Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 48, 16 April 1931 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

- -Smo iru 3Tia o Witemalki "ma\vaīio o ke ana'a na waM kanaka I olplo Biai ai he /nanao ko laua aia malaila" kg_,īajjsii£ poe Sahi i h;amoe sf 7 koTWllamaikl kiei io ■ana aku ka o kela ana, e waihō mokakī ma> ana ua poe kanaka ua hele apa'uhia loa ia e # ka hiamoe. Anle keia i lakrvu la, aVii, pelu hou Iho !a no kon« niau a "ho| kfthi ana i Malelo aku ai ī na wahi ljf!ivaka tf.a haalele ftu>. ja, nae na wahi kanaka 1 ka laua wahi i haaleleia aku ai e wnitl malki n ua ukali mai la mahope or>a me ko t laua manao aole e hoi koke mal arta o "Wilamaiki a hookahi ko lakou" Hke, ana mai me kela poe. Aole i māmao loa 'mal laua n\al fe>. laua wahi i haaleleia aku aLe Wilamaiki 'lke an# laua*_£_fjt fe« o e'9 r» ka lepo, a manao Iho īa no luua o Wilamalki" ae' keia e hoi ma! ne! He oiaio, aole i emo hōeā ana no o Wtlama : tkl a dle!o mai la ua loaa io na kanaka īaia e Wawoe s<na iloiō 6 ke ana. Ninau mai na waVi kanaka iaia i ke kumu o kōria hoala ole ana ia lakou, a i mai la hoi kela, aole ona makemake e hoals* i ka hiamoe o kela poe, oiai, o ko, laieou hiamoe ke ao Mamuli o'ka pakela koi o n& wahi kan'aĀa ia Wilamaik! e hele e hoala i kela poe mamua o ko īakou a|ā aha ae a hele hou akū £ hoao e imi ia lakou a hele loa hpi kela poe i k» pilikia', nolaila, ae aku la o Wilani'aik, e hoi hou i ke ana e hf>ala ai i ka hiamoe o kela poe kanaka* a e koi akuj iST l£kou e hoi, no ka mea, aole he wai?/ai o ko lakou ana aku i ka huli ia lakou nei oiai uā hoi no 'lakou i ko lakcsi/ ia lakou la:e auwanā ana e huli. ia la-kou nei. " I keia hoi ana o na kanaka, o WLlamaiki kekahi i hele pū ; me lakou. Nolaila, aole 1 hoomaopopo kahi ka'naka i ike ai.ia* Wilamaikī e holo ana me ka mama nui Aole no hoi he make-* make o ka kakou koa e ikela kona mama holo e ka nui o na_ kanaka. o na wahl kanaka elua wale no kai ike ia maina hoīo ona, a ua papa no hoi oia ia laua aole e hoike i kona mama i kekahi mea ht)ōkahi, Mamul) o ka piha makahiamoe o kela poe kanaka ulolohi loa iho !a kn lakou hoi ana. Aole no he heje iki o Wilamaiki 1 mamua o ka huakai» akft, 'hoolohilohi iho la no oia mahope o lakou la i ?ke ole ia kona mama hele, no k.a mea, aole ma ka 1 holo wale no ko Wllamaiki mama, aka, ma ke liele wawae wāle ' iho 'no kekahi, aka. i mea ē ike ole ia ai kona māma, hoomaa- • !ea loa 'iho la oia ma ka hele -ana. Eele no hoi a poeleele hoea - lakou imua oko lakou haku 'wahine, aI ka Ike ana mai'o ka haku wahine i ko lakou nel hoi ana aku, manao la oia l loaa o W'lamaiki ma i kona poe kanak* a haawi maj la ola 1 v iea mahale ia" lakou, aka, hdse mai la na kanaka me ka olelo' ana wiai, a'ole i loaa o Wilamaiki ma ia lakou, aka o lakou kaj ; loaa'ia Wilamaiki. » No ia mi-a, nir.au mai 3w|j>in.e~ T n&'kar. a k a, i'ke ikumu o ke Wilamaiki ma^|p^o|f,3SC--ii'• 'iakou, a p lakou kai ilōsb īb W"^?, ! lv n;ā n'al 'ik'i'ii. ka mooka ?>i!imo ana na; i icona poe kanaka e hbbz: v " bJ;ou \Jiana p I V*™, f hc>oI■ iolu _ j^ko, ii.ua kino ( np k$ iaoie !&ko i ; lūamoe ia la, Tioofe na kanaka nje/fca v ana mai, ua. loaa no ka hiap op. ia la mamua .£> .ko lakou hoalai'a ana e Wilamaiki Oieio mai k<* haku wahine ia lakou e hana lakou elike m.e ko iakoa makemake i& po. No ka plha hauoli mai ke kumu. o ka hookuu o ka h&ku wahine i kona poe knnaka e hana ia po eiike me ko iakou makeniake, aka, heīf aku la no kela kanaka ame keia kanaka l'ka iakou hana maa mau, a o Wilamaikl hoi me kona mau hoa elua kaha.aku la lakou e hoi i ko lakou maja wahi pakahi, a pane mai la k?, haku wahine o lakou. he makemake kona e noho iki aku o Wiiamalki me ia no kekahi. manawa pokoie, No ia olelo a ka haku wahine. noho aku la o Wl-. lamaiki, a hoi ioa akii ia no hoi wahi kānaku no ko iaua wahi. * "7 I ka hala ana aku.o'na «eanaka, olelo mai la wahine i& Wiiamaiki, e noho iluiia o ka noho Nolio iho la no o Yvilamaiki iluna o ka noho i kuhiia mai iuui, a noho ?>'arlu no hoi ka haku wahine ma kekahi noho e kokoke loa mai ana ī ko Wilamaiki wahi i noho iho ai, Ninau mai la ka haku wahine ia Wilamaiki, peliea .la oia i ike ai aia kela poe kanaka iloko o„kela ana kahi i moe ai, Hai aku la no hoi keia s aole oia i ike aia kela poe kanaka iloko o kela ana kahi i moe_ai, aka, na na wahi kanaka i olelo mai iafa he manao ko laua aia lakou la Uoko o kela ana kahi i hiā-, moe ai, a oia kona kumu i hele ai ilaila a loaa io aku no kela poe malaila. v " ' * ■ He hoohuoi ko ka haku waliine, walia paha he wahi ano, kupua ko Wiiamaiki, Aole no i pau ka hoohuoi 'o.ka haku wāhine, nolaila, hoomau mai la no oia i k£ nkniele ana i ka kakou koa ma ka ninau maoli ana mai, inā paha oia he keiki kupanaha. Ilai aku la no hoi ka kakou aole oia i ike ia mea he kupanaha ijoko o kona ola afia, aka t ua ike -oia i ke kupanaha o na kanaka o keia aina ame ko lakou j haku, a oia ka ka haku wahine i ninau mai ai iaia, ma I ke aha la i kupanaha ai na kanaka b kona ain'a ame m) pu hoi kekahi. Oielo aku la no hoi'ka kakou koa, no , liio o ka wa aia o ko ka honua holookoa poe i Kia- ] moe no Jl&kou aoka wa hiamoe hoi ka lehutenu o i ko ka honua nei iwa ala lakou, * / ! Oleio mai la ka haku wahine i& Wilamalki: kumu 0 ka hana o kona poe kanaka ame ia pu 110 hoi, no' ia o ka pvmo ole o ko lakou maka ke ala L ke ao. oiai he nawali- ■ wali loa ka ike o ko iakou jv.a*?-a i ke ao, a i ka po hoi, ua like j kā ike o ko lakou : Takā me ko ka" paeo," i "Aole no oia wale ka mea kupanaha. -a'u o ike uei ma ko! |Qukou wahi nei, aka o ka aina o oukou kekahi a'u e ike nei I jke kupanaha. Aia ko oukou aina amlalo o ka honua o ka i\Ut io na kanaka. Aok> no hoi oia* wak ka mea kupanaha me. ko oukou ainn. aka. he nr+; ko omou aina :rc he moku ia. aole jhoi elike ne na Uiua -> ka nui . ku « ka nei." | 1 keia olelo ana o Wilan'aikl i keia inau huaolelo hope ana, ko t ,;o mai la ka ninau a ka haku wahihe penei A pehea oe ii 1; v.i mai ai i ko makou aina r.eL no ka :uea, aole he alanui! t huM r.iai a; : hr, poe o keknhi ;nau walil e aku ke liiiii mai i ] ko makou wahl nei," Ile ninau ole kela la'u ke ii 3 ;i aku Ika haina ia 'no ka ī aoie i !ke pehea la makou i hif'i mai ai ianei Aole 'no 1 \ko ko';s tv.ai| # hoa i lawela mrS ai 1 keia W3.hi pehea la makou 1 hiki mal aft m oukou wahl nei."