Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 32, 19 December 1935 — HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU

LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A

LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI

(Laweia mai ka l>uke "Black Bearded Barbarian" i kakauia e Marian Keilh» no ke ola ana o George Lesiie Maekay no ka aina o Forroosa. (Unuhiia e Geo. K. Kaia.) O kahi keiki i ol'elo ai o kona makemae e liio i alil-moku kiekie, ua hoike ae la oia i kona pololi, a e manao ana oia e hoi aku no kona home. 0 ke a'o ia ana nae o keia ohana keiki a Mackay, aole e hooki i ka hana a hiki i ko lakou \va e kauoha ia aku ai, aka, o na keiki a kekahi poe hanai holoholona e ae, aia no i ko lakqu wa e makemalie ai e hoi aku. Ua pau aku Iā kekahi poe kamalii e ae i.ka hoi aku no ko lakou mau home, a ō ka hana wale no i koe, he hookahi pohaku nui 1 koe e wawahi ai, he eha kapuai ka loa/he eha kapuai ke kiekie, a he eono kapuai a oi ka laula. "Aole e loaa ia kakou ka laalaau maloo e lawa pono ai ka ho-a ana i "ke ahi no keia pohaku nui," wahi a kekahi hoahanau i pane mai ai ia George Leslie. Aka, aole he pane aku a keia wahi keiki uuku. Ma ka halekula, ua hoike niau aku ia i kana kumu i kona hooikaika i ka hoopaanaau ana i kana mau haawina apau iloko o ka manawa pokole wale no, aka, ua hoole nae.oia i ka hoopaanaau ana i kekahi mau wahi huaolelo elua a he mau wahi huaolelo uuku no—"Aole Hiki."— Hulili ae la kona mau maka ma o a maanei, iaia i lohe ae ai iua mau wahi hūaolelo uuku la. Nana mai la ia i\ ua pohaku nui la e waiho ana, alaila, huli ae la oia a holoi aku la'iloko oka ululaau no ka ohi wahie maloo ana. "Ua' kauoha ia mai kakou e wawahi i keia mau pohaku, nolaila' aole au e ae ana e haalele iaia a hiki i kona naha ana." Hiki aku la oia ma kahi o na kumulaau maloo, a hoomaka mai la ia e ohi i na laalaau maloo e loaa aku ana iaia. I -ka ike ana mai o kekahi o kona mau kaikuaana iaia i ka holo ana aku noīoko o ka ululaau, ua hahai mai la oia mahope ona. Ua poina iho Ja keia mau keiki iko laua luhi ame ko laua pololi. Kaualako like mai la laua i kekahi lala maloo nui a hiki ma kahi o ka pohaku, a noke iho la laua i ka pokepoe i ua lala-laau maloo la a hiki i ka liilii ana, paila iho la a kiekie maluna o ua pohaku nei, ame na lala liilii, hoonohonoho ae la laua ma na aoao o ua pohaku nui la, alaila, hoomaka ae la laua e ho-a i ke ahi a lalapa ae la ia a malamalama ae la ua kahua nei, ke lele liilii nei na momoko me ka paapaaina ana, a lohe aku la na kamalii e hoi mua ala no ko lakou mau home. Nui ae la ka ulawena ana o ke ahi a hiki i ka owa ana ae oua pohaku nui nei s iloko o na apana he eha me ka maikai ame ke apuupuu ole. Hehe ae la ka aka a ua wahi keiki uuku la me .ka piha hauoli, a e olelo mai ana kona hoahanau iaia i ka maikai o ka naha ana o keia pohaku ia wa pu laua i lohe ae ai i ka leo ,( Hoo-hoo'V kahea RlTltrk« ""li, o-ko laua haalele iho la no ia i ua pohaku la a holo aku ia no ko laua home me ka puahi nuL. I ka pau ana o na hana o keia la ma na hale hanai holoholona. akoakoa mai la keia ohana Mackay ma ka aoao 0 kekahi kapuahi nui iloko o ka hale, no ka mea, o na mahina mua ekolu keia o ka makahiki, a e hoomaka aku sma e komo iloko o ke kau mahana. Eia keia wahi Jkfeiki George Leslie ke noho kokoke nei ma ka aoao o kona makuahine, a he mea nui kana e noonoo ana maloko o kona poo. Oka hora pule ohana ana keia, ao ka hora hoi keia a ua wahi keiki uuku la e noonoo ana i kekahi mea anonui ana i makemake ai e hana. a I keia po, ua heluhelu mai la kona makuakane i ka moolelo o kekahi kanaka mana nui i hoouna aku i kona mau pualikaua nui hewahewa e lawepio mai i ka honua holookoa nona. Aka, he umikumamalua wale no kanaka maloko o keia pualikaua holookoa. Ua ike no nae keia poe kanaka he umikumamalua he ikaika ko ko lakou Pukaua nui mamua o na pualikaua apau o ka honua nei, a nolaila, a'ole lakou i hopQhopo, aka, ua olelo mai la nae oia ia lakou: "A nolaila, ke hoouna nei au ia oe me he hipa la mawaena o na ilio-hae."-—"Mai Maka'u Oe!" no ka mea, Oia no ke hele ana mamua o lakou, a aole auanei e nele ka loaa o ka lanakila. Ke hoolohe nei ua wahi keiki uuku la me kona©iini a pau, Ke hoohelehele nei oia i kona noonoo ma o a maanei. 0 kekahi keia ona moolelo anonui loa ana i lohe ai, a i oi aku i ka moolelo o ke kahua kaua o Waterloo, nolaila, komo mai la iloko o kona puuwai ke kuko ana e hele aku iloko o ka honua nei e paio ai i Ita hewa, a e hoohiolo m&i hoi i na hala apau i hanaia e ka poe manaoino, elike la me keia poe kānaka he umikumamalua i hoouna ia aku ai. Aole i maopopo iaia o kahi o keia mau m.anao anonui a pau e hoonaku nei ia loko o leona pauku kino opiopio, mai ua Pukaua hookahi ala mai ho ia, a e kahea mai ana 1 ua koa naita opio ala e hele aku iloko o ka honua "E 110ho ai iloko o ka maemae, e kamailio i na mea oiaio, e hoopōlolei i na hana hewa, a e aku i ke Alii." Aka, ua ike no nae keia iHlĒki opio, aia no he la e hiki mai ana, a ke hiki i'o mai ua lia nei, ua makaukau oia e hooko aku elike me ka kona Haku Kiekie i makemake ai. ī ka hiki ana mai 5 ka hora e hooluolu aku ai o ka ohaua ninau ia mai la ua ohana keiki nei ina ua pau ka laiou hana ika hookoia. Ua hoike aku na keiki ina hana ā pau i hana ia ma ua la nei, a hikMoa mai i ka a George Leslie e pili ana i ka pohaku hope loa i wawahiia, ans ka hoahanau i pam? ae: "Aole eae o Cgorge e haalele aku i keia pohaku e waiho pela me ka nMa ole. Nana mai la ko lakou makuakane i kana wahi keiki uuku me ka nunoa"ka ana, iaia e noho ana ma ka aouo o kona makuahine a e nana ana i ke aln e a nei maloko o ke kapuahi nui. Huli ae la oia i kana* wahine a pane aku la ma ka olelo Geremania: "E'hiki mai ana ka la e kahea ia mai ai ka kaua wahi keiki uuku nei e wawahi i kekahi pohaku nui e āe, a e kokua mai ana ka Haku Kiekie iaia. Huli ae la u& walii keiki uuku la e nana i kona mau makua e kamāilio neima ka olelo lahui e,'a e-paha'oha'o ana heaha la ka laua mea e kamailio ana. He niaopopo no kona i keia ano olelo e, aole nae oia i hoomaopopo pono loa mai ina huaolelo a kona maknakane e kamailio ana. Aole oia i m&opopo i ka Faua mau olelo e wanana nei, aia no hae ma kekahi huli okoa aku o ka honua nei, ma na aina hoi i hoike ole ia maloko o kana mau haawina piUapala/ alna + aia malaila kekahi pohaku nui kahl i ku ai, he pohaku kiokio nui a apunpuu. a o kahea iā mai ana oia i kekahi la e hele aku e wawahi. (Ao^ipau),