Ke Au Okoa, Volume II, Number 42, 4 February 1867 — He Kahuna Hoopunipuni. [ARTICLE]

He Kahuna Hoopunipuni.

; Moha * e hookomo iho i.keia wahi mea hon ma.kahi kaawale o kon kīno, i ike o'u hoi#puni nupepa e noho ana mai Hawaii o Keawe a hiki aka i Kanai o Mano/ i ka hana lanna ole me ka hoopuniponi nni i ike ia e ka maka o ka lehulehu ma Waiawa, £wa nei, mokupuni Oahu. Eia no ia, o Mrs. Isabeda Kalike, he mai loihi kona o ka mai a»a, aia maloko o ka a-i a me ke poo, he man mahina elua a oi bc kona mai ana, ua noho oia ma kona home me kona mau niakoa, me kana kane a me kona ohana ma Waipio-waena a hiki i ka wa i kii aku ai kona kaiknnane o S. Kaanaana, ua hoihoi ia ma kona wahi ma Ewa, malaila kahi i noho ai ua Kalike nei a hala kekahi mau la, ua aneane oia e pilikia loa, a hiki ole i ka mana o ke kanaka ke hana iho. Ma ia hope iho, ua hiki aku o Inoaole, bc makuakane no ua Kalike nei ma kona wahi e noho ana, ua noho oia a hiki i ka wa i napoo akn ai o ka la. Ia wa, na kii mai kela i ke kahuna ia Haupu kona inoa, a hele pu lana a hiki malaila, i ka wa i hiki aku ai ua Haupu nei me Inoaole ma kahi o ka mai; ia wa, ua malu like ka leo o na mea a pau i pili i na mai nei, aia hoi, haawi ia mai la ia ia ua Kalike nei e hana, a hana iho la ua Haupu jieī ma ka hnilona ana, pē'nei. Ua hoonna ia ke kanaka e kii i luan, i koIo piialii, a me ka mama ana i ka awa, a na makaukao koke na mea a pau ia wa i ka poe nana ka mai, na pulehuia kaluan me ke kalo piialii a moa, hana ia ka awa a pau a loko o ka npn. Ma ia hope, pule iho la ua Hanpu nei ma na akua kahiko o Hawaii nei, penei kana pnle ana, "laoukouena anmakua kahuna a pau loa mai ka la hiki a ka la kau, mai ka hikina a ke komohana, mai ka akau a ka hema, mai ke kuahiwi a ke kai, ka paa ilnna ka paa ilalo, ka hookui ka hoohalawai, i na aumakua kahuna no a pau loa mai ka po mai a hiki ia'u ia Hanpu i ka oukon pua, e ike oukou i keia mai ia Kalike, nana ia maloko mawaho, ina hoi he make amnakna, e lawe oo oukou i ka oukou walii, i ka liala i n i ka hala ai, i ka hua a kona waha, mai nana onkou malaila, aole e kipa ia ka liale o ka inake, ia oe e Kamolioalii ke akua aumakua o ia nei (Kalike), e liuli mai a nana i ka ai a me ka i-a i hoomakaukau ia na onkon, e ola ia Kalike a ia'u hoi i ke kahuna ia Haupu—Amama, ua noa." He loihi lon keia pnle a Ilaupu, a ua pulo pn no oia ma ka inoa o ke akua nni o ka lani ka mea nona na mea a pau, ko ike pu ae !a no kakou i kii pule a ua Haupu nei i na akua ona, a pau ka pule aua, olelo oku la oia i ka mui, " Ia oo e ai ai i ka ai piialii me ka luau a me ka awa, nlaila, e ola koke oe, aiile keia he nini, he inea olu loa keia mai iu'u, hookalii no kiho ana o ko ola no iu," pela ua Haupn noi o palm ai. Eia nae, ua konio mai kn munuo oluolu i ku poo nana ka

mai iio keia mau olelo a ke kahnna, me kona olelo pn aku i ka poe nana ka mai, " Aole no hoi oukou he malihini ia'n, heaha la Loi ko oukou "mea i kii mua ole ae ai ia'a, maī poino ia nei." Ia wa, ua lawe ia ka mai e hoauan i kahawai, a hoihoi ia ma kahi o ua kahuna nei ka mai, elua la o ka noho ana o na mai nei malaila, hana hou ibo la oia i ka mai me ka hailona hou, a hai ae la oia imna o ka poe a paa nana ka mai, " Auhea oukon e ka poe nana ka mai, ma kuu ike a me ka ike o kuu i keiki i keia wa, he make ko ia nei ia waho, eia la he hua panapana, he akua hoounnnna," oia hoi he keiki kane na na Hanpn nei ua make me kana wahine mua, na hoi mai a noho iluna o kana wahi hou o Mehenla ka inoa, he akna unihipili, he makani kekahl inoa, aka, o ka poe nana ka mai, na hooiaio loa lakou. " Ae," wahi ana kahuna nei "ua make keia i ka hoa ai," he ae wale no hoi ka ka poe nana ka mai, ua make keia i ka mahu o Manu kona inoa, i make keia ia ia, nolaila, na kii ua Haupu nei ia Manu, a ua hele mai oia e hana e like me ke kii a Haupu, a ua hoole mai oia, aole i make iaia, a pane aku la ia Hanpu, " īna 6a ike oe a me ko akua ea i make ia'u, eia ka'u ia oe, e kuni oe ia'u ano, iaa e make an, alaila, he oiaio ua make ia nei ia'u/' Ia wa, olelo hoa na Haapu nei, malia paha ua loaa keia i ka pilikia ma ka aoao hnla o oukon, pela aka ka Haupn olelo, pela paha, wahi a Mana, ua olelo hoi oe i make keia ia'o, nolaila, ka la o ka mana o ko akaa. Aole he hnaolelo hou a na kahuna nei, o ka la 10 ia o lanuari nei, ma ia la na pan ka ike ana mai o ka mai i na mea a paa aole he pane mai, pale ka pono, oi hana iho na kahuna nei i kana pono a holo ana i na pali 0 Kalalan, owau pu no kekahi malaila ia la, me ka ike iho no na Haupa nei na pilikia loa, nolaila, aa olelo ka makuahine o na Kalike nei ia Haupa, e hoihoi ka mai i ko makon wahi, i nana ae i ka hale o mana i lnhi ai, oi ka mau kahi ea, ae aku o Hanpn, nolaila, nahoilioi ia ua mai nei ma Waipo, a o Ike kahnna no kahi e hele nei, owaa pn no kekahi e lawe nei i ka mai maluna o ko maHMnui a-i, "po kahnna nei ika mai, rae ka ike ibo no aole he pono i koe o ka mai, oiai aa hala ka wa i pono, na makankaa o īoane me ke koi ma ke kumu o ka laau, i ua kahuna nei hoi keia he ola wale no. Ia manawa no, pane hou mai la ua kahuna nei, "He akua ko ia nei he ILuamu, o ia ka mea e paa nei na maka ame ka leo, he akoa hookaha keia, nolaila, i kapa no ia nei e hana ai," " heaha ke kapa," wahi a ka poe nana ka mai, pane kela, " he pala-a," he manawa ole ua makaukaa na mea a pan, he pala-a, maia, ko, nala. luau a me ka awa i ai na Kuamn ke noho mai ilnna o ka mai, olelo hou no ke kahuna, " Ina wau e hoouhi i ke kapa ilnna o ka mai, alaila, e ike ananei onkou a pan, nana no ia e ala mai iluna a ai i keia mau mea a pau i hoomakankau ia na ia nei, n olelo mai ia kakon," ia wa, olelo iho la oia i ka mai, " ina o oe keia e Knama, e ala ilnna e ai i na mea a pau i hoolako ia nau," ia wa no, hoaahn ia iho Ia ke kapa malnna oka mai, a he hapalua hora paha ka waiho ana o ka mai e like me kona ano man, ia wa, pane aka au, " pehea iho la hoi," " pela iho, hookahi hora i koe," wahi a Haupu, a Uala ka manawa i olelo ai, aia lioi, aole he ala mai o ka mai ilnna. A ma ia mea an i hoomaopopo akn ai i ke ano o kana mau hana hoopnnipnni a pau loa niai ka mua a ka hnpe, a ike iho Ia au i ua Hanpu nei e paa ana i ka laan a Kekuaokalnni ia Hooleiielehekii, ma ia hope iho, ua kii hou ua Haupu nei ia Kinolau, he kaha ka ia no Kuamu, i kana hana ana iho hoi, pau pn no a Lanai kahi i noho ai, oia kona hoopau i ka hana ana i ka mai, pau ae la no kau pono la, pane aku an ia Haupn a me Inoaole ka hope kahnna ona, "Ua pomaikai olna, na loaa ko olua aina maikai e like me kahua okaolua hana, oia o Hamohamo i Waikiki kahi nni o ke ahuawa," nolaila, ua kii ia kekahi kahnna hou o Hookaamomi, ua helo mai oia e nana i kaaa ike. Ia wa, hai mai la oia imna o ka lehulehu a pau loa e noho ana, " Hookahi no oia nei laan he waimoka, aole he pono i koe, henku paha ka po o keia la, nolaila, e pule onkon i ke akua mo ka milii aku inana ona, malia o liala keia la," oia iho la ka ike a keia poe kalinna, o Haupu ka mua, a o Hookaaoiomi ka liope; uolaila, eia ka olelo kauoha a ko oukou makamaka o ka poe o lawe ana i keia nupepa, e hoomanao oukon ia oukou iho ko liiki mai ka pilikia mnlona o oukou e like me keia wahine i hanaia iho nei e keia kaliuua hoopnnipuni o Haupn, e noonoo ma ka moa knpono o o'a mau hoahanan o ko koko liookahi; mai puni wale ina akua lapuwalo a me na kahuna hoopunipui o Hawai nei, o pou auanei ko onkou dala a mo ko onkou wuiwai, oia iho la ka mea hou. Mo ka ma■iinlo, Sa»oeia Kaxai. ; Waipio-wneno, Ewa, lan. 21,1867. , ■