Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 17, 4 September 1930 — HE MOOLELO NO NA MOENA O HAWAII NEI I KA WA KAHIKO. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA MOENA O HAWAII NEI I KA WA KAHIKO.

Eia na wahl mea i loaa la'u ma o ko'u ana akn i na hoa a me~kekahi hiaWlne i kanikeo kona man la ma keia ola ana; a penei iho ka īaliou mau hoike: NA INOA O NA 'MOENA O hawah NEI. Eia na moena a Maui ne! i kapa; ai .i na ixroa: Pawehe, lauhala, makalii, pueo, launui, puukaio, makanui,, hiialo, neki, opuu, kumukolu, ololua, makaioa, kumulua ame ka puahala. O ko Hawaii hoi he āno lik'e no me ko Maui nei, eia nae, rrra kekahi mau moena, aole like e na inoa, a eia na inoa: Pawehe, iauhala. īmakalii, pueo, launwi a me ka makelou, O ko Oahu hoi A'u i ike ai ua no me ko Hawaii. O ko Kauai hoi, ua liku me ko Maui nei. Eia nae n& Lnou i koe ikp Maui nei: Aneenee, palaueka ka pakea. O ko.Moiokai hoi ua like me ko Maui nei. pela no hoi o Kahoolawe, ua like no me ko nei» a ua J,ikc no hoi ko Laiwi me kō jMaui nei. O ko Niihau hoi ua llike me ko K&uai, ; O KA MOENA PUUKAIO, KONA HANA i He pono no, ina no he iauiiaia ao a he iauhaia opiopio aia no i ka mea o loaa «na. , O ka neki he akaakaiia. Aia e» Ke akaakai opiopio ka mea e hana ia ai. no ka wea, ina he akaakai oo iie paapaivim\, a 1 oleia hP uia ke nanei iho. Oka makaliM iioi, heie ne .hoi e oki i ka makaioa a nui, a i oie he uhuki mai no. . , NO KA AKA. . Penei ka ana o ka meena makalil. HhAe a liilii e flke |me ka inan4b <!> ka mea nana e hana &iĀ aiaila. ulana il«'ua o ka papi. O ka'n m« no ! naeAla i iks a paa no "hvM ! modia makaUn. h v wlana aku no Viae ia Aote pnpa. U j

Ina nc nao qe e mot- ; j enā he keu a,ka.p?bee,. rrc hc pufci ala ka.pākelo. O ka mQ_exia lauhab, i 'oaa ia'u ke ano o kona 113. O ka moena V: īlana no e like ir.<: kn ka T i'* h&3k/> ka moe ana aku nr. i keia moena he koekoe a JU»-'u lkf iho mehana. O ka r:"orr 1 elolua, ika ulana ana ' l' 1 ": 'hala 0 ke alo' o kekahi n:r ke alo 0 kekahi, a pela akn e_nīa! >a ai,- aia no _ i k& lauhali e I" . 1 ana, i na no he lauhala 00 a opiopio paha." "■ | 0 ka nioena HT kona kumn me ka pim ri ka J !kawa e oki ai he nihoniho. O] ka moenp makanui aole ī fnso-.j popō lani"."" 1 . O ka moena paken: ma keu! moena na kanahia ko'n nnonno ana. eia ka wehewehe aiia_a ke~ kahL" O ka pakea, he mōena iwi ia, ola hol k& iwā 0 ka'lau- j hala 5 ka' manawa e koe ai <1' ulana akū. O \kekahi hoi he! moena makatoa oia ka mv aiai l<s& aole v?&hi kiko ulaula a 1 eleele a pela aku. I O ka moena pueo he moena i makanui. Aole nae au 1 īke n ! ano moena. O ka moena launuil aole no au'l ike. O ka moena hiialo aole no au i ike. O ka moena kumukolu. he ekolu no tnau kum\i wahi a ka oielo; a o ka moena kumulua. elua hannu aole nae i maopopo ia'u ke a to 0 keia olelo, he haunu. O l'« nioena palau lie moena aneeneeia, aia ma kapuahi a mawaho o ka ianai. O ka moena pawehe he moena makaloa ia, pehea la kona hana ia ana rnar. aoie i wehewehe i% mai, NA WAHI KAULANA O NA MOENA. Ua kaulana 0 Niihau i ks Tnoteha pawehe 5 ka wa kahiKo, a i ole eia no paha.ke koe mū nei kekahi poe. Ua kaulana hoi 0 Puna i ka moena makaiii, o ka aina no ia i hele a punia i ke ala 0 ka hinano, 0 ko Uawaii mea kaulana iho la no ia. O ko Maui nei ua kaulana oia ma ka moena puahala. O ko Molokai moena kaulana aole i loaa ia'u. O ke kullaau no ka mea *aulana. Molokai kuilaau O ko Oahu moena x>Je i maopopo ia'u. oifc i ka onoWi 'o na kqi. Pookela no 0 Oahu. O teo Kauai kausana.; ua 'tfcttiftau ko laua me Niihau,' [Kaiiai kea hakahaka; h■ ■ Oia iho la no na mea i loaa [iaH* ma 0 ka imi ana a me ka hmaninau ana i na hoa. E iho nae ia !oaa kekahi wahi hunahuha iki e hoomalamalama a r ia 1 na wahine opio. ! 1 G. S. KAHANAI.