Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 21, 27 September 1934 — KA LINEKONA ELIWAI I HANA AI NO NA KONA, MA KE KALANA A TERITORE O HAWAII [ARTICLE]

KA LINEKONA ELIWAI I HANA AI NO NA KONA, MA KE KALANA A TERITORE O HAWAII

1 _ Ua ike kakoU ma na kolamu ona nupepa, e hoike —jfcr- ana, ua paio o Eliwai no ka pono oka hoopau loaia oka hoihoi aku i ku nei mau hooponopono Aupum MMp mai na hoomalii ani. mai & ko Amelika Oihana Kaua, e līalo akialina e houma 1 riai no i 'ko Hawaii neTnoho au"pum B§®*v-a:oa; me ka poloai al :j e hoounaia mai i komisina mai ka ■ra£j|!>ao]e]o Lahui mai, e-hele mai i Hawaii n'ei, e huli a e noii EE||||j(a oiaio ame ka oiaio oie 0 keia mau lono e' wawa nei ma ■EHko Amelika mau paia. O ka hopena no ia hana a kakorj 1 ike ai. ua hiki ~. mai neUakou aua hoi aku nei, aua hiki mai ika hopena 0 kv Eliwai i 'upu ai, eia no ke mau nei na hooponopono aupuni ēlike me ia i kinohi malalo o ka hooponopono aupuni kuokoa, o ka kakou e ku, iho ai, a nināu; He hoike anei ia hana eieu, piha makaala a Eliwai 1 ko kakou mau pono ame ko kakou mau pomaikai 1 ,ke kupono' o!e o Ēliwai i Eiele Lahui na ke Teritore 0 Hawaii nei i'nei kau? la kakou nae e huli aku ai a nana i ka hopena o neia hana a Ēliwai, e loaa ana ia kakou he ike hoopaapaa ole, e pono ai e nana nui ia me ke akaht 10, oia keia. "Ina Iku nana wale iho 0 Eliwai m ke kaukai ana a loaa mai ke dala niai' ka leh'ul'ehu mai no ka uk u ana i konā mau lilo kaahele e hiki aku ai I ke kahua 0 ka hana ma Wakinekona, a 1 hala wale kamanawa, a lanakila ka ninau hoihoi i ka hooponopono aupuni 0 Hawaii malalo 0 ka mana kaua o ke aupuni o Amelika. Alaila, he kanalua'"ānei ke puaria ae ; "ua pau loa ka noho ma; a ana, me ka hanohaho 0 nn Hawāii maluna 0 na oihana 0 na aupuni 0 keia Teritore a lakou e paa mai nei me ka nana olela o'ka aoao kaīaiaina mai Hawaii a Niihau? ole maoli ke puana ae, oia hana pookela la a Eiiwai i h&na ai o ka hoopakele ana i na poe hanohano mai nei o naaoao kalaiama like ole i na kulana 'like ole e keia Teritore, he hoomau ana mai ia i ka hāhai ana aku ina ohana ona poe hana aupus e hana'ana na makuakane, ame na makuehine, i nā kulana aupuni like ole 0 keia Teritore. Ke huli āku a hana 1 keia kulana maka Ja 6 Eliwai 1 ko kakou mau pono am'e ko kakou mau pomaikai ma keia ninau, he kumu. a mau kumu kupono anei kekahi e % nemaia aku ai o Eliwai, i kona kupono ole no ke.kulana Eiele Lahui no keia eTritore i keia kau 9 Ke manao nei w.au he kohu ole maoli ana mai o kekahi a olelo iho. e kue ana wau ia Eliwai i keia kau no ke kulana'"Elele Lahiū i Wakinekona a e holo ana wau e kulai a-'e paio ia Eliwai. Oiai, ke uwai mai oe i keia mau kii. o na hana 1 pau a Likana ame kana hana e haiia aku ana, aole- i laua mai. e hoomaka ana mai na hana hookumu 1 haiia ao nei, ahiki i keia manawa ana i hana ai no Hawaii aina, līawaii la ' hui ame Hawaii a mau loa, mau pono ame kona'mau pomaikai, a i ko keia manawa ano, a uwai aku a hookuku me na hana 0 ia ano like i hanaia e kekahi 0 na elele e alualu nei i keia kulaha i keia manawa, e loaa auanei he paewa like *>je nui a ke aiwaiwa. ~ AJuea iawe mai ana kakou i na poe e alualu nēi * k U ma kē ana ihwaī. a kau likeia mt Eliwai, ma ke kaupaona kaulike, me ke kanalua ole me Eliwai ma ke kaupaono kauhke, me ke kanalua ole ke hai aku, aole loa e loaa ana he kaulike ke huiia na Elele e aku apau ma k&kahi aoao me Eeliwāi hookahi ma kekahi aoao, me ke kanalua olē mau, ke puana ae, aole loa e neeu ana ko Eliwai kaumaha i ko na Elele e aku ke huiia lakou apau i hookahi. E pono ai no 1 kela ame keia manakoho paloka iaia iho no, a nana no e pane no ia ninau ana. oiai ua maopopo no iaia ke kulana o kela ame keia Elele e alualu nei i keia kulana; Heaha la kf kumu o '. . . . e holo nei ma ke ano he Elele Lahui e kue nei ia Ēliwai. oiai o Eliwai e hele ana e liana i ko kakoū mau pono ame ko kakou mau pomaikai? a ua hana mau no kakou i na v:& apau no ka hana. , Hookahi no pane pololei loa hoopaapaa ole, oia no ka puana ae. he kipi/ka'mea' e holo ana e kue ia Eliwai, a he kauwa na ka puulu kue Eliwai,a o ua puulu la, o lakou no ka poe kue mau i ka pono ame ka pomaikai 0 ka lahui koko piha a koko hapa. Oiai ua maopopo no-f ka pohai kue Hawaii aole e hiki ia lakou ke huki i ke kuka o Eliwai, a kaualako iaia iioko 0 ko lakou mau makemake kue i na Ilawaii. Ua maopopp pu ia lakou o Eliwai wale no ka lakōu kanaka makāu loa elike me kt. makau mau poina ole, o ka pipi Bulu i ka welu ulaula; oiai hoi ua maopopo no i ua pohai kue Eliwai la, o ke kanaka e holo ana e kue ia Eliwai, no ua pohai la ia. a he hiki wale no i ua pohai Ia ke hoohuh'huh' i ua kanaka la e holo nei e kue ia Eliwai, elike me ka iakou e makemake ai. ? Oia ano kanaka nae aole oia, a, o lakou e hana ana i ko oukou pono ame ko oukou mau pomaikai e ka lahui Hawaii; aka, e hookomo mau ana lakou i na hana. e kue mau ai i ka kakou mau pono ame na pomaikai; a,-o ka mea nae a kakou ih< ih«i o ai a peīa kakou e hanaia mai ai. Ua ike mai la no kakou 1 Eliwai i hana mai ai no kakou, a he kumu kupono ane- keke'-hi a kakou e haalele ai ia Eliwai a holo aku e koho i ka mea aole i hana mai no kakou ame ka kakou mau pua aku e Hawaii? Aole anei o ka kakou hana maikai aku i ka naauao a ke kanaka I hana mai no kakou, oia ko k&kou kakoo aku īaia. i nele mau no oia i Wakinekona a hana mau mai i ko kakou mau pono ame na pomaikai? Ke manao nei au, a ua Kulike no ia me ko kakou marf%anao apau; 0 ke kanaka i hana mai i ka maikal ho kakou, (elike me Eliwai) oia ao ka kakou kanaka e hoouna ai i keia kau no Wasinetksa. E kukulu mau i ninau a nau ponoi no e pane, a oia Heaha ia ka mea a . . » i hana mai ai no*u "/•flnne ko'u ohana ame kuu lahui aloha e pono ai wau e haa- ■ wi 1 ko'u paloka nona? Hookahi 110 pane au e hoomaopopo ai, oia hoi, aole a ianei mea i hana mai ai nou, kou ohana ame kou lahui alolia, .a e puana malie Iho hd oe, "O Eliwai wale no ka i no'u, kuu ohana ame kuu lahui nloha.'. Nolaila e haawi ana no au, ko'u ohana ame ko'u mau hoaloha i ko make>u mau paloka apnu loa no Eliwai' ke kanaka i hana me ka hoonianawanui no ka pono 0 kuu lahui m U a ilihune. Aole nu o EUwai i hoopilikia mai iii' 1 . \ ;u !ahui, aole no i koi mai e lulu aku i dala nana. e hele ai i kana hana i Wasinetona. nana ponol no -<;:na da!a no kona mau hoolilo, aole nb ona manawa i mai nei i Wa?metona, pilikīa oia ike dala e hoi ma : ai i Hawaii . noi. ka mai i ka lahai e hoouna aku i da'a nona e hoi mai ai. r"o in mau mnikai la o Elh\ai e haiia aku nei, «i nku i nui. pefs no kakem e nana mai ai me ke aka•i:;av i i ko kakou mau paleka no ke kn-iaka i hana ' n kakr.r,. ko kakou ohana, ame ko kakou ains 1 » -\> ]•<« ka kou I»hu*; e kapae kakou ika puH an» * iua ;Liiii h\> ak» pQ$ | mei ana e pelo aole e po»o ■

e haawi i na paloka no Eliwai; mai hoolohe ia mau leo, he piiikiaia nou, kou ohaiia ame ko kakou lahui Kapae a kiloi loa ia mau a'o, a e hoolele iluna o na ao oiaio a pololei i paa i ke kahakahaiu iloko'o na puke mooielo o ko Hawaii nei mau hale kaukanawai ame ko Amelika, aōle loa kakou e hilahila ke koho a haawi i ko kakou mau paloka no ko Eliwai lanakila i Eiele Lahui na ke Teritore o Hawaii nei I ka Ahaolelo Lahui ma Wakinekona, oiai ua koho kakou i ke kanaka i hana no kakou ame ko kakou mau pono, 0 ka pohai a puulu e haawi ana i ko lakou mau paloka i ka Elele a, o ke kanakaa i hana ole nou a no kou lahui, he poe lakou na lakou ponoi iho »u i Kumakaia i ko lakouaina, ka lahui i hoopiiikia mau ia, e pono no kakou e hoomau i ka haawi ana i ko kakou mau paloka elike me ke kau i hala no Bliwai; :he hoike ia no ko kakou naauao e pono ai no e hoomauia aku ia ano naauao mau o Hawaii lahui. i. KA OLELO HOOPAA A EUWAI - -t-~ ■ Mahope iho o ka wae ponoia ana o Likana EHwai e ka Ahaelele Teritore o| ka Aoao Demokarata i akoakoa maloko o ka hale hui o n'a "Naita o Pitlaia, ua waiho mai la oia he palapala imua; o ka Lunahoomaiu o ka aha, a penei ke ano nui o u$ palapala la: (Honolulu, Sepatemapa 15, 1910. 1 ka Lunahoomalii Hanohano ame na hoa o kā 'Ahaelele Demokarata o ke Tei t itore, Honolulu, T, H. * E na Keonimana -—I kulike ai n e ka pauku 15 o na Ru!a o ka Aaao Demoknrata o ko Toritore o Hawaii, ma keia, ke hoopaa n i au i iho. ina o wao oleia ana au i moho Elele i ka Ahaolelo Lahui, ka mH h<?i e kohoia ana ma ■ a la S o Nowemapa ao ne?. 1910 JLo!e loa au ma ia hope aku, a mamna ae o un ia fcom> paloka la e huli hou aku 710 ko*u waeia no ia a t ole, oihana aupuni e holola ana e keV«*ht moho romokarata i wae ponoi- a ina hoi au e wae l- »a ann o kekah)! moho Demokararata i wae ponoia, a u\a hoi au e no ka Oihana Elele, ke hoopaa nei au la'u iho. o lTookv aku' elike me ka makaukau i loaa ia'u i lj:e!a ame keia knmuhana oloko o ke Kahuahana o ka Aoa<|» Donv>ksr;ita t \ : .Ve mo ia i apono ia e k«is Ahaelele, I Me ka Mahalo, Ll McCANI>LESS i ' .1 •