Ke Au Okoa, Volume I, Number 5, 22 May 1865 — Nu Hou hope Ioa o Inehinei! [ARTICLE]

Nu Hou hope Ioa o Inehinei!

Ma ka ]a inehinei, Mei 21, ku mai ka tno1ui Cometa, 16 la mai K£p ; ilakiko mai, me na au īiou ano nui no. Ua loa ua kaua pephi kanaka nei. Ua haawi pio Ioa aku o Johnston a me kekahi mau Kenela e ae h© Iwakalua, i ko takou mau puali kaua ia Sherinana. īuiua ponoi o ke alo o Grant, aole nae !akou i ike o Grant kekahi ilaila, a mahope o kolakou haawj pio a&a mai, akahi. no a ike ia ae p Grant kekahi ilaila. Ua hookaawale ia na puali 40 milo mai kekahi a i kekahi, a iwaena konu ka' halawai ana no ka haawi pio mii. O ka nui o na koa o ko Johnston puali ihaawi p»o iuai, he 27,400. Hookahi wale no Keaela kipi i koe, oia hoi o Dick aia ma ke komohana o Misis"ipva ua lono ia mai, e hnawi pio mai ana no ka oia ia Gen. Canbey Ma keia mea, ke iko nei kakou, aolu no i hoohaahaaia o Sherman, ke mau nei no kona ano alii koa. O Bragg, ua hoole oia e haawi pio i kana puali, a hakaka laua me Johnstou, a kipu ia o Biagg e Johnston.

Ua haawi pio ia mai ke o Mobi!e, me 215 pu kuniahi nui, 20,000 pu liilii, a he 30,000 be!a pulupulu.

Ke holo la o JefF DaYĪs, me kekahi puulu kaua'lio, i kapa leahakai, me ka manao e holo loa a pae i Cuba ; ua oleloia he nuī !oa ke kala ana i waiho ai ilaila.

Ma k'a ]a 25 o Mei; a ka Peresidena o Amerika i hoolsaokcfa ai i ]a pule a me ka hoomalieHe aku i ke Akua, ua hoopaneeia a ka Ji 1 o lune. Ua h'opuia he 200 kanaka i manao ia ua komo pu lakou i ke kuka ana e pepehi ia Linehona. • Ma Canada, ua kauoha ae ke aupuni e makaala loa i na kanaka i komo pu nona kuka ana e pepehi ia Linekona.

* / ' Aala, Mei 20, 1865, E Ke Āu Okoa ',—Aloha oe :

I ka lulnlima ana me kekahi i keia kakahiaka, a aloha aku aloha māi, a ninau atiu " Heaha ka nu hou." ōlelo mai kela, "Heaha m«i hoi kau ! aole ka oe i ike ma ka Nupepa Kuokoa o keia la e hoop£u ia ana na Kūla o kakou." I aku la au, " Nawai mai hoi na ?" " Na ke Kuokoa," wahi a ka hoaaloha, a hoopau koke aku la au i ko maua halawai oluolu ana.

• I ko'u nana ana ma ka manao pepa o ke " Ku Okoa," ike iho la au me he loane la e kalahea ana, " E pau ana na kula a pau !oa o kakou i ka hoopau ia," a wa aku !a ia !eo. mai ka welau i wafe i ka moJe'na a ka la i Lehua," me ba waiho aku paha i ka manao paā mahma o ko kaua mau hoa haiamu o keia mpu puk»a uliuli o ka Pakipika nei, © hoopau ia ana "Na Kula a Kakou." Ke hai aku nei au, ao!e e pau aoa, 00 ka men, o nt» hailona ahēi keia o ka hoopau ia «raa o " Na Kula o Kakou," o ka hoouna aku'i ka Lunakula Nui kaahele, a e hoomakakiu aku iloko o na hana ana a na Apana Kula o ko kaua mau m f okupuoi, (ua haaheo au i ka olelo ae, ko kaua mau makupuni,} a na makua ahonui o ke " Ku Okoa " 1 alo mal ai ia kakou mai na k&i eleele ne £ ka oaaupo, a pae ae ikapakai o ka aina tnalamalama o Kanaana o ,k& Ike. I ka hoi aaa mai nei o ka Lunn Ku!a*Nui mai kona kaa- ' puni ana ia Oahu nei, ua lioolaha. ae nei oia ■ ma' kanā |-a!apa!a hoike*imuā o ka lehulehu | makaainana a rrie na a!ii, he pono e hoopau ' loa ia na kula, a e hoolilo i na hu!o kula i I kukuluia me ke kumukuai nui, i mau wahi na ) na maiuu loloa o ka pueo e hoomaha ai, a i ■ mau punana hoi ha ha alae e kat at, n 1 o?e ' ia i mau he knpapau ? O kana mau olelo, e i hoomaemae hou ia na hale kula, a e lawe ia ■ ma kahi kupono 5 ole © loaa wiaiina pa hiohio ana mai a ka makani, a i !oaa ai kahi e na laau milumalu, i wahi 1 hooluolu no na pua akahi a opuu ao o Ha« ait i nei ? Okana mau wae aaa a oa kumu kupo ' nb i ko ao an;t i na kamalii, me ke kuhikuhi ■

aku ia ?akoa ina ala moowini a lakou e alakpi aku ai i na hanmana, imua i ka pahu hōpu oka naauao a !J Rie ka ike, wahi' hoi ake " Kuokoa," " i kapa 0 ka aina o Kanaana* o ka Ike."

H'e mau lamaku anei keia ē kiola ana i kona mau kukuna ma o a maanei, e lioopauia'na " Na Kula o Kakou ? "" Ua hoouna akn anei ke Aupuni i ka Luna Kula Nui, e hele a e hoopuu ae i " Na Kula a e hoono- ! ho aku 1 ke anaina a Laka iloko o na lanai hoonaauao, i olelo ai na Luna Hooponopnno o ' ke mo ka p.ikike, i ke Aupuni nana i hoomoamoa ia laua a me ko laui. mau kini makua i kanileoo na mak'ahiki malalo o kona mau eheu ? Ke Aupun* nona na alii i hoolohe i ka lakou mftu olelo ao a pau, a hoolohe aku 'no ffōī na Poo o ke Aupuni i ko lakou manao kipaku i na K»huoa pnle Pope, a ma ia hana. aneane e leoihōhia ke Aupuni a lakoue hoiuo nei iloko okk popilikia. Aole lakou i kokua 11 mai, a hookomo mai hoi i kau wahi hapa o ko "iakou manamena iima uuku, i ke kokua ana ■ i ke Aopuhi nana i hiipoi, i malama, a i hnnai ia laMW'me na eVoluolu oka Pnkipika. Hilinai a£ la lakod*Huna o na noho paipai, a hookuu aku hol i fte Aupuni nana e imi i kopono iho. Oka olelo m'aikai anei ia a haaWi mai ai i ko kaua Aupuni ahonui o Hawaii ? Oka mnkana kupono anēi keia. au e Hawaii e loaa mai ai, mai na keiki affi ' hoomanawanui ai i kuakoko—me ka eha o ka hooheihi ana in lakou ? A ! e Hawaii ! e Hawaii! ka home o kft poe e pakike a e hokae nei ia oe, me' na hoino ia ou a pau, aole i hoopina ia oe e aloha nei nu ia oe !

Ua Luna Hnopoaopono o ke "Ku Okoa," no na hana ana'a ke aluka i hiki mna mai i Hawaii'nei, a 0 laua hoi he mau kawowo i h">ouiu ia i'Hawaiī nei, "Aina o ka maluhia a m! fca lanakila!" Na ao ana ako laua mau kupuna, na mea nana i hiu ae mailoko ae o ka noho'na pegana, a i kapakai mafie o'ka naarffb a mejta Ua kaena uui ua mau kowawo ?a i ka laulaha o ka pono, a me ka maluhia iw®na ou e Hawaii nei; a

ko olelo mai nei ; a oe eko Taua makaahine kolea, ke hoohiolo nei oe i ka pono a lakou i kukulu ai, ahe lohi ka ke>kukulu hou ana. Ae, pela io no paha, iua i paumaele kou mn» liina ia mea, o ka hoohuli hou ia lakou i na auwnha oka pouli ame ka noho'na pegana ; Aka* eia ka'u meā kamnhao loa e ike nei, ke kūhi nei au o ka hikou mau mea hoonaauao a la~kou i lawe mai ai he mau mea !Voorihauao'!tf T kakou, eia ka, he mau mea na lakou e ku<&

taa mai ai ta oe e Hawaii. Kainoa na'hīr hoi e kaena 'ae i ka maikai (i me ka ka lakou mau hua makeke i īūla āi ma s hiT pohopoho ou 6 Hawaii nei ? Eia ka'fiVklreū* no e hooaiai'āe ia laknu iho he hikiwawe ka lakou hoouījj|. hna i na|'uffi ma Hawaii nel. Wahi aka haofe, (o"ke ka- 6 ena ia ia iho aole ia e holo mamao aku.) tīa nui no ka lakou kaena t ana no ia mau mea, aka, ke ku!ou hoomaikai aku nei hd makōu i ka !akou mati m'ea iao mai fti. Ua ofelo lakoO no ka nui o na kala i hoomaimauna wale ia ma.ka hoonaauao ana i keia lahui. Ina lakou i manao le nui, a e manao ana paha lakou o lio Jakon man heiau e Jilo ana ia hai, \ be oiunlu no makou e hiu palaka ae oufc*u i | ko oukou mau heleuma a waiho iho ia makou ! na na. "| olohuku" o 'na lehtriehu naanpo o' Enelani "e'Kapena la makou ika iko." No| ka manao paha o oukou no ka huli nui ana o 1 na'poo o ke Aupnni maHope o ka a manao oukou e kailele ia aku ana"! mavraho o na pea pulumi o ka moku, a e k'āu mai oukou mehe wahi'oAo la no ka hiili io? lna pela, ua kuhihewa oukou i ka manao ana pela, oiai, ua hai mai ke ltumul<anawai e hoomana kela kanaka keia kbtinka e like me W manao ana a ke knaka he pono, pela U e hoomana ai.

Heaha la ke ino a fee Aupuui a me ko kaua Alii i hana aku ai 1 ua alul<a ia a ma ka lakou mau puhipula, 1 kuekaa mai ai lakoii i ka lakou māu mea i han& ai, a kiola mui i ka boīno i kop jnau maka e Hawaii ! kuu n:akuahine ? luā kakou e nana ma na aoao o ka Moolelo'o Hawail nei i liakau ia e Binamu a me kēkahi poe e ae oia ohana, aole he walii ,'mea a ke Aupani a me konā alii i hanaino, aku ia iakou. i kuoono al la ka lakou, hoinoino a me ka lakou pakike, a e like ai hoi mo ka lakou mau iffkei 1 ao unu ai, "]E hana ako ja hai e like fne"ha niiea 1 7ia»fifTr "irrtT"Tīt oukou.'* O ka hooWo ann anei a fee Aupuni ia lakou i mau pane poo no ke Aupuni i na au i hala ae, oia aliei ka ioo la lākou, e olelojiei, a e kalahoa nei, "E huokahuli ia ana ka pono a e īohi aua ke hou ana ae"? O ke kanaenae kupono anei ia a lakoue hoahu mai ai ia oe e Hawaii, p<j> kau mau hana lokoaiaikai ? Aohe iakou e noho i poe «ana e kaana mai i ko kakou niau pono, i na i ike ia, me keia ka lukou hakukole a kuekaa inai i ko j kaua Aupuni a me ko kaua Alii, aole, aole j loa ! lua pela ko lakou manao he kuekaa j iy;ii, no ko lakou !uhi, a |ja poho ko lakou luj hi'no ka lilo ana Ia hai, pa wahi a lakou i uxaj nao hlaai ai. loa pe'a !;o !akou uianao, he | HlFtuaoii ka i ke "Aluka hupo o Eneiaui," i i ka liiki aaa mai "kaa i ke aki." j Maloko o ka palapola hoike a ka Lul7a Kula Nui, ua hai mai ia, no kt: kupouo ole o ke kukuiu ia ana o ua liale kula ma kiekiena. Ua nianao paha iakou e hoohalike me ku o|elo, "O ke i ku uia kahi kiowe, 1 ao!e ia e aalavvale. , ' , Ua Uke ko'u mauao :ue ko ke Kahu Kula'Nui, 1 kupono ke £11kulu ia ana 0 ua hale ku',a uia kiekieua, n» ka loaa mau no i.i i na ino a ka ujftkani, S helelei uiai Uoi, O keia .mau m'ea uuei a ke Kahu Kula Nui, e nei,

ka mea nana e kono aku *Jakou na Luna" ffotfjionop6no o ke "Ku Oko&," e kalaheat ; a6 fejhoopauia ana na "kula o īiakou," me^a 4 ■wāflso aku imua o ke ao holookoa o Haw^l 1 / 1 ria manao helehelena hoafa kipi. Ak«, mAu puuwai no paha ko ko kaua mau ' hiki ai ke kaana no lakou iho.

Ua helu papa mai ke "ICu Okoa," i napoe akamai a me na loio, a ke Kulanui o Lahaināluna i hoolako mai ai i ke Aupuni a lakou e" hoioo nei : aole au e hoole i ka laua, ua nui a bu ka poe i puka mai, mai ua kula nui la, ehia o lakou i hikī ae ma na noho'na kiekie o Hawaii. +2ha wale no poe inoa a OKoa i hoiKe mai; a aia ihea ka lehu!efiū*o n« haumana i komo i ua "Ālama Mala ,f flei 0 Hawaii nei, mai ka hoomhka ana i tsa ftī! tt. a hiki wale i ke "Au Okoa" a ka&ou © oia lakou ihea ? Aia roa na ytpa aianui 4|ko#elo ana me na koheoheo lolo&. i hele i kapuai; maluni hoi o nh n'oho'na «luolu, me ka hilinal .no' ko lakou ola til?b maluna o ko lak-ou a me k6 taltoj^aii ! honlaiīna. O ka h«petMt anei | a lakou i ao ia ai i Lahainaluna; t>* 'k"a'Ti»srek' f htelehekii a me keku iho rt\a na huiri'a S" fvMli»«c*ikal (M-i na p«iā natii O':k&I'3" afl* i na iit#a t tt rrte k« hooaiai ae i ko lafeoo kuholitfhtf B fflf& fl'd ■mea ike. O aha la, ke waiho ia a Vna ki'hooiltaifea ana e ike ia ai ka- pono, tf il® 1 I m» ka hua e ike ia ai kofrrVffiifīi%lfew maikai a he- laau mo paha. UanH&ie rtie ka ke "Ku Okoa" e namu ino nei i ke Aupuni. •■-**»»--^l Ua olelo ke Knohm no nn o Eneiani. He ai kanaka ka pnha o Ei)6taI ni ? Ilaila ka paha e houna 1 ma e hoonauao ia lakou ? 1 mai Pelekane mai ko Amenka pb^|iM^ v llfr* na aina pouli, pegena mai ; T nakauae oleio no afoīe kaua nola'hi, waiho maiie mro ?aifa poe no « [innplie ī nTOmH*la OHkou, a malalo nn n kn nnknn'WkHiH&^aaiK* ponopono ana i na hale oukou i na hale kula ma nā^ kupono ole ; ua manao ia Ja firttff]ftTTiVfeSSbia kuliulu ana, a i k"i ka Luna Kuia Nui e n4rri^*fl* kiu i ko lak iu mau kulanA',' ke kupon» ofc o ko kukniu iF«na, a aia ina ke nwaawa, Wahi e hiki ai l:c kanu ia na lāir!p^"<ftTl. knei ou minao <> ko Kup6n<J to¥"*l(rei4 - %"Ifl55? ! " ina ki ko Kahu Kula Nuī e oleīo nei f \ ano ke hooki nei 'au i fta v u' l^nimh, ffto atiis no hoij maf i*kuu maliualiin'? ja ! buu Moi, a ina laīt&īi otefo"^lwnjrro» ke |ikea, ko nei he lahe poe l<i[>i. Ē malama i na jKamaeu, e fīawaii ī " j M. C. Kū'aana. J*" E na makamaka, ua fohf ka hoopiika ana l'o ka nupepa" i keia kakahiaka, no ka nu hbu *