Ke Alakai o Hawaii, Volume X, Number 21, 3 June 1937 — MANAKA' NA ALAKAI REPUBALIKA [ARTICLE]

MANAKA' NA ALAKAI REPUBALIKA

Ke noho mai n'ei' o John D. M. Hamilton, lunahoomalu o ka aoao Repubalika Komite Au.puni nona ka uku makahiki o $25,000, iloko o ka pilikia—ma kekahi olelo ua loaa iaia ka uku palena ole. Ma na aoao apau elike me na hoike i loaa mai a hiki i Hawaii nei, ke paa ia nei oia e na koi o na ano like ole e hoololi ae i ka aoao Repubalika a i ole ia e hoololi ae paha hoi i kona inoa; e hookumu hou; e haalele oia i kona keena hana i keia manawa no kekahi keena hou aku, "aoao noa" hooaupuni ia ame ka nui a lehulehu wale hou aku ma'o. O keia mau hoike elike me ia i hoike ia ae la, 6ia ke kuiana o na Repubalika e ku nei i keia la, mamuli o ka lanakila ana ae o Roosevelt iloko o Novemaba i hala aku la me na paloka i oi aku ma'o o ka mea i manao ia— a o ka mea i oi aku oia hoi o ka auna nui maloko o ka Aha Senate ame ka Hale he poe Oemokalaka wale no. Ua hookikowaena ia ae la ka papahana hookahua hou maluna o ka oiaio o ka puiama ana iho o na Repubalika ia lakou iho me na paloka i wae ia nona ka heluna o 16,681,913 poe Amelika no ka iakou moho peresidena—oia e ku aku ana ma kekahi aoao nona ka heluna 0 27,000,000 poe Amelika no Roosevelt. Me keia mau 16,000,000 paloka oi ma na mahele like ole, ke noonoo nei na Repubalika i ka lakou mea e hana ai no ke koho hou ana'e iloko o ka makahiki 1938, oia hoi e imi ana i mea e pau ae ai keia poho a lakou i poho ai no ka hoopiha ia ana'e iloko o ke kau e hoea mai ana. A no ia mea ke loaa nei ia Hamihon ke ano o ke ola ana o keia mau la aole o ke ano o ke ola ana elike me ia iloko o ka maalahi aka, he pla ana ina e iini ana na Repubalika i ke ola omua e hoea mai ana no lakou he mea pono e bapetiso hou ia lakou i ke ahi a e hoohemo mai ia lakou me ka inoa hou, me he ala he rose ma kekahi mau inoa e ae e honi ia aku ai p?ha hoi o ke ala a i ole ia o ke ala ole. Pane o HamiHon No Hamilton ka mea hoi 1 w'anana mai e puka palena ole aku ana o Laiulon iloko aku nei o ke kau koho peresidena i hala, hoike mai la oia i keia mau mahele: Ua hooikaika mai kau a leka ia'u oia hoi, ina e hoolaha mai ana na alakai Repuhalika i ka hoololi ia ae o ka inoa a i ole ia ma kahi palia o ka hoolaula ana'e i ko lak<»u aoao ma kekahi ano, alaila e Hlo ana ka aoao Ropubalika i ka ole loa. He paewa keia nei. Aia ma kahi o iwakahia mau mokuaina e

moe ala i ke kukulu akau o ka Mason ame ka Palena Dixon ua ike ia ka aoao Repuhalika e ke kanawai oia hoi he aoao Kalaiaina Paa ia, a ina e haalele au i ke keena hana i keia la a i ole ia e hoopaa paha i ke keena a e noho hooponopono i na aie o kela ame keia ano, aole ,»a he mau kulana e lilo ai i mea e pa ai na mokuaina a'u i hoike aku la. Aia hou kekahi nanaina a'u e ike nei aole oukou i nooHoo pono loa. Maloko o ka nui o na mokuaina oiai j elike me ka mea i ike lea ia j oia hoi ua huli a mahi mai lakou he Demokalaka, he ; hakina nui.no kekahi i koe |o na Repubalika e paa mai jnei i na oihana aupuni. [ E hiki ana auanei ia oe jke olelo aku i ka Loio Kalajna o ke kalana o Tippecajnoe, Indiana, he kanaka i iwae ia he Repubalika, oia I hoi e haalele aku oia i ka laoao nana i hoihoi hou aku iaia i ka oihana hana ma kona keena hana elike me ia e ike ia nei i keia la, i mea no makou e hookahua hou ai ia makou iho? Ina e olelo aku ana oe pela alaila e i mai ana oia 1 keia—ua lawa pono loa oia ma ke ano he Repubalika a e paa hoi i ke keena hana ma ke ano he Repuhalika, a nolaila aole mea i hiki ia oe ke hoohana aku no ka hoololi ana ae i kona pili paa aku i kona aoao kalaiaina, O ka hohonu 0 ke pahu. ana iho 0 na Repubalika, ua ana ia ia ma ka mea a Mark Sullivaa kekahi o na Rep«balik& q ka auna hoihope, oia hoi e koi ana i ke koena 0 na Repuī>alika e kau aku i ko lakou mau maka me ka maikai i ka auna Demokalaka maloko 0 ka Haie ame ka Senate ka poe hoi e ku-e nei i ka papahana hoololi hou i ka aha kiekie a ka Peresidena Roosevelt. Wahi a Sullivan i olelo mai ai oia hoi ua maopopo loa iloko ae o ke koho hou ana'e iloko o ka makahiki 1938, aohe i nele e komo aku ana na Repubalika iloko o ke koho wae moho ana no ke kakoo ana aku i na Demokalaka ku-e e Jku-e nei i ka papahana a ka peresidena.

He Kokua I (a Enemi E ku-e ana i keia kuhi, wahi ana, he mau nanaina hou ae no kekahi i hai:a ia 4 Ua kukala ia ae la ina maloko o kela ame keia mokuaina e koho kakoo ana i na Demokalaka eiike me ka manao i hoike ia ae nel mamua ae nei, he mea maopopo loa e naio i'o aku ana ka aoao Repubalika. Aka i na maioko o ewalu mau mokuaina a i ole ia e emi mai ana paha malalo, e hahai aku anei ia a pau loa aku ana ka aoao Repubalika a puni ke aupuni mawaena o lakou iho a i ole ia aole e pau? He paakiki loa. No hookahi wahi kumu aole e pau loa ana na Repubalika i ka hahai i keia mahele. Anoai maloko o kela anie keia mokuaina, he mea oiaio e kakoo aku ana no paha kekahi mau Kepuhaiika i ke aoao Oemokalāka, he mea paha hoi na na Repuhalika no e konpkono mai ana i kekahi hakina o na Repubalika no e hahi aku i ka lakou mau alakai ana, he mea oiaio aole no e pau ana na Repubalikk a pau i ke koho maloko q ke koho wae ana i ke koho i na Demokalaka, He wahi koena iki no ( ke-

kahi i koe 110 ka malama ana i ka aoao Repubalfka. E ike ia ana auanei keia mao na alakai liilii ala, oia hoi aole e makee ana i ke senatoa i Amelika Huipuia, aka ua makee wale lakou no ka ioaa ana 0 kekahi wahi makai nui e holo ana ma ka aoao Repubalika. - O na Repubalika kuio o ke ano ua hoike mai la lakou i ko lakou mau manao oia hoi e hoomau aku lakou i ka mea a Sullivan i hoike [ mai ai a hiki i ka loli ana ae 0 ke kulāna o ko lakou aoao ikalaiaina a e loaa paha hoi | |ia lakou kekahi inoa hou. i No Senatoa Borah, keka|hi o na kanaka e paio anā I ma ke ano e ku-e aku ana I \ ka aoao hoihope ana I hoike 1 mai ai oia hoi e alakai a-' na i ka aoao' Repuba!ika a i ike ia i ke alakai io ia ana iloko o Novemaba—iioko o ka pilikia, wahi ana oia hoi He mea pono ka hoololi ia āna ae o ka inoa a inoa hou, ma kona manao iho o ka mea wale no ia nana e alakai aku i na Demokalāka iwaho mai ka loaa ana ia īakou keia papahana hou, aka aole i makemake keia poe Repubalika e loaa kekahi hoololi ana malalo o ke alakai a ko lakou lunahoomalu oia hoi o Hamilton. He kanaka oia e hahai ana i kekahi mea ana i hiki ai ke hiīinai aku a me ka maopopo aku a me ka maopopo aku o na hana like ole e hana ia mai ana. Ua lono ia mai eia 0 Senatoa Borah ame kekahi mau hoapaahana ona ke hoomakaukau mai nei i kekahi 'mau papahana no ka manao e hookahuli i ka aoao mua a e lilo ia aōao ma ke ano 0 Wkukulu hou ana i mea hoi "nana e ume mai ana i na Repiibalika apau a paa malalo 0 ia malu kalaiaina. ' 0 keia puulu i manao ia aōle wale lakou e manao ana ē hoohemo ia mai o Hami!ton mai ka noho ana ma ka noho, aka 0 ka hookahuli ame ka hookahua hou ana ae 1 kekahi mea hou loa, "e hooakea ia, he ahahui pili i ke aupuni." I ka wa ano wahi a Borah oiai eia ka ninau aha kiekie ke kamailio nui loa ia nei aole au i makemake e lilo o keia wa ka wa no ka noonoo ana i keia ninau hookahua hou. Nolaila i ka wa i ulaa ia ae ai ka aoao Repubalika iloko o ka makahiki 1936 e ka puali 0 ka aoao Demokalaka malalo 0 Peresidena Roosevelt, i keia wa ke imi nei lakou i puuhonua e pakele ai lakou, o ka hele ka hbi ia a hiki wale i ka mahkd anā e hoōloli i ko lakou inoa kalaiaina.