Ke Au Okoa, Volume III, Number 30, 14 November 1867 — NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekotia. [ARTICLE]

NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekotia.

Hoomaikai aku la o Walaka ia lakou no ko lakou manao nui iaia; aka, hai aku la no oia ia lakou, ua hoolanakila oia ia lakou; a o kona noho'napoo aupuni hou, aole iahe mea * kupono iaia ke malama hou aku ia kulana. " - " Ina wau e noho hou ma ia kulana," wahi anā, "he mea ia o kuee ai ko kakon noho ana. oka hapanui o-kooukou mau alii, ke ■ike nei lakou, he lapuwale ka pono a lakou i manao nui ai mamua; a ke imi nei lakou e luku i ka kupaa ma ka pono «īaoli a ••• ae nei an *ke kumu oka hakaka. Ke waiho nei Wau ika noho'na poo aupuni; a ke waiho pu akn nei / no hoi au iko oukou mau noho maluhia ana me ka lanakila i ka inalama ana a ko oukou mau alii. Aka, e hoomanao oukou, iua eku ia hou mai kekahi popilikia hou, a e mau ana no ke ola me a'u, e noho mau mai no ka —. uhane o Walaka me oukou I" J Me keia mau 'nuaolelo, iho mai la oia mai luna mai o ka ohn lepo, a kau ae la maluna 0 kona lio, iwaena o na nwe ana a me na ; waimaka oka lehulehu. Hopu mai lalakou 1 na kilepa o kona mau aahu iaia i holo mai ai iwaenakonu o lakou; ao na wahine-me , ka lakou mau keiki, kukuli mai la lakou ma na kapa alanui, me ke noi mai iaia, aolemake haalele ino mai ia lakou iloko o' ka'lima j o ka mea ae hewa, a me na hookaumaha a ko lakou mau haku ponoi iho; aole hoielike rue ka lakou noho malie maluhia ana malalo o kona hooponopono aupuni ana. Pane hoolnolu wale oku la no lakou i ka lakou mau noi mai, me ka hai aku, aole oia i' ko lakou alii maoli, i hiki ai iaia lee hoomau i i kona kulaua poo anpuni, a alii hoi malnna \ ( o lakou " Aka, e haawi ia mai no he M*>i y kupono, ma ka oukou mau pule hooki ole \ ana; a i mea e loaa mai ai ia pomaikai, e -4 noi'man aku oukou e na kaikamahine o Sekotia i ka po me ke ao, no kela a me keia / mau mohai maikai !" ] Ia Walaka a me keia kaoo kumakena, i aka e hookaawale malalo o ka puu o halawai mai la oia me Kera a me koa Lanareka, oiai, ua kukui aku i|/ la ka lono no na mea i haua ia ma ka paka- , ' I ua; a haele nui mai la lakou e hoopuka mai f / iko lakou mau manao, aole lakou e kaua a ' - o malama ina olelo a kekahi kenela e aku. Aka, ua hoopauia aku la nae ko lakou mau manao, e ka i ana uku a Walaka, " Ma kahi J a pau loa e kauoha ai au ia oukou, e hoolohe \ oukou i ka'u olelo wale no !" \ Aka, iaia i komo aku ai iloko o ka pa mo- ' \ neka o Folkirk, ua nauki mai la ka Bihopa ' \ o Dunkeld a nie Loekawa i na ole'.o ino a • ) Badenoka nia, a me ko Walaki haalele ana f ika noho'na poo aupuni, me ka hooponopono ana hoi ina moa pili aupuni. Mai pii loa j'< paha ko lakou kai, o ole o Walaka e kamaih lio aku mo ko akamai ina kumu ona i hao- : lele ai; ama ka pamia o kana olelo, i aku | j^r:\~'i'a r "He hana no ka'u i koe, oka hooko ana ika olelo hoohiki ine ka Haku Mar. E itni no au i kana kaikamahine, a mahope e halawai hou aku ai kakou 1" MOK U N A XXV. 0 ko Lede llutavcna manao nui, o ka lioi- ' hoiia oke kioo o kona kaikunaiie, ka Haku Mar e nioe pu mo kona mau kupuna; a i ' kokahi kakahiaka mai, ua hoomukaukuu ia ka huakai hoolewa a ka make i ka pakaua o

Jii';icm;ira. E mnn;io una ka Lede Mar, o Walaka kekohi e hele pu ana ma ka huakai hoolewa, aka, ma ka nana aku nae i na l iohiona o ke kumakena maluna o na heleheh:na o na waliine elua, me he mea la o Leele Rutavena ka wahiue kaneinake.

0 Lede Mar i lea wa i make ai o leana kane, ua ku ia mai la kona puuwai i kekaiii mtsi, aole uae no ke kanmnlia io, uka, no ka olioli i ka hoi aku me Walaka, no ka n.ea, ua hala aku la ka mea nana i keakea kona mau manao iini no Walaka. Ua make iho la kana kane; a o Helene hai, ua laweia oia e ke kanaka i aioha ai iaia; a ma ia manawa paha, ua lilo aku la oia he wahine mare nana. Aka, ikawa i lohe ai ka Lede Mar, no ka manao kipi a kekahi kini makamaka ona, .ka Haku Badenoka, a me ko Walaka liaalele ana i ka noho'na poo aupuni, ua nauki loa kona manao i ua kini la ona, a olelo aku la ia Edwin e kii ia Walaka, he makeiuake oia e kamailio pu me ia.

"Xa'u no'e hoohanhaa iho i kela wahi keiki liookano," wahi a ua Lede Mar nei, no k;i Ilaku Badcnoka, " a na'u no e hoike aku iaia ma kona kue nui anā ia "Walaka, kc hchi maoii la 110 oia i kona pomaikaī maoli iho. 0 oe ka punahele a ke poo aupuni e Edwin, nau no"e hahai aku iaia i ka pomaikai maoli 0 kona aina hanau a me ka maluhia maoli o ka manawa e hiki mai ana !—Owau ka "wahiiie mua o ke koko o Cumina; a aole anei oia ka ohana manao nni ma.kcia aina nei 4 ? Ma ka hilinai ana o ka lala hookahi ia Edewada i haule ai ke kaua o Falkirk; a ma ke kipi ana hoi o kekahi i haalele ai ke poo aupuni i kona kulana ! Aia iloko o ko'u ma*na e hiki ai ia'u ke hoohuli i ka lahui okoa mahope o ko'u makemake; a ina e hui mai ko Walaka koko ma ka mare ana mai ia'u, alaila, e hooikaika nui anei'lakou e kokua i ko lakoa hoahanau wahine ! E noho alii anei o Walaka maluna o Sekotia nei, a e noho maluhia anei o Sekotia holookoa nei." laia i hoopuka mai ai i keia mau hnaolelo, nana pono mai la o Edwin iaia me ke kahaha nui. oka hana aua Lede Mar nei ia | Helene, kona makuane, ka Haku llar, a me Walaka, ua heakaka lea loa ia mai la kona niau manao a pau loa; a ike aku Ia no hoi o Eelwin, aqic -ia ke uloha kina, ka nan^i--1 koi nni ia ka Lede Mar, aka, no k£bookoia 0 kona mau manao koi hu-a wahioe " Ao)e ou pane iki mai ia'u," wahi a ka Lede ilar, "ua manao no anei oe, aole e ae mai ana o Walaka be koi aku au iaia e lawe 1 kini lima akau, ka mea nana e haawi aku iaia he kalaunu alii ? Aka mea hoi nana e haawi aku i ka maluhia i keia lahuikanaka." " Aole," wahi a Edwin, " oiai, ua manao io au, ua huli nui oia ma ka hoomanao ana i | ka mea ana i aloha hookahi ai. Aka, ma I ka mare ana ia oe, aele aa i ike iki i ka po--1

maikai e lona mai ana. oka mea mna, ua | make o ka Haku Badenoka ka pono; a oia kekahi mea i hoowahawaha nuī i ka loaa ana mai o ke kalaunu ame ka pomaikai o ka lehulehu ina ke ano ino. A iua be manao kou e mare me Sir Wiliama Walaka, mai noho oe a hoopuka aku e manao ana oe e hui mai ka ohana o Cumina tna ka hooikailea ana e loaa ke kalaunu. Aole anei oia i kipaku aku i kekahi hapa o aa kanaka o ka ohana Oumina me Edewada, a malalo ona e hoopunana ai iakou mai kona hoopai ino aku ? A pela no hoi oia maloko o ka pakaua - o Stirling, ina oia i hoopuku ae hoi i kekahi huaolelo, iūa ua pau lakou a pau loa i ka moe ika lepo ! Ua waiho iho oia i kona mana ilalo, aole i lawe ia aku mai iaia. 0 ua kalaunu o keia ao, he mea ole wale no ia iaia, no ka mea, ua lilo kona manao ma ke kalaunu lani. e kuu makuahine, he kanalua nui ko'u, aole paha he pomaikai e loaa mai ana mahope o na mea au e |

manao nei e loaa mai ana." Ua ane haikea pinepine na papalina o ka Leae Mar ia Edwiu i haawi mai ai i kana olelo pane. Aka, i hou moi lii no ka Lede Mar, " Ua pono io paha oe e Edwin, a oiai, aohe manao kanalna iloko o'u ke manaolana nei no au e holo pono ana no ka'u mea i manao ai, a e aho no paha ka hoao ana. Ma ka mare ana o kou hoa'loha me a'u he kumu ia e lanna nui ai me na ohana kie— kie o keia aupuni, a o kona mau pomaikai o ko lakou ia. A oiai, aohe ona manao nui i ke kulana kiekie loa, e hoomau ia no nae kona noho'na poo aupuni. Ua ike maoli wau e ili onei o Sekotia nei, ina e haalele. oia i ka hoeuli. Aole no hoi e olioīi hou ana koa hoa'loha, aia a noho hou oia iloko o ka poli aloha maluhia o ka ohana." " A !" wahi a Edwin, " ihea la nei e loaa hou ai iaia kana Mariona ? Owai ka niea liiki ke hoihoi hou mai ia Manona i kona poli ?" " Owau no," wahi a Lede Mar, " e lilo au i mua i oi ae ke aloha iaia mamuu o Mariona. 0 1 aole i oi ae kona-aloha maniua o ko'u no Walaka !" Aka mai la o Edwin i keia mau huaolelo ana mc ka hai mai, ua kumaknia no ka Leele Mar iaia iho. Ua hoonaloualo iho la o Lede Mar i kona

mau manao iho iloko ona, a olelo hou mai la oia ia Edwin, " 0 oe ka mea i aloha ia Walaka, aole paha oe e kahaha ana o ka poe, a pan loa e nianao nni ana i ke ano maikai o ke kanaka, aole anei e nele ko lakou nuihao nui ia mea. Peliea la wau'e nana wale aku ai iaia ka mea nana i hoopakele kuu ohana a me Sekotia holookoa', me ke aloha ole aku hoi iaia ?" " He oiaio no ia," wahi a Edwin, "aole nae kou aloha e like me ke aloha o ha wahine i kana kane ponoi I —Aole anei oe i mare? A he mea hiki anei ia oe ke aloha ,i kekahi kane okoa aku i ka wa o kuu makuakane e ola ana ? oka ikaika o kou manao aloha ia Wa'.aka, mai ka wa mua loa mai no ia o kou ike ana ia Walaka, no ka mea, eia no ke kino kupapau-e kaji kane aole i nalo, aka hoi, ke leamailio nei no oe no ka mare aua me Walaka !" "E Edwin," wahi a ka Lede Mar, " aia he la mnhope.e ike ai oe i ka ana a keia mea- he aloha; a ke komohia oe iloko 0 ke aloha kuhohonu, a hakoko oe me ka inu ana i kona mau kulu ainuhea, alaila, e hoomanao anei oe ia Jona Mar, a e hookaha iho oe iaia !" " Aloha ino oe e kuu makuahine," wahi a EŪwin, " aka, ua hoeikahaha mai nae oe i ko'u mau manao. Aale au i ike iki, pehea la i hiki "ai i ka wahine noho pouo ke alohu 1 kekahi kanaka okoa aku, oiai, e ola ana no kana kane me ia. No ka mea, he hewa kela a me keia makemake o ka wahine e hoao ana e kue ika hanohano o kana kane. He mea. oiaio, aole e hele mai ana ke aloha me he puahiohio la e hopu mai ana i ka ohane i ka manawa hookahi; aka, e ulu liilii ae ana

e like me ke kupeno ana i ka maeao, ehanai maii ia ana ena kulu liilii a ke aloha. 0 keia ke aloha io, a he paakiki ka mahae ana ae—a ina ina ka pono io kou aloha ana hoi ia Sir Wiiiama Walaka, aole anei he mea pono io ke lilo oe i haipule no kau ?"

Ike mai la ka Lede Mar, ua hiki maoli no ia Edwin ke heluhelu i ka puuwai o ke kanaka; a aole oia i hupo i na wahi i ulu mai ai na manao; a nolaila, pane hon mai la oia, " Ua hoapono no au i na manao pono a pau loa o ko makuakane, aka, e Edwin, he mau wahi ki*ip. oea,»ifane bao3|lo ai ia'u me he wahiue ole la au i ka ike mai a keia ao. Ua mare ia au me.ko maknakane i ka wa he kaikamahine wale no ati; a aole au i ike he puuwai kai loko o'u. Alaila, ike iho !a au ia Walaka, na kona mau pono i aihne aku ia'u iho mai loko aku o kuu kino. oka oiaio nae, o kou makuakane, ua elemaknle loa ia no kuu puuwai opiopio. Pehea la auanei au e hiki ole aī ke aloha oie aku i kou hoalauua? Nolaila, ke manaolana nei au e kokua mai ana oe ia'u, ma ke koi ana aku iaia e aloha mai oia ia'u."

" Lede Mar," wahi a Edwin, " e pane aku no au ie.oe i kekahi mau mea oiaio, no kau aloha ia oe mao kuu makuakane la. E pane aku no au ia oe me ka oiaio, no ka mea,.l;c mea ia e hoopakele mai ai ia oe mai na ehaeha o ka hoohoka ia; a ia Walaka hoi he mea e hou ia aku ai kona uhane. E hoomanao nae oe i ke kumu o kou aloha ana iaia mao kau a oia kane au, he hofialoha ia nona. Ea !. e kuu makuahine hoi, e manao ana anei oeJie-pono keia aloha ana ou i kekahi kanaka okoā aku; me ko ola inai no o kuu makuakane, kau kane ponoi ? 0 keia hana au, ina he wahine ni loa oe e like me Hebe, ke m:mao nei au, aole e hiki i ka manao pono o Walako, ke kala mai ia oe e nei wahine. Aole e hiki iaia ke haawi i kona manao hoohiki paa ia oe; a ina io no ua aloha oia ia oe, aole no ke ao holookoa o ka honua nei, e hiki iaia ke hoomoe i kona haaohano iloko o kou paulele ana !" " E Edwiu, aole anei ou makau i ka hoopnka mai ia'u i keia mau mea a pau loa ?" wahi a ba Lede Mar, " Ua haawi aku nei au ia oe i ko'u mnu paulele ana a pau loa, a he hana ino mai anei kau ? E houhou mai no anei oe ia'n i kuu wa i koi aku ai ia oe e hoola mai ?" " Aole e kuu makuahine," wahi a Edwin, " o ka oiaio maoli ka'u e bai

aku nei ia oe i mea e pale ia mai ai oe mai kou ehaeha ana i ka lohe paka ana mai lioi ia Walaka mai." " Aole," wahi a ka Lede Mar, " he kanaka oia, a he mea hiki no iaia ke kaln mai i na koii loa ana aku a ke aloha. E nan.a ae oe e ke keiki naaupo i ko kakou mau haku e aloha nei i na wahine, ka poe i haalele i ka lakon mau kane, a hui aku me inau ipo I Aole anei i hui aku keia mau ipo uie kela mau wuhine inahope aku 'l—A healia na mea iloko o'u, he alii wahine opio o na koko o Sekotia me Norcwai; he \vahin<; aia na'lii o na aepuni a i elna malafo o ko'u mau kapuai, a ke kiei aku nei maluua o lakou a pau. A lie inea liiki nnei i keia Walaka ko hoole mai i ko'u mau manao ? Ke kuhihewa nei oe e Ed\vin, aole oe i ike i ka puuwai o ke kanaka." " Aole paha i ko kanaka lapuwale," wnlii a Edwin, " aka, ua ike pono loa au i ka puuwai o Sir Wiliama Walaka. Aka, o Walaka, aole ia e ae iki mai

an:i i na manao a pan l'4i au e kokua nei. A ina owau koi mīli kt ! i-:ahPw;!hine i mare ia ia'u, me-ka hahai mau kina, a nie kona mau manao pau loa, alaila, oia ka wahine a'u c-boi r dtea ai a hiki i kona -hulihia una." p, (i " Ina pela, owau noj£u enemi e Edwin," wahi aka Lede Mar. ■ <■' " A'ole," vahi a Edwin, " ke pane aku nei au ia oe ma ke ano a inr. oe e manao ana e hai aku i keia niea ia Walaka, aole no au e hai aku_aj)^iaia." Ko Edwia ku ae la oo ia iluna, a hoomaka akn la oia e hele, hopu aku la nc ka Lede Mar i kona aahivx?ka olelo aku, " A pehea la nei to'u Ea," wahi hoi a Edwin, " e noi aku £& ;ke Akua, ka mea hiki ke kala mai i na moa a pau loa." Ia manawa, liemo m»i la ka ipnka, a komo aku la ka Haku Eutavdia. Mauao-iho laka Haku RotaTena o kc k.imu nui o ko ka Lede Mar uwe ana, me heki-, ua loaa mai* iaia he mau leo hooluol-a-.ipii. īa Edwin mai hoi. Kamailio oluolu aku la o ka Haku Rutavena iaia, "Aka la apopo e haalele iho ai oe ia nei me Lede Rutave&a. E ukali ako no au a hiki ma Perth; a r.a Edwin e ukali loa aku ia oe-a hiki i Braepar. Malaila olua e noho pu ai me a hiki i ka manawa e akaknu mai ai ken waloiiia ana ?" " A ihea ka hoi o Sir Wiliama Walaka?" wahi •a ka Lede Mar. " £-Jkrho ana no oia ia nei," wahi a Rutavena, "jaj-kamea, e kali ana oia o ka hiki mai o kekahi ope palapala mai Farani mai." I kaloije ana oka Lede ifar ia mea, aia hoi, la kona poo, me kona manao, ua paa io oia eo na ope palapala mai Farani mai bpi iloko o ka pakaua o

Stiriing-. , Alaila, hahai aku la-ka Haku Rntavena i I ka Lede Mar, i ka moTj!iwa i lohe ai ka Haku Loekawe i na mea i hana ia ma ka pakao» o Stirling, ua hoonua koke aku la ia i kona poe koa ā me kona man hoa'loha alii e pili koke.ana i Stirlingv 0 na Loeleawe pu nei kekahi i hele me kaaaiamo ia malana o ka manele. A i ke komg)ana aku o ua Loeka•we nei malona p kona..rnanele, a aa aku la oia e haawi koke ma! p> °P e palapala mai Farani mai, a e lakou. mahojpe o _ ina 0 ia_ 'nan raea, alailā, pau 9akoā3Tpan loa i ka makeT na puali koa e ku anr. mawaho. Ka hoomaka ae la no ia o ka haunaele o loko o ka pakaua, a i pakele wale no ka manele o Loekawe i ka ikaika o kona poe hoa alii. Hoopuui kr>kc ia ae la ka rūmi e kona mau koa ikaika; u mahope iho o ka hakaka nna, ae mai.la o Badenoka mae haawi mai i ke ope palapala. I ka loaa ana mai, o kcrJakou hoi aku la no ia i ka pa noneka o Talkirk. Ua paa 'eo Walaka manao, aole e lawe hou i ke knlana noho'na poo aupuni; a o ka hoihoi hou ana iaia mi ia kulana, ua pnana like ia mai e na'lii a pau iloko o ka pakaua 0 Stirling. " Aole," |vahi a ua Walaka nei ka hai aku i ka " aole e hiki ia'u ke lawe hou i k» jooho'na poo iupuni, no ka mea, ua hiki io aaai paha ka manawa e pono ai ia'u.ke komo akn iloko o ka malu, kahi e hiki ole ai au i ka huli ia ae; oiai, ua lilo au i huaollo no ka hakaka mawaena o ko'u lahui poaoi iho." " No ka ike ana o'-kAia mau hoa'Ioha, aole e hiki oia ke "noonac'?ue ia o kona mau manao, nolaila, aole i imao hou aku lakou i ke koi hu-a ana aku iaii e lawe hou i ki,- pno nupuni; a hai hou mai ib ka Haku Rtitaveua j 1 ka Lede Mar, i ka wc-jieia ana ae o ka ope palapala mai Farani aui, aia iloko olaila kekahi man knmu e ana iaia, aole make hiamoe'hoolooln ma ka pakaua o Brae- j mara " Alaila, e kali kak'ii: no Walaka maanei," wahi a ka L(iie Mar. Pane mai la ka Haku Rutavena, " Aole pono oia mea, oiai, he kue nui ia i na kannwai maluhia o ka eltalesia, o ka vqitio'loihi Ioa i ke kino kupapau mai kona ana aku iloko o ka poli o ka honun. >?alia paha e hele mai ana oia o ike hope loa iho ia Mar; a nolaila, a ka la apopo e potfo'ai'ia kakou ke haolele ia Falkirk nei." <■ Un *;okua ia mai la ke koi ana a ua Rutavena nei e kana keiki. o£dwin, a no ke ano hopohopo o ua Lcde Mai nei, nolailn, na an pu wale aku la.no konamanao. Aka, o kona mau nianao koii, a mo kona man io huki, aole ia i akukuu iho. I ka po ana iho, i ka wa i hoi aku ai o ua Lepe Mar nei iloko o kona runii, ua puiwa pinefHne mai oia mai loko mai o kon> mau nioi!«hane ana. Ke hoonianao la no oia i ka Walaka olelo hooliiki e imi ia Helene. Ua haalele iho oia i kn Doli<i'na poo aupuni, kit mea nana e kaohi moi iaia ma ka huli nna ia He&ne. "0! ina ua iiluha io oia ia Heli'ne," wahi a un Lede Mar nei, " aole lie mea e makan ai, aka, ina e loaa nku i&ia o līe'ene, alaila, ua pan ae I» au !" 1 kekahi manawa o na p<i la, huli ae Ia na au u kona hoomnnao ana, ina he wahi manao iki ko.Walaka noiia, a olioli iho la oia. Akn, k« hoomanno ne oia i na hoonnkele ana a Wnlaka ia Holene, kana ole!<» liooi hiki e huli iaio, ua ane pupuli oia. Ua poi-

na iho la ka Edwiu mau olelo uwao iaia, ua ala ae la kona mau manao lauakoi, a hoopoina iho la i kona ano a me kona, a hoopaa iho la i kona manao, e hele no e halawai pu a e noi aku no inuia o Walaka. Ua ike no ua Lede llar nei i ka rumi kahi i moe ai o Walaka, aia ma kekahi rumi ma ke kihi; a i mea e ike ole ia mai ai kona ano wahine, kona komo aku la no ia iloko o ka rumi o kekahi moneka e waiho a mai ana, a lawe mai la oia i kena koloka, uhi iho la a wikiwiki ino aku la iloko o ka mahinaai ma ka rumi o Walaka.

E hamama ana 110 ka pnka o ka rumi pule, a iaia i maalo ae ai malaila, e waiho mai ana no ke kino kupapau o ka Haku Mar, 110 ka hoomakaukau ana e lawe ia aku. Ua hoopuni ia ke kino e kekihi poe moueka e himeni ana hoi no ka maluhia o ka uhane. Aole wahi hoomanao iki mai iloko ona no kana alii kane e opiopi ja mai la iloko o ke koloka eleele o ka make; aole wahi manao kane iki i koe, ua pau loa ka hiaai a kona mau manao a pau loa maluna o Walaka—a me be mea la, ua ike iho la oia aole ona uhane iloko ona.

I kona hiki ana aku i ka pnka o ka rnmi o Walaka, na pani ia mai ka puka. Wehe malie aku la oia i ka puka, a ike iho la oia aia oia iloko o kona rumi. Haalulu iho la oia me ka nihi malie aku i kahi moe, aka, aole oia olaila,

" Ua puiwa ka mann eena i ke kar.aka." Na ka hoohoka ia ana mai i hoomalule iho i kona puuwai, a noho iho la oia iluna o ka noho, me ka i iho, "Ca knmakaia anei au ? Na kela wahi keiki anei i hai aku iaia, e hiki mai ana au ia nei ? Aka, pehea o £dwin i ike ai i ko'u mau manao ? Aole ! aole ! na ko'u mau hoku ino i kue mai ia'u 1"

Ko ua Lede Mar nei noho iho la no ia e kali i ka hoi mai o Walaka, a hala na hora ekolu, aohe hoi iki mai. A mahope loa iho, lohe akn la oia i ke kani mai a ka bele wanaao, a puka m_. ia oia mailoko mai o ka rumi, no ka makau o hele ae anei kekahi haia wahine ana, aole oia oloko o kona rumi ponoi. Kona haalele aku la no ia ika rumi o ka mea ana i hoomanakii ai; a iaia i maa,lg_ae ai mamua ponoi iho o ka rumi pule, ,ik£ mai. Wal aka.apnk» mai nna me , ka Leffe "R*;ftāvena e puiki" amr-ora" nia umauma; a o Edwin ke uhai mai ana maliope mai o laua. Ko ka Lede Mar huki iho Ia uo ia i ka uhi ma kona maka, a ku malie iho la e hoolohe i na olelo a lakou la.

Ia manawa, halawai mai la ka Hakn Rutavena me lakou. Olelo aku la o Walaka, " No ka nni o ka maluhiluhi o kou iwiaoao i ke kiai ana ma ka aoao o ke kino knpapau 0 kona kaikunane, nolaila, ua maule pinepine oia; a oia ka maua i kaukoo mai la iwaho nei i kahi oka ea oluolu. 0 ka ka Haku RntaAena mea i olelo mai ai, aole nae 1 lohe mai ka Lede Mar; aka, olelo mai la- o Walaka, " Aole au i ike aku iaia." I ke ahiahi nei, ua haalele aku au iaia e uwe ana, a i ko'u inanao ke pule malu la no hoi paha oia no ka nhane o kana Donalda aloha, e li ke pu me ka'u Janet e hoopulu nei i .kona luakupapau me kona mau waimaka."

" Oia tr.au kulu waimaka," wahi a Walaka, " he niau kulu kehau momi ia mai ka laūi mai. Ua ike no an ke hoomaemae mau la ika pnuwai kahi i kahe mai ai. Ao «a pule a kakou e lioopu-a ai do na uhane o ka poe a kakou i aloha ai, he mea ia e hui kolie aku ai ko kakou mau uhane me ko lakou. E nana ae iluna, e Lede Rutavena; a e hooloho mai i ke ano e hui mau ai oe me koa kaiknnane aloha ma keia honua. Oia hoi ma ka imi ana aka i kona uhane ma ka paepae oka noho alii oke Akua. Pela iho la wan e ola nei e ke kaikuahine o kuu hoa'loha. Kuu nhane aia ihau malur io na eheu e lele aku ai i ka lani:—ma na ahaaina lealēa a ma na hova neoneo; a pela no hoi iloko oka olioli anm ke kaumaha. No ka meo, ua ike au i kalii i waiho ai kuu lua waiwai, aia iloko oka poli o kona Akua ! Nolaila, e manaoio i ka lani a ko kaiknnane i hala aku la, a iloko olaila e hni hauoli aku ai ko kakou mau uhane, me ko ka poe a pau loa a kakou i aloha ai !"

"E Wālaka ! E Walaka I" wahi a ka Lede Rutavena, " he kanaka anei oe, a he koa paha ? 0 I e ka anela, e noho iki mai oe me inakou, e ao niai ai, pehea la ke ano o ke ola aua a me ka make ana !" Pane niai la o Walakn, " Hc koa au no ka īnea i lawe mai i kaia ao, e hoike mai ma kona make a me kona ola ana, i ke ano o ka nolio hauoli pono ana. E ike mai ia'u ma keia ola ana, lie ukali nu uona, a o ko Davida hunohnno aole i oi loa aku !" 0 Leele Mav, ua lohe mai la oia i na huaolelo a pau loa a Walaka i hoopnka iii, a i iho la oia iaia iho, " 0 ! e Walnka, ina ua hapa iki iho kou maikai, alaila, hiki ia'u ke manaolana aku; aka, aia he gehena iloko o kuu puuwai, a he lani hoi kai loko o ko'u !" Me keia mnu huaolelo, hoonalo aku la oia iaia iho. [ A pela no hoi ke nalo nei, a o ka llopesa keia o ka Buke 11.