mai ka Peresidena o <a Papa Ola me kona kakauolelo i Kalaupapa nei, a kipa ae la :na na keena like ole e nana ai, a no ka hoemij"mai i na hooliloi o na mea like oie o na poe e no-1 ho nei ma ke kahua ma'i nei, j j na he oiaio ia lohe, alaila, ua| waiwai oio ke noi ana i ka Aha-1 oi'.lo I w&ihona dala no na poe ma'i o Kalaupapa, a olai o Kaiaupapa kahi nki o na poe ma'i.l a o.K&iīlii uuku waie.no., j mea like oie, a i loaa oie i koo- i nei poe ma'i kekahi mau mea. j Kupanaha keia mau hana a| ka Peresiaena 6 ka Papa Ola, na iakou no i ohi hapuku ī'mn.i. aku I ka paiia i Kaiaupapa nei t a ma- | nao īho ia maanei e hoemi Mlo! ai, a ma-o e hoomii puyi ai, me īie mea la ka hoi na. Uugou ponol iho no e haawi mai nei i na daia no lee oia o kela a. me keia mea ma'i Lepei'a o Kalaupapa, aoie ioa ma na ano apau. Na ke aupuni e hanai a e ho-aahu nei ia makou ma na mea apau, 0 ka hana maikai ma ko lakou aoao o ka hana mai i na mea i-e oiuoiu ai o ka poe ma'i, ina no hoi paha o lakou kahii i ioaa 1 keia haawina aole no e nele ko lakou makemake i kahi mau mea e pono ai ko īakou noho ana. (oia nae paha no ka ili paiauii). " ! 0 keia mau la o makou, nui ka ! ua. a nul pu me ke kulu o na ] kauliale o na poe ma'i E nee mau aha i ka ukana mai ka-1 hi wahi a i kahi wahi aku, a ua i nui no ka poe ma'i i hele e hoike I 1 ka luna-nui 0 ke kahua ma'i nei mamua o ka hoi ana īaiai oj "ks. iīio, a ua haawi mai oia l ko- j na ae z na poe apau i hele aku.! e iioike iaia no ko lakou mau J pilīkia, o kji. mea apiki aole no' i hanaia a hiki i keia wa, no wa i la ka lolohi. ' : Ika nana aku no ka Papa Ola, j apakee no; a i- ko lakou ma hale Lha 110, wiklwiki ka Uana ia a o ke komo wale aku no koe, 0 ka poe ma'i hoi ke moe nei no iloko o na hale kulu me ka hoomanawanui a me ke anu pu, E na Kenakoa ame na Lunaniakaainuna o Maui, auhea hoi ouuiOU l uo makoa, iia huin» daia }ibi i hookaawale ia uo na ma/i, a peneia iho la no makou la e noho ai i na hale apulu a me ke kulu, aia aku la ihea ua huina nul nei i hookaawale ia ai, aia paha i ke eke u Hakai? Noh ae la uā Bossi nei i na keena hana o ka poe, a koe no na keena piha opala o hope, o ka haiekuai . Mamua ,o ke alo ka. hoomaemae ana a mahope ka pelekunu, a. pela no ikekahi mau keena e ae, aohe makaala o na luna i ka olelo ana i kona poe hana e hoomaemae mau; ke kali no ala a hoike iai mai e nele mai ana kahi poe malihini, o ka wa iho la ia e hoomaemae kapulu ai, a ke hoi no ka poe pau ae la ka hoomaopopo hou ana, Aole oia'. wale; o kekahl pilikia loa o makou, oia no ka loaa ole o kekahi mau mea o loko o ka 'halekuai; nele īoa ma kokahi mau mea, »oie ho hooiako ia; ke nināu aku i ka Boss o ka halekuai, olelo mai na waho no i oki mai i kahi mau mea, aole no kela manawa vale )io makou i hoonele ia ai i kekalii mau mea o ka halekuai. īle »-au makaliiki ae nei keij» o ka noso ana iloko o ka nele, aia ihea : iho la hoi ka puu nui a oukou e na Lunamaka-iinana j o Maui i hookaawale ai no na Ma'i -Lepela, peia no ka makou e'noho ai iloko o na hale kulu, e hoomanawanui ai me ke anu pu, ke hele aku i ka luna-nui e noi o ka ae mai no, e oe a omaomao aole no ia e hele ia mai e hana, he mau makahiki f keia o ke noi ana o kekalii poe, 1 aole no i hana iki ia. I 0 kekahi mea aloha oka noho ana o na poe ma'i nawaliwah ma ka Home ka "3Bay Vicw Home" hoouuku ia kahi mea «i e haawi ia al ia lakou, huipu ko ano maikai ole o ka liuia ■ia Hom.e. i ano kupono 010 i k'ia no 1 i>oe ke lioopii kekahi no ko lak<"u pilikia i ka luna-nui, hele :r,ai la no ka Luna-nui a hele ftkn ln o hoi n:; 1 i\a luna nd o ka Hotv.r : o laua iho no ke kamiiillo r. pn a ae la no keia mau manao i iu i/ !a aku »1 e hoopii, aok hot Iho kii mai i ka mea nana ka ;l:oo-piU a nniau iwaena o lakou ja imi poiio : na mea i hoopii ia i .;ka i :v? :\aha he kane ka , | l.ur;: oii Hom.e, e alw la hoi la j • koia ii:.iku,i I .u\p i hwnoho huna oo keia Hv>me f he ! kc£r,hi a nuukai ole nia V- | .ahi O r.a poe uq 0k& b,i:u' na holke oiaio,

O kekahi koejia a ua Pelekikena hei i hooponopono ole jho ai, oia no ke keena o ke Kap£na Makai q Kaiaupapa nt,i, ua. m aku pono ika PeiekiKena ī oJe i ka Lunn-nui e hooL.-ho ihai i Kapena lvia-wu kupono nO inakou (mai waho mai> a oiai l ua ihe no Ka hunanui i na hodp4 iuiua ona e ph* ana ī keia kanaku, aii.rt piUiO v manao nei ,oia uo kona lihku noua iho, āOhe poe n.aia e nemn īaia, a he $110 jiooj£ieKie a ma Kekaiu anu ke iiHua a«u i tcona kuiana, a UuomiahUw' x kt:a kaiana xuai&ai he Kapi'.ia iMak.a. aoi« loa e niki iaia Ke noa?* ī Ka oiaio o pee r e iiiaie,® aoit noonoo kona

ii.a ī Kona haie a o htic pu nei no a hiKi i v.a, a iiekam poe ma'i no e īxe - r nau nei, nolaiia e ike luai ou&ou i K.eia. ano ole o ku iuaiu a kt- ivapena iviaKaL aoie e Juki i.ua ko iinUiiHUi i i£.oii'H pono iut* ua niaiUiua o Kt-ia ama, a iuMiia ia Ka pumaikjtu e .i Kona ana he Kupenu oia i i;uPOtlO lii&. -*•- '■ 'i' 13. f waie ai no, ame Ka nono wair no ao|e maKaaia ) kana haiiH. aia no a heie ia asu e iioopu a e iioike iaia i na poe ha i Ka - nawai ioaa iho Ja ieahi huua, eia nae he maikai Jho la no p<jha ia i feo makou Lunanui ame ka Papa Oia, konu mea, ua pau ioa 1 »i»«ii - Aoie no e ioaa :u£v K.e Kapena Maxai mua, ne makaaia o:a ma kana hana a malunā no noī, a pma naauao no ma ke kanawai. aohe poe t- iikt Uie kona kuiana, a o keia k&naka e noho nei ma īa kulana, n€ piha kaena iaia iho, oiai no nae, aoie i iawa kahi ike no ka paio ana ī mua o ka aha hookolokoio, he liiin loa kahi mea loaa, i na o koonei hihia ano nui 'aoie loa e hiki iaia Ike kupale ma korta aoao. No.ka lunakanawai hoi, he kanaka nawaliwaii keia, piiikia Kona leo aole loiie ia ke kamaiiio mai, hawanawana kona leo, o kona maka he ano hapopo no aole he hīki iam ke heluheiu. na -l&am poe « heiuhelu a e kakau nonā i kana olelo hooholo, a ua ike no ka Luna-nui i ke kuiana ma'i o'keia lunakanawai. aole no he hoopau a imi hou aku i kanaka hou ma īa wahi, ua nele ioa • o Kalaupapa i ke kanaka, i na no e komo mai kekahi Lunakanawai o waho iloko nei. a iKe i ke ano o keia kanaka aoie no e nele kona oielo ilio, e pono iio e ioaa i kanaka kupono ma la wahi. aole hoi i kii ieo ole, i ka nana aku i ke kula.na o keia Luna-nui, he kuokoa ole, a he p&& ole i kana oielo e haawi ai ,i kona„ae ī na ina'i, a o ka oi loa [aku. kona hooi:.au no i keia kainaka hupo p noho no i Kap<fna Makai me ka hoohapaia 1 ka inua maikai, a,oie keia he hakuepa wale, a ria Ka lehUlehu e? mai i keia /nau niea e 'hana, ia nei no makbu, Me ka mahalo a nui i ka Luuahooponopoiio, MA'I LEPELA.