Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 34, 8 January 1931 — HE MOOLELO KAAO no MELODIANA -KE KEIKIKAHUHIPA I HANAINOIA -A ME KAHUA OHIA O NA AUPUNI HE 12 O KA LEWA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO no MELODIANA -KE KEIKIKAHUHIPA I HANAINOIA -A ME KAHUA OHIA O NA AUPUNI HE 12 O KA LEWA

laia no e nanea ana i ka hoohihi i nani o niea hoonanl e waiho ana maloko o ua rumi nei, lohe ana oia i kekahi mea pahupahu e hele mai ana a huli ae lā keia ihope a hana aku la. a Ike aku la oia f keia wahi luahine e hele pololei mai ana imua ona, a ku ae la keia iluna a kunou aku la, me keia mau olelo: Aloha kamaaina o keia hale a aloha mai ia no hoi kela me na minoaka ma kona mau papahna me keia mau olelo o ka hoolauna a hookamaalna: E noho iho ilalo ē ko makou haku w ke kulou hoomaikai ana mai, aole au mau mea e maka'u ai, no ka mea, o oe ka haku o keia hale a haawi mai la ola i kekahi komo makapopoki i ka kakou koa, a wehewehe mai la oia i l<e ano e hana ai. O kau mau mea apau e makemake at aia no 1a maloko o keia ikonio rna o ka anai ana maiuna !o ka makapopoki no ekolu mae ku mai no he ekolu mau kauwa nd ka īiooko ana i kau mau mea apau i makemake ai, a e hooko no lakou i ka wa pokiple loa. A e liio ana hoi lakou i mau alakai nou e ko makou haku, a na lakou hoi e alakai aku'ia oe iloko o na aupuni he 12, a he pilikia no ke alahele e hoea aku ai ia mau aupuni, a he pohihihi pu no hoi kahi e hoea aku ai f na panipuka mua o ua aupuni nei.

A aia hol ma ke aupuni hope !oa e loaa aku ai ia oe kekahi kaikamahine i liaiamuia e ka u'i a oia auanei kou hoapili no na ka 1 ?. a ktni. '■e' ri;- hoi kou hv nu; e iloko ou I'OOhihi, mai nuni wa )p »ku fie i ko

ialeou u'i, oiai he poe kauwa wale no lakou i hoonoho ia ma īa aupuni, a o ku nui. o kou kupaa ke kumu e hooko ia ai, o kou makemake, me ka ae ole aku i ko lakou mau makemake. Aia hoi maluna o keia aupuni he nui na ano hua-ai like ole o kela ame keia ano, a ka malihini no e kuko ai, a i kou ai ana i kahi oia mau hua-ai, e lilo ana oe 1 mea hoolalau waleia ma o a maanei no kekahi wa -loihi, a na liēia komo no nae e hoopakele ia oe, mahope iho no nae o ko(i hoolauMli ia ana. A maloko no hoi o keia komo na kuhikuhi no kou alahele no ke alakai anar ia oe a hoea i ke aupuiii ekahi, kahi a na kiai ikaika loa o keia mau aupuni, he mau liona ame n'a tiga e momoe mai ana ma ke alaiiui, a e haawi no hoi oe i kou makaala ma'na ano apau me ka ikaika. A o ke koena 'aku o kou alahele na ke komo no e hoike aku ia oe, a i ke kakahiaka o ka la apopo e hoea hou mai ana no wau Imua ou e ko makou haku, no ka mea, e hala ana ia oe he mau la maloko o keia home maimia o kou hoomau loa ana aku 'i kou aiahele no inua.

J Oiai, ua hele ke kiai o ka hale jelua, he pilikua, a e hala ana jiaia he mau pule e'hele ai a' huli j hoi n»i oia no kona home, a he j mau la ana e iioho ai a hele no joia ma kana hana ma ua mauna j a maluua hoi o na puu ( hoi o na ana. j A me keia mau olelo a ua wahine nei emi aku la oia ihope I a nalo aku la me ka maopopo j ole nae i ka kakou koa mahea ~ «S;u ai ;ne ka hiki- , aoie nae he konn i iloko ona ka maka'u. I*l ..a iiae o koiia lioi ana, iua. Kuhikulii mua mai la oia i U i a;;.i ( ,\in ,u o ka kakou koa |ma ia po, i I koim komo ana aku iloko jo kona rumi ke alaalaya ala |oia ma o a ma:r.iei he nani wale jno. a e v;aiho ana hoi Jia.kiheī inani loa. a he malamalama waj ie no oloko me kona tke ole I aku i ke kūkui i ka a mat maop ki ai la hoi.kahi o ka malaima e o>li i: ai ai. he ole loa no | Ak he īnaiamalaī 'a ano

hooKalakupua wale no keia aha e~ike nei, a haule aku 3a oia e hiamoe a hoemiia lho la ka.maiamalnpia a kupemu me ko ianei īVp oTp nia' aif» j»ku kHi Icp- h'ooipn aia me Niolnpn.i a nona keia nal-: ialani hooheno • Aolle hana a Kauhikoa, I'a kau ke poo i ka uluna laia e hiolani ana loaa hou akvi lct no-iaiaHkn uhane u kona mama" a hoikeike mai Ia no iaia i kana mau mea e hana ai mahope iho o kona haaiele ana i kona wahi e noho ana a nee ■;i.fcu no mua a "hoea aku i ka pahu hopu o kana huakai, a j mahope o kana mau kuhikuhi ! ana, loli hou ae' la kona heleheleiia a i ka u'i o na Aupuni he u.mi-kumamalua me na minoaka e popohe ana o kōna mau papalina lahilahi a he pua rose hoi ke paa ana ma kona lima a honi ,ae la ua u'i nei i ua pua nei a kilof mai la ia Melodiana a hopu aku la no hoi keia a honi pū ae la no hoi me ka hoomaumau a lohe aku la oia i ka leo o ua u'i nei:

I nui ke ahp a e hoomanawanui iloko o na popilikia o ke alahele me ke kunukunu ole a e loaa no ia oe ka lanakila, a nalo aku 2a ua u'i nei a puoho ae ia keia, eia ka ua wehewehe kaiao o ke kakahiaka. a ala ae la keia a ike aku la i ke kau mai o kekahi paa lole a kii aku la ] keia, iho "nae o kona j hele ana e holoi a hoomaemae i iala iho. I

I kona niakaukau ana, anaf ae la oia i ki komo no ekolu manawa a ku ana keia mau kaikamāhine a pane like mai la:

Heaha kou makemake ia makou? ī kauoha aku nei wau ia oukou e e hana i ai na'u, ua kokoke mai i ko'u manawa ai.

A o ka nalo aku la no ia o ua mau kaikamahine nei, a aole i liuliu iho kani ana ka bele-aina, e kono mai ana i ke kamahele e hele aku e hoopiha i ka lua o ka inaina me kona manaoio nae e halawai aku ana oia me ua mau kaikamahine nei ma ka rumi aina me ka hauoli wale o kona mau manao. laia i komo aku ai aohe iho la ua mau kaikamahine nei he mehameha wale no ©īoko, a o kana wnle no e lohe ana n ka 100 nani o Rft n;elodia e kani mai ana no ka hoohanohano ana i kana ai ana. iho 3a oia e ai me ke ano mehameha, a ina paha he mau wahi hoa kona ina ua ono loa kana ai ana, a pau kana ai ana hoi aku la oia 130 ka xumi hookipa, a iaia nae i komo aku ai e noho mai ana ka luahine me na minoaka ma kona mau heleheleha a pane mai la:

Aloha oe e ko makou haku, pehea oe i keia'kakahiaka, a pe~ hea kou moe ana i keia po ma kou home hou? Maikai loa a oluolu pu, a ina paha o ko'u home mau keia |na ua oi loa aku ka pono, aka. e heie hou aku ana no au elike me ka hoolale a ka po, a hoike'hou aku la oia i ka moeuhane i loaa iaia ma ka po i hala aku.

Ua loihi rio ka laua hoolauna ana, koi 'mai la ua iuahine nei i ka kakou koa no ka lawe hoomakaikai ana iaia maloko o na rumi like ole o ua hale nei. -

Pii ia laua no luna a komo aky .la-ma na rumi like ole, a he nani waie no he like ole hoi ka nani o kekāhi rumi māi kekahi i%?mi mai. a ke hooho ala kona naau i ka olioh no keia mau nanj like ole ana e fke nei.

E knhikuhi pu ana lioi iāa kamaaina nei iaia i kahi 'i .loaa mai ai o na mea hopnani o ke. trula, mailuna mai ia o kekahi mokupuni aia maiuna ona he gnla wale no na mea apau, he gula ka hale, he guld na laiu e ulu am> : a aohe wa e pouli ai oia mokupuni, a mhi luna rnai oia mokupuni i laweia mui ai 0 keia mau mea nani» • A nel:i oe i ike ai i kamala--1 \~-la kunaianaha o keia hale .«u. ■ \ .i o pio ai, aka, i ka i ,!,■)<> ki ai o kekahi c m |< a a a ro | K'. hnh' » 0 ac m ° kvt ■ • < -5 1 o n ana. ! ■ , <■ o ike wale u koi.r' "i •> e- nn poe i kuioao ol«' ' ktn h<. e. «ua wale no ka ; pe t kultana maol. a he nu,n o lu i K'kou na ko - !v'.kii n o lakou wale no na | »-■: hoik.? -a ;ū, } o i 'a ua koa opio nei } } i i wuhme nei me keia J :-:iu o!rlo: } .Maiia \\a: ko OUKOU haku? | ' k « " \ o< ia'u e ko makou j ; ku opi iua ia mea, m ka! pa īa nakou ote e .

hoikp waiei kona moa. Alaila,- aia oia ihea e nolio pei? E k&la hou mai oe ia'ū.ina ia mea. no k,i n:ea, <iole no-i-mao-nopo ia'u kona wahi e noho nei, a aohe no hoi ona ike mau ia, koe walo no ma ka la mua Avale no o anie keia makalilki e ikeia ai :>o kahi wa pokole.a hoi no oia no kona wahi i hele mai ■ai.-

"7vlaliā~o nūī aku no oe me ia ma keia hope aku, a nana no e hoike mai ia oe i kona inoala me kona wahi e noho nei a me kou pili iaia, a o ka mea oiaio wale no he poe kauwa wale no makou apau-hana he nui ma.kou e 'noho nei. ■ ■ v 'r ■ Aka, aole nae e hiki ia oe ke ike mai i ka hapaiiui o jnakou, no ka mea, he poe kinolau ko lakou, a owau wale n'o ke kino kanaka maoli i kulike me kou ano. A ua noho kauwa wau ma keia wahi ihai ko'u mau la opio mai malalo o ua haku nei o'u a nana no hoi i hoopakele ae ia'u mai ka make mai, a aole no hoi ana mau hana ino ana ia'u a hoea wale i keia wa, a ua lilo no hoi wau i mea nui iaia i kona wa e hoea mai ai.

Noiaila, ua lawa ko kaua nana ana i na rumi a e hele kaua ma na kihapai, a puka aku la laua e hele no ke kihapai piia, aia hoi na pua e kulou mai ana imua o laua nej_ me ka. lakou mau ala like ole e moani- mai ana. Ma kana hakilo ana, ua like loa keia mau malapua me na kihapai ana e hele ana maloko o kaija nioeuhane, a he hdokahi nae ana.pua e iini loa ana e ike oia no leela pua a ke kaikamahine i haawi mai ai aole nae ona ike aku, he māu pua keokeo wale no mai kekahi aoao a i kekahi aoao.

No keia nele i kona ike aku i na pua ulaula, ua ninau okoa aku la oia i kona kamaaina, a pane mai la no hoi kela aole kaua i maopopo i ke kumu p ka ulu ole oia anō pua ma keia wahi.

A i ke kokoke ana i ka hflra e ai ai, huli hoi aky 1$ lau§. no kona kakela, me kon.a a.na ana aku i ka luahiue e t ai (.-■ kana papaaina, le ak.a la keia me ka oleloipia, . :^ r v E ai pu ana wau me oe majgpu papaaina ma ka la hope e noho.ai maloko o keia a hoomau aku oe ma kau no mua aku kahi o na pomalkai e kali mai la ia oe.

A iioea-^E nei no kanhaio a kaha aku la no hoi kahi lua&ne a hoi no kona wahi, a noho iJtio ia no hoi keia e hoopiha ia Hanak a piha haule aku la hooiuolu iluna o na koki nelunelu o huleilua, e hookiikii,a hoonaanaa ana ua wahi boe nei a kaua.

A hookahi ana mea e noonoo. nui ana i kela wa no kana hu&- ] kai o mua aku, Q,iai, eia no oia ] i ka lihilihi, aohe oia i hoea aku s i kahi o ka nenelu o na hana.

No kōna moiowa i ka noho wale iho no, ua puka aku la oia a hele holoholo, maha o ike aku oia i kekahi rnau kiho kanaka, aole loa, koe wale. no ka leo o na manu e kani mai ana maluna o na laau, a aia hoi na aheahe makani e pa mai ana ma kOna mau papalina, a mamuli oia oluolu haule aku la oia e hiamoe, a i puoho wale no oia mamuli o kona hoala ia ana.

I ke kaakaa ana ae o kona mau maka, aohe ana mau mea i ike ae e ku ana ma kona aoao, ala loa ae la oia a hoi polōlei aku Ia no kona hale a hele loa aku la no loko o ka hale auau no kona auau ana.

Pau ng -kana painu ana, ku no kah: 1 ah n a loaa kona e walaaii ai a hoea i na hora liilii o ko aumoe a hookuii no hoi ka laua hiilawai anu, a hoi 110 hoi kela no kona walii i maopopo ole ia ianei a hoi no hoi keia no lok.o u ko ianei rumi a liaule aku la e hot>luolu.