Ke Au Okoa, Volume II, Number 10, 25 June 1866 — KENETE. He Moolelo no Sekotia. [ARTICLE]

KENETE. He Moolelo no Sekotia.

BUKE 11.

la manawa, kamailio mai la ua Marquis nei, " E pono e hoomaopopo mai oukon i ka hana a keia kanaka opiopio, aole anei ehiki ke huliia o Kenete ma ke kulanakauhale nei 0 Edineboro no ka hewa ana i hana ai, a i ōle ia, e haawi mai oukou i palapala hopu no Galenakaila a me Maeoma ia'u, a na'u no e holo koke ae i Alanadela i kēia auina la, a na'u no e kauoha aku i 'na koa wiwo 'ole o Makalapine, (oia hoi o Inidulufa a me Eta) e hele mai i ko'a pakaua, a na makoa pu no e kii a lawe mai ia Galenakaila a me 'Maeoma, a ke manao nei au pela e poho ai kakou ke no ka mea, i na.kakōu-e hooholo e haawi mai oukon i palapala hou ia'u, alaila, he hiki loa ia'u ame Inidnlufa ma, ke hoopio 1 ka pakana o Lindsay, a hoihoi iho i ka hae oia pakaua ma}£tlo o ka hae o ka pakaua o -Alanadela a me Makalapine; a o ka hanohano a pau o na'lii o Edineboro nei maluna o Makalapine a me Alanadela, a me na pa.ka.ua e ae e waiho wale la i keiā manawa."

I ka wa a ua Marqnis nei e kamailio ana, ua liaka pono mai ka maka 'o na'lii a 'pan o loko or ka halealii Holyrood. iiei ī"ka Marq"uis 110 ka hohonu o kana mau olelo ia 'manawa, •a lilo iho la ia imea i-manao-hoolanalana i na'lii o Edineboro e kipi ia 6alenakaila amie Maeoma, ..a noonooinai-iho la na-alihikana a me na'lii i kaJakonitnea« -hana ai,- a o kekahi poe alii hoapono lakou i-ka* olelo a ka Marqnis e haawi aku i _palapala. hopu ; i_ka Marquis, a o kekahi poe,hoijhoole, aohe wahi kaleana e_kii aka .ai e lawe mai ia: Gralenakaila ame Maeoma. A pela -wale no i hoopaa ai na'lii a me na alihikaua' iloko oia \sra a ua Marc[uis nei e hoopoino wale no ia 6alenakaila ma.

A i ka wā i hooholo ai na poe alihikaua, nei i ko lakou manao me ka Mare[uis, e hopu ia o Galenakaila a me Maeoma, ia manawa, ku pakahi mai la kela mea -keia mea oloko o ka rumi, a hai olelo" niai'la 'no na mea e hana ia ai no Galenakaila a me Maeoma, a koi ikaika loa aku la nei i lia'lii e haawi mai i palapala hopu.. A kamailio mai la kekahi alihika.ua e helē maoli aku no a

hopif-ī n'aTnea _ i manaoia e 'hoopoino me. ka palapala hopu ole. Ia manawa, kāmailio hou aku la ua- Marquis nei imua o na'lii ame na alihikana i kana mau olelo kaena imua o lakou. " I keia wa a kakou e'kamailio nei no Galenakaila a me Maeoma, i ka- mea e hana aku ai no laua; nolaila, na lohe aku .nei. au i ka manao o kekahi oloko o keia rami e olelo ana, aole e hopuia o Galenakaila me, ka pa-j lapala hopu, a e kii aku i keia mau mea .a kakou e kamailio nei me ka palapala hopu ole, nolaila, ke lananei ko'u manao. no'u a me knu kokua e. kii a hopu ia laua, no ka mea, he hiki ia'u ke lawe mai ia laua mailoko mai o ko laua wahi e noho la, a he hiki hoi ia'u ke hoopneha'i na miea ke" kue mai ia'u, me he mau hua knlina la e kiloiia ana iloko o na maka!ua, a ke kokua nei au i ka manao o ka mea i kamailio hope mai nei. " A nolaila, eae mai oukou ia'u e hele iloko o na la- elua, a lawe pio mai i ka haku Galenakaila a me Maeoma, a e noho hoi oukou e hoomakaukau i na mea e pili ana i ka hoahewa ana ia laua, no ka mea, he mana'o paa ko'u e lawe mai ana au ia Galekaila a me Maeoma mailoko mai o kahi a laua e noho la.i keia manawa; a mahope aku, alaila, e kii aku no au-i ka mea a Galenakaila i haawi hoopunipuni mai ai iata, a noho pu oia me «'o, a na'-u e malama i kona'ola a hiki i kona mau la.hope loa, oiai, ua lohe no paha oukou ia mau mea i hanaia ma' ko'u pakaua lua Alanadela;"i. ; '

Pune. mai la. o Delekita, ' "Ua lohe ia ia mnu mea e ke knlanakauhale holookoa o Edineboro nei." I ako..la ka haku'Maraki, "A ma ia mea hoi,-akabi no a maopopo ae la ia kakou a pau, e pono e hookuoia ka aha a e hele ka haku o Alanadela i knhi i mauaoia e loaa ana o Galenakaila a me Maeoma." -'

Ia wa, hoomakaukau-atf la oajMarquis nei e ku iluna, a haawi aku i kana haiolelo hopee pili ana no Galenakaila a me Maeoma ma, " I keia manawa a kakou e kamailionei; ua maopopo loa iho la ia kakou ka kakou mea e hana aku.ai. no Galenukaila, ma; aka, ke kau nui loa nei ko'u manao no Kenete, a ke makemake .nei au e ike iko Kenete wahi i hele, aku ai,.o Kenete ka enemi ino loa imua o ko'u muu maka e noho nei. A ina oia e make ana, alaila, lilo hou mai no o Evelina i boa ohumu no'u no na po loloa o ka hooilo."

" Aule pahahe wahi e loaa ai o Kenete i» kakou, oiai, ua lohe paha kela i'ki» oku mak'nna ina oia e loaa > kokahi mea, o kona pilikia no ia| nolaila, ua pee loa paha kela i keia manawa," wahi a ka haku Maraki. , ; Ia wa, pano hou mai la ka Marquis;Pela io paha, ua lohe paha o Kenete mau moa; a iiia ua lohe o Kenete ia mea, alaila, aolo io no e loaa ana ia kakou, aka, eia walo no ka'u

mau olelo hope ia oukou i keia inanawa; a e oluolu oukou e hookuu mai ia'u, a e hoi au i kahi a'u i haalele aku nei i kuu kokolua, oia hoi o Inidulufa, ka mua o Eta na haku oka pakaua o Makalapine, i hai koke aku au ina mea i hanaia e k'o oukou hanohano a me ko oukou ahonui, a e hai pu aku no'hoi au i na mēa e h'anaia ana no G-alenakaila a me Maeoma. E like me ka'u hai mua nei ia oukou, he hoa'loha ia no'u, nolaila maua i hele like mai ai mai ko maua mau pakaua mai, a noho pee malu iloko o kekahi hale kanaka ole o ke 'kulanakauhale o Edineboro nei; a o konakaikaina, aia noiamaMakalapine kahi i noho ai me ko laua 'mau koa>"

Ia manawa, aemaila na'lii' a pau 1 ua Marquis nei e hoi a haiia aku i kana mea e hana ai. ' Ia manawa koke no, puka mai la ua Morquis nei mailoko mai o ka halealii Holyrood; a i kona p'ukia 'ana mai iwaho, halawai koke mai la oia me Inidulufa e kali ana ia ia mawaho, a hoi mai la laua a komo iloko e iekahi hale ua nohaha kaupaku, a komo aku la laua iloko a paniikaika.mai la i ka puka." (A o ka_wa ia ā Gilibata i ike ai i ka Marquis, ia ia i hele. ai e hoolohelohe i na mea e hanaia ana no ka ahaolelo a Kenete i olelo aku ai.ia Gilibata e hele e hoomakakiu, ke poina ole oe.e ka mea heluhelu.)

L Ia'lauā i komo aku ai iloko o ka hale, a ki māi la ua Narquis nei i ka puka a paa, komo āku lā,lana iloko o ua hale nei: me ka pouli a hik'i inā ka rumi maloko loa, ia wa, ho-a ae la o Inidulufa i ka ipukukui hao e ku ana iluna o ke. pakaakau i hoopihaia i ka aila,' a ihalamālama ae la oloko o na.rumi.nei a laua, e noho nei, a o keia hale a ka Marquis a me Iniāulufa i komo aku ai, o kekahi keia ō na hale mai&ai loa o Edineboro. i ka wa kahiko, aka, ia.laua hoi i komo aku ai iloko o ua hale nei, aohe wahi mea a maikai iki o loko, aka, o na lako ā pau o ka hale, aole i laweia, e waiho mokaki anā no maluna o ka papahele, o na moe a me na noho,.ua hele a piha neneln i kā lepo; a o na kii hoonani e kaii ana ma na paia, ua hele a oki.loa i ka lēpo, o na aniani nana e kau ana no, a o na kii a pau e kau ana ma na paia, hemau kii wale no na'lii'kahiko, a owāho o napuka ania-. ni, ua pau na olepelepe i ka nohaha, a ma ni'puka anianl nohaha, malaila e kololio mai ai ka inakani ke hau o ke. aunioē. ' A o na mea liilii a paa oloko o ua hale nei nā pāu i ka' ai ia' e kā md, 'a o , ke kapuahi j hōopnmehana o ūa hale nei, ua helē a'piha i ka lepo, a o ka.puka uwahi ua hele a pihā i kā puna i lelēlei iho mai kaupaku mai ō ua halē nei; a ina wa a pau e hehi aku ai ka wawae e ku mau ana ka ea o ka lepo, aka, o na mea a pau oloko e waiho ana no mē ka lawe ole ia, aka, i ka Marquis e ku ana me Inidnlufa ma ke pakaukau, ia manawa, pāne mai la o Inidulufa, " He.kēu loa ka hoi keia 0 ka hale nohaha, lawe oleia o na mea oloko nei." A pane aku la no hoi ka Marquis, '" E ike mua au he h'ale lepo keiā, ina la.aohe kaūa e komo iloko o keia hale, ina no la hoi loa no kaua i kahi a kaua e noho nei," panē hou . aku la o Inidulnia, " kai no hoi nau no keia komo o kana iloko o keia hale nohaha." " O ke kumu o kuu wikiwiki ana, no kuu ike ana aku i ke kānaka 'hana .pehikaua. e hele mai ana mahope mai o !:aua, a ke manao nei au, ua'ike mai ua kanaka la ia'u, 1 ' wāhi a ka Marquis. A pane aku la no hoi o Inidulufa, " He mea ole ia ia kaua, no ke aha la kou mea i makau wale ai ia ia, a eia wāle no ka'u mea e noi aku ai ia oe e ka ha- ' ku o Alanadela, "Peheā ke ano o kau mau mea i hele aku nei i ka halealii Holyrood ?" Ia manawa, kamailio aku la ua Mārquis nei ia Inidulura me ka olioli nui, " 0 na mēa a pau a kauai kamailio ai ma ke alanui hele mai na pakauamai o kaua, oia no ka'u 'i kamailio aku nei,' ā hoohōloia māi nei no hoi e na'lii o Edineboro nei. Ua haawiia mai nei ia'u ka mana hopu i ke kino o Galenakaila ā me Maeoma, a lawe aku i'mua o na alihikauā a me na'lii o Ēdineboro." " Ua pomaikai loa ka kaua hele ana mai nei e halawai pu me na'lii o Edineboro nei," wahi a Inidulufa. "A kamailio hon akulakā 1 Marquis'ia ia, " Iloko o na pule ekōlu i hala iho nei, kamailio mai oe ia'u no Kēnete, ake hoomaopopo nei au i kau kamailiō ana mai ia'u nona, wahi au, ua ku o Keriete ia ōē ma kona poohiwi i kau pahi a ua makej ā ku pu ■,no hoi me'ka lima o Gcofirey, he oiaio anēi kau mea i hai mai ai ia'u

" Ae," wahi a Inidulufa, "o ka'u mea' i hai aku ai ia oe, he Olaio loa ia, aole no hoi o'u kaualua ua.ola hou o Kenote, no ka mea, o ka loihi holookoa o ka'n pahi, ua pau pono ia iloko o Kenete, a ke manao nei au aohe. kanaka akamai.e hiki ke hoola i kahi a kuu.pahi i komo ai iloko o Kenete.'\ I mai la ka Marquis, " Ina ua make io o Kenete, alaila, holo pono loa ka kaua hana ana, a ina hoi aole i make o Kenete, aka, ; he hiki no ia kaua ke lawe mai ia ia ahanae like me ko knua makemake, no ka mea, ua hui mai nei na'lii o Edineboro me kauo, a ua o]}iolu loa ia kaua e na'lii a me na alihikaua."

Ia wa, pane aku la q .luidulufa me ka oli-

oli, " E kuu hoa hele o ke ala 'pilikia o na kaiaulu o Alanadela, akahi no au aikeinaoli iho i ke ko o ko kaua makemake, a e lilo mai ana o Evelina ma kou pakaua i hoa ohumu no na po mahina lailai, oiai, aohe' kanalua iloko o'u i keia manawa, no ka mea, o kau mau olelo a pau i pane mai nei, ua lilo ia i mea hoolana i knu manao; a o na manao nui au i hai mai nei, ua maikai' loa ke hookoia mamuli o ko kaua akamai a me ka maalea ona mea a kaua e hana aku ai." '' ~

Ia wa, lalau mai Ia ka Marquis j i ka lima o Inidulufa, a p'ane āku la, " E ke koa wiwo ole, e pono ia kaua i keia hale; a : e hoi kaua i kahi a kana i noho aij a malailai kaua e knka pono ai -no hana>| aku ai ia Galenakaila--a me- Maeoma, aka,< aole i pane mai o.Imdulufa i ka olelo a ka Marquis, ia, wa, ken mai la ua Marquis nei i ka lima o-Inidulufa, a hele aku la a hiiinai ma ka pnka uwahi o ke kapuahi. o aa hale nei, me ka olela hoū mai ia Inidulufa. " Ia kaua e ku nei ma keia puka uwahi, me he mea la o Evelinā mai-nei imua o kuu mau makaj a o kona kii holookoa a pau me he mea la eia oia ke ku nei imua o kaua i keia manawa. A mai hookaumaha oe i kou manao, o'ai, ia'u e ku nei, ke nui loa nei ko'u hoomanao ana no Evelina, a me he moeuhane la keia a'u e hoomanao nei,.no ka mea i haawiia mai ia'n,. a haawi honia akn na hai." ; Ia manawā, hele ae la o Inidulnfa; a kiei aku ma ka puka aniani nohaha, a knaela ka ehu o ka lepo iluna, a.hoioholo iho la.o Iniduīufā iloko o ka rnmi, aka, pau ae la ka ekemu ana a ua Marquis. nei, a nana pono aku la i ka hana.a ke kpkqolna, a mino. aka, iho la uā Marqnis nei,i r ka ike ana aku. i ko, Iriidulufa helēhelena, me he mea la he manao,' huhn ko Inidulufa ia ia, a pane hon aku la oia, " E Inidulufa7 ua-hnhu anei oe ia'u no kuu hoopnka ana aku nei.i ka nui o ko'u hoomanao ia Eyelina.".. ■

Pane aku lā o Inidulufa, " Aole au i huhu ia oe e kuu haku, akā, no. ; knu makemake ole-e lohe i kau olelo no Evelina, nolaila, hele mai nei au ma kēiā wahi e holoholo ai, oiai, o ka'u hana ana pela, ; h'ē mea ia : e hoōlawa ( pu 'mai'ai ia'u, no, ka- mea,. aole*.oe- e nele anaia Evelina inaoe ehooko pono i ka kauamea.e hana ai, aka, ke. ike neL an oe i keia manowa, iue hemea la.oeuhe keiki naaupo, : ka Jiaalele wale i : na> olelo hoopomaikai e aoia mai ai e na:kumn a mena ma. kua. A nolaila, ke noi aku nei au ia oe e hai .pau mai i na mea au i kamailio mai nei me na'lii'a me na alihikana, e loaa inai ai o Eyelina ia oe, .a e ko auanel hoi kou • makemake no kau mea e hana akniai ia: --Galenakaila a me Maeoma, aka, ina e ku-oe malaila, a e kuko wale no ia Evelina, alaila,.he mea makehewa loa ia.V ; I mai la ka Marquis, ."..E oluolu oe e.Ini-; dulufa e hoolohe mai i ka'u kamailio i keia manawa, no ka mea, ke makemake nei.au e hele hou oe i kahi o Gilibata e,.hoqmakakin ai no Kenete e like me kau hana mau iloko o na pule ekolu i hala ae nei, oiai, ma ia wa au e hele ana ilaila e hoomakakiu ai, aole mēa i loaa mai ma ia hana'ana āu, ā nolailā, o oe hoi ka mea o kaua i maa i ka hele ana 0 iā wahi, nōlaila, e hele hou oe e nana; a ina au i'maa i ka hele aha ia wahi, ina no la hoi na'u no e hele e hōoma&ākiu." . Pane aka la o Inindulufā, "E kaliaku o Alanadela, ke manao nei au, aohe kupono o ka hele hou ana aku e hoomakakiu ma kahi o Gilibata, oiai, aohē o Kenete ma ia wahi ilokookeia'mau la, no ka mea, ua maopopo ia'a' aole ia ma keia ao i keia manawa." I hou mai lā ka Marquis,'" Ke manao nei au aia no o Kenete ke noho la malailā i keia wā, no ka mea, aia no ilaila kekahi kukui a'u e ike pinepine nei i ria po a pau e a mau ana maloko o kekahi rnmi, me he mea la i ka'u noonoo wale aku no.' aia, .no ilaila.o Kenete kahi i noho ai. Onoai v paha aole i oluolu ka eha o Kenete i kn aii ko pahi. a o ke kumu paha ia o ka ho-a ia ana ō kela - knkui ma iVrumi-i na po a pauj nolaila, aoleepau ana ko'u manao aole'-i mākē o Kenete i keia manawa." Ia wa, pane hou aku la o Inidulufa, " Pela io paha, aole io paha, ,i make o Kenete, wahi.an,.ke Ike,nei oe i .ke. kujcui ,e a mau ana.,maloko o kekahi rumi ; o ,Gilibata,a.ina i.oeiano keola nei o,Kenete,.alaila, aoleno he kanaka maoli o Kenete, he, akua paha, no ka mea, o ka loihi holookoa o kuu pahi a pau iloko o kono kinoj'nō ke alia la ka mea 1 make ole ai. A he manao paa ko'u, aole oe epakele i ua pahi la ke kii ae au alawe mai e hou ia oe.'? i . •> . •- \ <■■ ; . Ia manawa, olelo mai la ua :Marquis nei, " E ke koā wiwo ole o Makalapine, e akabe t'le oe e kuu liakn i-ke kāmailio ana, oiai hoi', ,ivole paha e- pono i kuu'haku 'ke kii aku i*kan pahi a hou mai ia'u, oiai. aohe ia.o ka mea kupono akuu haku e hana mai ai, nolaila, ke noi aku nei au e hoihoi hou mai i ka'u mau olelo mua." Ia wa, holoh'olo 'ae' lā u'ā Inidulufa nei me na maka ioena me ka ekeuiu ole.mai i ka Marquis, a ku ae la :ka.ehu o ka lepo i ka wa a wawae o, Ini; dulufa e hehi iho āi maluna o ka papahele o. ua hale nohuha nei & laiia e kamailio' anā.' *>(JloUipau.)