Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 60, 4 July 1935 — KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI [ARTICLE]

KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI

(Kaiikauia e Prof. 0. S. Fowier, kekahi o nalkanaka Akeakamai Kaulana loa o Amerika, a hoolahaia eīike tta kanawai o Amerika Huipuia.) —=— ■; r ,' MOKUNA I ; Na Hana e Loaa ai ke Ola Kino lleaika f na KeilEi. paukui _ . ; "1Na Kanawai o ka Hanai ana i na Kemi. He Waiwai a he Makana Hiwahiwa na ]|a Makua: :'Z HANAU MAI ANA OE.'HE KEIKI." Keia Makana Hiwahiwa, heaha !a kdnd Uumukuai i kona mea nana i hoohua mai? Waiwai anei oe i kou hoohua ana mai 1a Makana Hiwahiwa, a i ole, ua oi aku paha kou wa%af mkm«a o kou hoohua ana mai la i kieia Makana 1 - • - PAUKU II (Hoomauia) Ka Malama Ana ame ka Hanai ana ! nā*l!3ki Uilii. • . - O ka Waiu o ka Makuahine, ka meaai a na bebe liilii. 0 ka meaai ka mea poia ai no ka hanai ame ka hooulu ana hou. iloko o keia ao, a ua lilo hoi i mea ka mea, he liilii loa lakou e hiki ole ai ke kamailio ka lakou mea e makemake ai. Alaila, o ke ola āna hou e puka mai ana, oia no ka hanai ia ana me ka#||||āla loa ia. īna he anoano-laau i kanuia aku iloko o ka wt|ua, e hoopuka mai ana no ua anoano la i ke ano o kdmt1lumulaau i kulike me kona ano iho. ' E hoomaka mua ana ua anoano la e ai i 0 ka honua ona i kanuia aku ai ; e inu ana ia i k"%f|e hoomau mau ia ana mai nn kuaua mai a mai fia3populuwaiia ana paha e ke kanaka, a iloko o na manawiollieole ma ia hope mai, aia hoi, ulu ae la a ike ia aku la 'M® opuu-hou e oili ae ana mai ka ilihonua ae, a ua oia no ka halawai ana mai me na mea apau o ka hoi ka la, ka ua, ka makani, a i kekahi manawa ke ka mea, he mea kokua no ke ahi i na kumulaau e ulu.|y$|, aole nae i ka nui loa, oia hoi, o ka mahana o ke ahi ma kahi e kokoke ana i kekahi kumulaau, he no ia i ka.hooikaika ana i kona. ulu ana. - ' > ■ Nolaila, ua like no me ke kino mai ma ka honua nei. 0 ka meaai ka mea mujTloa p hoomaopopoia ai no ua kino hou la. No ka aole pela, alaila, e nawaliwali no auanei ia, oiai reii1 ! ro|fe aku o ke kolu o na la, e pau ai ke kuleana i e ka Mea Nana i hana na mea apau, a lilo mai hoi n1ffiptonoi e hanai a e hooulu i ua kino hou la, elike me na rmaj, hookauia mai maluna o ke kanaka, aole hoi na rula o na manu o ka lewa ame na i'a o ke kai, no he* mau rula okoa no ko lakou i hoomakaukau ia ai/\ " Nolaila, e hoomaopopo' pono ka o ke kumuhana mual'oa e hoomaopopoia ai, oia ke kuleana o ka hanu ola ana oia no ka paa pono analo J iik mea paahana apau oloko o ke kino; mamua o ka o keia mau mea paahann e ola aku nona lho, ,e e loaa iaia ka ikaika o ua ma'iimea paahana'la; a o ka o na mea o hoomaopopoia ai, oia hoi ka mau o iloko o ua kino hou la a hiki i kona mahuahua loa jah%, Ua hoikeike ae la makou i na meaa'i ame ke ano o na kulana ikaika iloko o kekahi kino mai, a he mea oiaio mahope iho o ka nui Iōa arxajte o keia kino hou i hoohuaia mai, a he mea oiaio majnopetho o ka nui loa ana ae o keia kino hou, alaila, e hiki r 4iS 'iiaia ke nau i kajia mau meaai, ā pela aku a hiki i loa ana. _ O ka meaai a na bebe liilii, he mau mea kupōno wale no ia elike me ka ikaika a kona waihona opulai&Lha mea ! paahana e hoowali ai, a elike me na rul£ i kapiaKa mau, i he waiu ka meaai a na bebe liilii a hiki i.ko. k^ r ! pono ana. He waiu no ka meaai kupono na laKu, aple ! no nae o na ano waiu like ole, no ka mea, o lcekffl o keia |mau waiu i hanaia, aole ia i kupono no na bebe ffi&.,aka,' | no na fneaai a na poe nunui. ! ' i ka w.aiu kupono no na bebe lhu]l ; ! O ka waiu no o ka umauma o ka makuahine* piha

ponu ana o keia mau mea apau; -aka, e hoomaopopoia nae e ka mea heluhelu eiike me na mea i hoike mua ia aku ma kela helu aku nei, \e mea maopopo ole ka manawa e pio ai ke kau ana o ka waiu o ffa makuahine, a i kekahi manawa, aohe he kau o ka waiu o ka makuahinp mai ko'na hanau ana mai no. A ia wa, e hanai ia ai na hou me na waiu i hoakakaia mahope aenei, me ka makaala. lr>a nae i ke ano o ka hanaia ana. > 0 ke kumu mai o ka maloo ana o ka umanma o ka makuahine, mamuli no ia o ka loāa ole ana o na h'ooikaika| kino kupono ana a o kekahi no hoi,'iloko no o ka īkaika ] ame ke ola kino maikai o ka makuahine, aohe no he kau o ka waiu e hanai ai i ka bebe, lilo no ka ikaika o kona ola kino iho no. - E MALAMA PONO IA KA OPU Ina oe e hahai pololei ana i ke ano o ka hanai ana i ka bebe me na rula o ko kakuu oīa ana, aole e loaa kau beb,e me na popilikia o ka opu, a he hauoli mau ke uhola ana'maluna o kona mau papalina i na wa apau. Kōe wa!e no paha a komohiaia e kekahi ano ma'i okoa. alaila, he mea! hiki loa ia ia oe ke ike iho, a ina e hiki ole ia oe ke hanla i kekahi hana e lanakila ai maluna o keia popilikia, alaila, māi hoohakalla, e lawe koke aku i ke Kauka, a i' 61e, e kahea koke ia aku oia. ! 10 kekahi mau mea i ikeia, oia hoi, ka hanau ana mal o na bebe ua make. O kekahi ano keia o na mea i ikeia, aoke kumu mai o keia, he kumu hoomaopopo ole ia, mamulf mai o ke ano hou loa o keia kino i puka mai ai, a oia hoi, ka ma'i o loko o ka opu. Mamuli no o ka maikai ole o na meaai_a ka makuahine iaia e hapai ana. O kekahi mea kupono ole a ka makuahine e ai ai, oia no ka ailakohola. No ka 'mea, o kania mau mea apau ai ai, e holo pololei ana no ia iloko 0 ka waha a i ka pu hoi o ka bebe iaia no maloko o kona home. a pela no hoi me na ano ma'i e loaa ana i ka makuaholo ana no ia mau meā apau ilok'o o ke kino o ka beb'e, a ma ia ano e make ai na bebe iloko o ka makuahine; a i kekahi manawa hoi, he hoopa'i no na hala ame na hewa i hanaia e ka makuahine; nolaila, o ka makuahine no ka Iunakanawai mua o keia hihia. He mea maikai loa ka hanaiia a'na o na bebe akahi no a hiki mai i keia ao, me ke puna aila, (castor oil), o kekahi mea keia nana e holoi ai ia loko o ka bebe, a unuhiia na l'epo eleele a wekaweka mailoko mai o ka opu, a loaa ka ikaika i na mea paahana apau o ka-opu, a holoi ia hoi na meaai kupono ole a ka makuahine i ai ai oiai oia e hapai a haawiia na kulana ikaika i ka bebe ma na ano apau, a aole oia e uwe mau ana me ke ano hoohana. 1 kela ame keia la mahope mai e Koomahuahua i«, ai na wahi e hoomaemaeia ai o ka bebe, kona ana, ka hooma-u maikai ia ana' o ka piko me ka aila Mono'i. Aka, ina he paa pu ka lepo o ka makuahine, alaila, mai hopohopo no ka lepo o ka bebe, no ka mea, o na bebe apau 1 h&kwiia me ke puna-aila, he mau la ko lakou mahope mai i piha me ka hauoli ame ka oluo|>u. ! He nui na p(>pilikia e ae o na bebe e ike ia ana", aka, ina e uhai ana ka makuahine i na rula o keia buke e hoolahai nei, alaila he manaolana ko makou, e loaa no na kakoo nui ana ia lakou mai na oma'i ma'i like ole mai he nui. O kiekahi ma'i e makaala loa ia ai e na makuahine apau, oia ho ka huki ame ka umii o na bebe liilii, ma ko lakou mau opu. 1 Ina e loaa na haawina o keia ano i na bebe Iiilii, ka ka makuahine e hana ai ka hoopulu ana 'i kekahi kawele me ka wai huMhu'i a holoi aku ma ka opu o ka bebg. ! 1 Nxii loa na lahui like ole i hoomaopopo ole i ka haawi ana i na bebe liilii me na lapaau mua ana ma ka home, aole hoi kekahi mau lapaau ana a hoao ana paha e ha"na kokeia maluna o na bebe i loohia me ka ma'i. O ka ma'i hi, (leiio hee), kekahi o na mea e makaala loa ia ai e na makua. no ka mea, e komo loa ana ia ma'i maloko o ka waihona lepo o ka bebe, alaila, o ka manawa maikai loa ia e hoopololiia ai ka bebe a hoomaka e hanai aku i ka laau no ke pale ana i ke komo loa ana aku o keia ma'i iloko Iiio o ka opu. ! I ka ai ana p na makuahine i na meaai, e makaala loa oia me ka hoomaopopo ana no ka mea, o ia mau mea apāu ana e ai ana, e komo loa aku ana ia iloko o ka waihona ai 0 ka bebe. 1 E hoohanaia na kawele pulu ma ka opu o ka bel)e, a 1 ole pela, e hoonui loa mai ana na ia loko o ka opu' o ka bebe. He fiva ke ano o keia ma'i i ko keia la e kapa ia nei, aole o e hookomo ana malokp o ka bebe, ho ka mea, he mau mea ia e -hoopale aku ai i ua ma'i la niailoko mai o ka opu o ka bebe, aka, o ka malamaia ana o ke kino o ka bebe na mea anonui loa. E pono e hoaahu mail ia.me na kapa mahana kupono a hiki i ka pau ana o keia ma'i, i ole ai e komo hou ia e ke anu. O ka mea nae e hoomaopopo pu ia, na meaai a ka makuahine, no ka mea, o ka meaai ana e ai ai, o naumea xnaikai no ia e hooponopono a e hoowaliia ai na mjlLi oloko o ka opu o ka bebe. Nolaila, ina e loaa ana kffltano pilikia i ka makuahine, hookahi wale no mea e hana koke ia ai, oia hoi ka haawiia ana o njylaau a i ole, e hahano paha me ka hu'a kopa maikai. (Aole i pau)