Ke Au Okoa, Volume III, Number 46, 5 March 1868 — NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekoita. [ARTICLE]

NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekoita.

BUKE 111. I ka lobe ana mai o Walaka i ka hoopuka ia ana aku o ka inoa o ka mea nana oia i hoopio, ua puiwa e kona manao; a i kona ike maoli ana aku i ka Lede Mar, a i kona mau papalina, ua uhi maoli ia iho la o Walaka e ka hiluhila no ka ike maoli ana aku ia -Lede Mar e koa ana imua o kela anaiua no k<i imi ana e haūa hewa aku ia<a. Ko Eawin mau onohi haka pono aku la oia maluna ona Lede Mar nei. Aka, o ua Lede Mar nei, ua wehe .iho la oi'a' i kona uhimaka, a haka pono aku la kona mau kii onohi i ke poo aupuni me ka olelo aku— " E kuu haku, ke ike nei oe imua ou i kekahi wahine aole i ike, a aole i maa i na eha o na manao ino 3 a hiki wale ,i: ka hora ino a'u i halawai ai me kela kaDaka kipi ino ohumu. Aka, oiai, o kuu manao mna o ke aloha i kuu aina, he mea hiki ia'u ke hahai aku imua o keia anaina; ma kuu hai pau aaa aku i ke ano palapaiu knhihewā o kuu puuwai nei, a ma ia m6a, .ke o&nao nei au e hoolohe pono mai ana na mea a pau i ke koena o ka moolelo a'u e hoike akti ai."

Ia wa, ua neei aku la ka puana a ka olioli ika lohe ana ia mea a puni ka rumi. Ua Dana aku ka Haku Lenoka me Loekawe kekahi i kekahi me ke kahaha nui. 0 Kirkpatrick nae, uai mai la oia, " Eka Jezabela ino !" Oia mau wahi huaolelo nae ana i hoopuka ai, aole i lohe ia e kekahi no ke kamumu loa oloko oka rumi. A ma'nope iho o ko ka Lede Mar kulou ana i kona mau maka ilalo a ea mai, olelo hou mai la oia penei : "He mea makehewa paha ia'u ka hahai ana aku, 110 ko Sir Wiliama Walaka hoopakele ana ia ka Haku Mar a nie a'u, mailoko aku no hoi kekahi o keia pakana. oko maua mea hoopakele, ke ike ae la no oukou, he mau mana hiki ke ume akn i ka maluhia o ka puuwai o ka wahine i mareia i ke kane nona na makahiki i aneane aku i ke kanikoo ana. Oiai nae, ike koena aku oke ao nei, he kanaka-oia me he mea la, ua hoelilo nui oia i kona mau hoon;ansa mah.ope o kana wahine i pepehi ia; aka, ia'n hookahi wale no oiai wehe mai ai i kona puuwai iho. Ua oi loa ae kuu kulou hoomaikai ana i kuu berita mare mamua ae o kun hoolohe ana aku i kana mau olelo hoohuli i ko'u mau manao. Aka, na na uwehe mau ana mai ana i kona mau iini, ua hoohuli ia aku au; aole nae he mau manao ino iloke o'u, aka, he mahalo ana aku no ia iaia, he aloha ino i hoomailo mai i kuu ola, a ua ane inoino iho la wau ! " Papa aku au iaia mai hookokoke mai ia'u. Ua hoao nui au e holoi aku iaia mai kuu papa hoomaeao aku; a mai holo pono loa paha, a ua aneane no hoi e poino loa„ hiki mai la ke keiki a ke kaikuahine o kuu kane, kela opio Edwin Rutavena- a nana i hai mai, na hoi mai o Sir Wiliama Walaka mai Farani mai malalo oka inoa huna. īa manawa, makau iho la au o hoihoi hou ia mai auanei kuu mau manao mua nona. I ke ahiahi a Edwin Rutavena i haalele ae ai ia'u ma Hunting.To\vera; a e holoholo ana wau ma ka mahinaai, owau wale ilio no, ua hookahaha ia mai la wau e ka hiki ana mai 0 kekahi kanaka, ua hoaahu ia i ke kapakila. Hoouhi iho la ia ia-'u me ke kihei i kumu e hiki ole ai ia'u ke uwe ae, aka, ua maule iho la wau ika eehia. Hookau iho la oia ia'u mamua ponoi o ka lio ana i holo mai ai, a holo ruai la i kahi hea la aole au i ike. Aka, 1 kuu pohala ana ae, e moe ana au iloko o kekahi keena me kekahi wahine luahine ma kuu aoao, a me ua alii koa nei, ua hoaahu ia oia i ka hulu omaomao a me ke kapakila no oia ano, ua uhi ia iho no ka palemaka o kona mahiole, a oia ke kumu o'u i ike ole aku ai i kona helehelena. I ko'u hoopuka ana aku i l;uu makau, kamailio mai la ma ka olelo Farani na alii koa nei, ua hoouna aku oia i kekahi kanaka i Hunting Towera e hai aku i ko'u wahi i hele ai a me ke kumu o ko'u hele ana; a waiho pu mai la no hoi oia m& kuu lima i kekahi palapala mai ia Sir Wiliama Walaka mai.'

" Webe ae la au a helnheln iho la i ua palapala 10, e hahai mai ana hoi i ka hiki ole iaia ke hoomanawanui i kona aloha ia'u; a e hoolilo ana oia ia'u i mea makamae loa imua o kona mau maka—e hoopau ana oia i kona noho wahine kanemake aua. 0 ka ■hoa'loha ana i hilinai nni ai, ka mea nana i kii mai ia'u, a lawe aku ma kahi e hiki ole ai ia'u ke holo nku; a malaila wau e nohoai, a hiki wale i ka manawa ana e huipu mai ai me a'u, aia hoi, a hiki i ka manawa e hiki ai iaia ke haalele i ka puali kaua iloko o kekahi mau la koke iho no; a e hookipa mai au iaia i kuu puuwai, ho ipo aloha loa, a lie kane makamae loa hoi.

" 0 keia palnpala, ua panai ia mai no e kekahi mau palapalae iho; a he kaumaha

no hoi ia'u k?. olelo ana ae, o ke kawelewele o kona aloha, a me ka hoohoihoi houi'a ana mai he m:.u mana nui no ia elua, e hana ana iloko o ka puuwai paluhe wale o ka wahine. 0 ka biki ana mai o kana mau palapala ia'u, aole-au i ike, aka, ua loaa mau mai nae ia'u, mai ka luahine mai; a o ka'u mau palapala pane aku, pela no paha ka lawe ia ana aku. Mahope iho, hoea bou mai ke alii koa o ka hulu omaomao." Ma keia walii, puana mai lana lehelehe o Edwin, "Ke kanaka ino aea wale !" No ke alii koa keia oka hulu omaomao. Leha mai Ia na maka o ka Lede Mar iaia; a hoomaka hou mai la oia i ka olelo hou ana, " 0 ua alii koa la ka mea nana i lawe mai ia'u mai Huiitiog Towera mai, a mai ia horamai a hiki i keia manawa a'u e olelo ae nei, aole au i ike hou iaia. Haawi hou mai la oia ia'a i kekahi palapala, me ka olelo mai e heluhelu h<somaopopo au ia mea, a haawi aku iaia i ka olelo pane ma ka waha; o ka ae wale-aka no kana mea i makemake ai." " Wehe aela an i ka palapala a heluhelu iho la, a iloko o ko'u kahaha nui no na mea e pili ana ike kipi eliaiia aku ana. Ma ka kona ano kuhihewa, na manao oia he pakela ko'u e oi; a me ana ua lilo kuu puuwai iaia, oia, ua lilo pu oia i haku malona o lunaikehala. Ua hahai pu mai.oia, a ke.ike oia ia'n, aohe ana hana e ae o lĒa.lawe wale mai no ia Sekotia

mai kona hookaumaha i.a ana. ' Aka, 7 wahi ana, ' mai ka maaawa mua a'u i ike ai i kun

Joanna i manao nui ai, ua manaolana vrau e kau akn i ke kalaunu maluna o kou mau kuemaka !' Alaila, hahai mai Ia oia, he wa kupono ole iaia ka wa i haawiia aku ai ke kalanna iaia ma na kaiaulu o Stirling nei, no ka mea, e uoho wahine ana no au na ke kane ola. Aka, ika make ana aku nei oka Haku Mar, ua hookupu houia mai na manao a ua nanao nui oia e lilo i moi—Ua hanapu laua ka moi o Farani uo keia mea. E paa no Pilipi; a o ke kookoo alii iiaafe.a me kaua mau pulapula. Ua kono mai no hoi oia ia'u, aole no be karairaa ka pepehi ana i na'lii, no lakou hoi na inoa.maiofeo;o keia papa inoa. A hiki iko maua ai, na ka Pope no e kala i na mea iiīonoia ai au e huna i na koii ana a ke aloha— : E poloai no oia i keia mau alii a pau e noīo māi neriloko o t teia anāīiia ma kekahi ahaaina; a ina aole lakou e make me ka hoinu ana i na laau make, e pepehi ia no lakou me ka maka ona pahi—a waiho lakou me ka hanu ole ma kona mau kapuai!

"Na keia mau manao i hoihoi mai i ko'u ano kahiko. Ia manawa, ua loli ae la kuu aloha i ka iuaina wela loa; a puka mai la au e hai aku i ke alii koa o kahulu omaomao; e hoi oia, a olelo aku i kona liaku, aole au e ike hou iaia, a hiki wale i ka manawa e ku ai ma ka aoao hoopii e hookolokolo ai iaia ,ma ke ano kipi. Ua hoao nui mai la ke alii koa e hoololi ai i kuu mau manao; aka, hai aku la au iaia e hoopai ia no oia no ke kipi ma ke kokua ana i ko Walaka mau manao. Ma ia mea, ua hopohopo oia; a mihi mai la oia, i laweia mai oia mai Farani i elele malu n?.a ria hana maalea a Walaka a pau loa; a aole hoi e hai ia e kekahi mau hoa'loha Sekotia o Walaka. A ina wau e hoopakele aku i kona ola, alaila, e hoihoi pololei mai oia ia'u i Stirling nei. 0 kana mea wale no i noi mai ai ia'u, e waiho au i na palapila a pan loa mahope, a e alakai makapo mai oia ia'u i Stirling nei. Ua ae au ia mea, aka, ;vole nae au i poina iki i ka hookomo ana i ka papa inoa o na'lii e pepehiia ana i ka hookomo ana i kuu poli. Ua hoouhi hou ia kuu maka, a holo mai la maua me ka emoo!e ika pouli; a i kekahi uluiaau. He aaki loa ka pouli aohe mahina, aolie no hoi mau hoku e ike ia aku ai kekahi kauhale. Aka, ua maluhiluhi loa au, a kono mai la kuu alakai e moe malaila ia po. A moe iho la no au malalo o na malu laau; a i ke kakahiaka ana ae, ala ae Ia au a nana i ua alii koa nei, a aole ia i ike ia a hiki i keia wa. Ua huli hupo wale mai la no au i knu ala i Stirling, e hni e mai i ka poino e ili mai ana i kun aina, mai keia kanaka hookamani mai !''

Me keia mau olelo hope i hoopau ai hoi ka Ledc Mar i kana hahai ana i kana mau ole!o hoike; a wa ae la na leo haunaele mao a maanei, o ka rumi e hooili ana i ka hoino a pau loa maluna o Sir Wiliama Walaka no kona rronao nui e pakela p oi maluna o lakou me na hana ino; a noi mai la na lo uwalo o ka lehulehn i ke poo aupuni e liooholo koke i ka olelo hoopai maluna o Walaka. 0 Kirkpatrick nohoi, ke hooikaika aka la oia e hoopau aku i ko lakou mau manao hoahewa, aka, aohe nae he lohe ia mui o kana mau hnaolelo e hoopuka aku ai. Aka, hele ponoi aku la no oia- a imua o ka Lede a ka Haku Mar, a olelo maoli aku la no oia he hoopunipuni, a he imihala kana mau mea a pau i olelo ai; a me he mea la mai kekahi mau kumu ino paha i puka mai ai na manao ano hu-ahu-a e hoonele i ka mea nana i hoopakele i kona nina, i kona hanu a me ka amo inai a kona mau onohi.

" A aole no anei oe e kamailio ae ?" wahi a Edwin, me kona paa aku i ka lima o Walaka, " aole anei e hiki ia oe ke hoopuka ae imua o keia poe kanaka i lolie mai ai lakou, mamua ae o ko lakou kuni ana mai i kon inoa me ka hewa ino loa ? E hookanaka ae oe, a e pale aku i keia wahine ino, ka mea nana i hooiaio mai o keia alii koa o ki hulu omaomao, ua hele mai oia tna ke ano kipi." " E pane no au e kuu Edwin," wahi a Walaka, " aia a pau ka uluaoa ana o ko lakou mau leo hoohaunaele; a oia no hoi ka manawa kupono e pane aku ai—e paulele oe e kuu wahi hoa'loha; aole au e ae aku ana i ka lakou mau hooholo kupono ole."

" Auhea la keia alii koa o ka hulu omaomao ?" wahi a ka Haku Lenoka, "no ka mea, ua lohe mau au ma na olelo ana ar ka Lede Mar, no ke alii koa hulu omaomao. Nolaila, aole e hiki ke hooholo ia na hoino maluna o Sir Wiliama Walaka, aiaamoakaka lea loa na mea a pan. E pono e hnli ia ke alii koa o ka hulu omaomao, i ikeia ai ke kulike io o kana mau olelo me ka ka Lede Stx - athearn." No ia mea, alawa mai. la ka Lede Mar, a ike iho la i ke ano kanalua o ka Haku Lenoka, olelo hon mai la oia, "Ke alii koa o ka hulu omaomao, ke nei, ap, ua hala aku paha -oia ma kahi e, e hiki ole ai ia kakou ke huli aku iaia. Aka, aole anei e hiki ia oe e Lenoka ke hai mai i ke kulana o ko'u pnuwai i ka manawa o kakou ma ka pakaua o Dumabatona 1" Hoomanao ae la ka Haku Lenoka i ke ano o kana mau hana ia. lakou ma Dumabatona; aua ike no oia ike ano hoohihi o ka Lede Mar, a kanalua iho la oia i ka hoopuka ana mai ia mea, o huipu ia auanei ia mea me ka hoahewa ana aku ia Walaka. Ua haliu pono mai la na pepeiao a pau loa no kana olelo pane. Ike mai la nae o Wklaka ina mea e hana ana iloko ona, ā olelo mai la oia, " Mai kanalua e kuu haku i ka hai uiai i ka oiaio. Ina he mea hiki i na haua a kuu ola malana 0 kela aouli o ka lani; a o kuu umauma e waiho hamama aku au i mea kakau na kanaka, alaila, ua maha iho la au; no ka mea, e ike iio o Sekotia i ko'u ano maoli, e like me ka ike ana o kuu Makua Nui; a o na mea 1 hoike ia mai nei e hookanalua ai i ka noho'na hoa'loha ana, & halawai aku no imane na ole i ka_noho maikaLMia.'/ Ia "manawa, pane mai la ua Hakn Lenoka nei me ke ano oluolu, " I ka ninau a ka Lede Strathearn, e pono no wau ke paue aku. Ma ka pakaua o Dumabatona au i ike ai i ko ka Lede nei manao nui ana ia Walaka; aka, aole nae kekahi mea i puka mai, mai ia Walaka mai, e manao ia aku ai ua panai like ia mawaena ona mea o laua a i elna. A ina io pela, aole ia i pili iki i na olelo ake e hoahewa i ke kanaka i ike lea ia e na mea a pau loa, ua kaua, a ua hoopono maoli oia ma ka hooikaika i ka lanakila ana o kona aina mai ka hookaumahaia a ka poe e." " Aole !" wahi a Loekawe, " ina eia no ke alii koa o ka hulu omaomao maluna o ka ili honua, he mea pono e huli ia oia, a e laweia mai imua oka aha nei- Oia aku la no ka inea kipi, a nana i alakai hewa i ka Lede Mar, ma keia maalea e hoopuni ai ia Sir Wiliama Walaka." I

" Aole, aole," wahi a ka Lede Mar, "ua lieluhelu au i na mea a pau loa ma kona lima kakan; a o keia papa inoa o na'lii ana i mauao ai e pepehi, ka mea nana e hoike mai i kona liewa io maoli; a o kou iuoa no kekahi e ka Haku Loekawe, eia pu no ia iloko o keia papa inoa weliweli." laia i olelo mai ai, ku mai la oia iluna a haawi mai i ka papa inoa. " E hookuu niai ia'a e kamailio," wabi a Edwiu ia Walaka, "a i ole ia e hou koke mai oe i kuu puuwai !" Aole no o Walaka i paa aku iaia, uo ka mea, ua ike no oia i ua mea a pau loa a kona uhaūe lokomaikai e hoopuka ai. " E hoolohe i kela wahine," wahi a Edwin i ke poo aupuni, " aehai mai, ina oia ke ano waliine e alolia ana i na pono 0 Walaka ? Ina he hewa ole oin i ka manao iuo e kue ana ia Walaka, aole anei oia e hauoli i ka Loekawe mea i kuhi ae nei o kela alii koa ke kanaka kipi ? A ina o kela papa inoa i hoike ia mai nei, inalia paha i apuka ia, aole anei e ane hoopuka mai ka Ledc Mar 1 kau wahi manao kaumahn no ko kanakn ana i aloha ai ? Ma kana mau mea a pau loa i kamailio ai, me he niea la, ua oi aku ka manao ino mnmua o kona maalea. Ma na mea a pau loa i hoopukaia mai nei ein, ua haule oia iloko o kana pahele ponoi iho no; a he liiki i knmalii e like mo a'u ke ike, ina ua hui oia me kela alii koa o ka hulu omaomao, ua mnliele pn ka Lcdc Mnr i ka hana ana i kein men ino me in nei." Ia Edwin i kamailio ai i keia mea, ua loli mau ke ano o ka helehelena o ka LH<; Mar. Elua ana hoao ana e kue mni i na oielo n Edwin, aka hoi, ua haka mau aku ko Kirkpatrick mau onohi iaia. Ua makan nui nae ua wahine nei, maiia ua hai aku o Walaka ia Edwin no ke ano o ke alii koa o ka liuln omnomao. I mea e hoonalo iho ai i kn ik:iika o na olelo a Eelwin, olelo mai la 110 ua

Lede Mar nei, ua ko ia ko ; Edwin monao e Walakō, ina e holo pono ka Walaka mau hana, e hoolilo ia o Edwin i kanaka nui mahope akn; a me ia mau manao i pipili mau aku o Edwin, a uhai ma na mea a pau loa a Walaka e alakai ai. " Pela io paha e ka lede, " wahi a ka Haku Loekawe," aka, aole au i ike iki ia Sir Williama Walaka e wahahee ana i ka oiaio a e pono paiia wau e ninau ia ia i ekolu inau ninau—Kuiuu mai la ko Walaka poo—"E Sir ua bewa anei oe i ka hoopii e kue ana ia oe, me kou manao e kau oe raa ka nohoalii o Sekotia nei, ma na kokua ana maia ka Moi o Farani ?" Batie maula o Walaka, " aole eu i manao e kau i ka noho Moi ma ka'u mau hooikaika ana, a ma lyi hooikaika ana paha a kek&hi mea okoa aku." Ninau h<i mai lu o Loekawe. "Ua kakau ia eneiAeia papa inoa o na'iii e pepehi ia ana e oe, a i ole ia ma kau mau hahai aoa aku ?" Pane la no o Walaka, " aole au i ike iki i kela papainoa; a akabi iho la no i keia hora. He ninau paakiki keia, a he mea hoeha no hoi i kuu puuwai; oiai, o ka poe a pau i ftau ko lakou mau i:. ,a ma kelu palapala, herpoe wale no lakou e hiki ai ia'u me kuu ola ponoi ke hoopakele ia lakou !" " Hoofcaft ninau i koe," " wahi a ka Haku Loekawe, "E hiki anei ia oe ke hai mai i kau mau meai ike no ke alii koa o ka hulu omaomao; a meahoi e pili ana mawaena ona a me ta lec& Strathern ?"

Tla no i ka haawi ana oaai i ka olelp pane, " aohe alii koa hookahi a'u i hoopuka aku ai oo kuu mau manao i ka LedeMar. Ano kaea olelo ana mai no kuu ! aloha makaeleele ia ia, kekahi ia o na mea a'u e ike hou ole ana, ua maloo kona aa mai kuu puuwai|aku. Ano ke 'lii koa oka hulu omaomao, ua ike no oukou i kona liaawi ana mai ia ia iho ma Liolithgow; a ua ike no hoi oukou i kan<> mau han», nae kona helehelena; a h|ki wale i ka po ana 'i haalele mai ai ia*u ma Berewika—alaila ike iho la au e like keitT olelo nane a Lede Strathern, he mei nane wale no ia.".

" E hai niai oe ia ia, ma kouano alii koa," wahi a ka Bukaaa," no ka mea, malia p*i*.a,»ne ' ro haeJß njai ,ia.ia.a_ mai i na oa~lfuu hoahaoau wahioe, a'hiki ke ike lea loa ia ae kona hoa maoli ma keia hihia [" " Na kou hoahanau wahine; e ka Hakn Bukana," wahi a Welaka, " ka mea kupono nana e hai niaāi ka pane -oia ninau." Hele mai ia ka Haku Atola, me ka helelielena huhu, a hawanawana aku la i ka pepeiao o ke poo aupuni, a ku koke mai la oia iluna me ka ninau, " E Sir Williama Walaka, ua pane ae nei oe i na oinau a pau loa a ka Haku Loekawe, aka, auhea kou mau hoike e hai mai ai o na olelo a pau au i boopuka mai nei, he oiaio ia ?" J«o kekuhi mau minute, ua kuia o Walaka i ke kahalāOiui, no ka puka ana mai oia ninau mai ke kanaka ?nai ana i hoonoho aku ai oia ke poo aupuni o Sekotia, a he kannka no hoi i paulele ia e Bruce, a ua aie nui oia ia Walaka, no ka hoihoi ana mai iaia mai Farani uiai a i Sekotia. Aka, ua ike iho !a no nae o Walaka, i ke kumn nui o kana mau hana, a pane oloo'n mai ki hoi o Walaka, " Ko'u inau hoike, aia iluko o na puuwai o na kanaka Sekotia a pan lua I" " Aohe loaa iki iloko nei o ko'u," wahi a Atola, " Aole no hoi iloko o ko'u," pela mai la ka hauwalaau mao a maanei. " E liooiaio mai oe i kau inau olelo me na hoike," wahi a ke poo aupuni; a ina aole, ke makau nei au maniuli e kau ana ka hoopai maluua ou." " Ka hoopai maluna o'u." wahi a Walaka, " iua o kekahi o na'lii i ku mai nei e kamailio, ua ike lakou i ka panapana ana o ka puuwai maikai, alaila, aole lakou e kanalua i ka lioopuka aua mai i ke kupaa sna o Sir. Wiliama W.nlaka. E noonoo lakou ma na kalnia o Stirling nei, i hoole aku ai au i ke kalaunu i kau ia mai ai maluna o kuu poo, a kuu mea hoopii e olelo nei, me ka hookahe koko ka e loaa mai ai ia'u ! Ehoomanao pu lakou ma na kapa muliwai o Clydo wau i hoole aku ai i ka noho alii Sekotia i haawiia mai ia'u e ka Moi Edcwada I lilo keia i mau hoike maikai no'u; a ina aole i lawo, nlaila, i; haliu oe a e nana ia Sekotia, no ka wa akolu, ua hoopakele houia e knu lima mai na maiuu mai o ka poe euemi; a ua lioolanakila loa ae au i ka aina I Na keia owili palnpala i pani i ka puka maluna o ko lrakou inau enemi !" Ia ia i hoopuka ai i keln mnu hunolelo hope lon, w.iiho aku la ia iluna o kn papakaukau i ka owili pepa, o aia iloko olaila, ka hnnwi pio ia ana mai o ke kulanakauhalo o Bcrewik<i. I ka uana iho o ua poo hnku nei, ua ane kuhuluku lakou i ka ike ana iho i ka oiaio mnoli oia mea. Aka, hooniau mai lu no o Wulaka, i ka hoopukn hou ana mai i kona mau manao,—" loa aolo e hiki ke hooiaio nku imua o oukou ka'u muu hanr. i ko'u

kupaa maoli, alaila, e manao io no oukou i na olelo wahahee a kela wahine, ina aole no kuu aloha i kana kanemake, alaila, e hoopuka akea no au i na mea a pau loa e pili ana i kana mau hana—E manaoio ia ia, a e hookuu mai noia Walaka e hoomanao ole ia oia e kona aina; akahoi, ia oukou, o kana mau hoomanawanui ana, ua pono ole !" " E ka oi o na kanaka Sekotia a pau loa!" wahi a ka Haku Loekawe, " ina ua hele mai kou mea nana i hoopii ma ke ano, he anela no ka malamalama, alaila, emauao no makou mamua o kana olelo hoike, no ka enea, ke ike nei makou, aia no ke Akua ma kou aoao. 'E kuu mau kauwa, wahi ana, e ike no oukou ma ko lakou hua. A aole anei kau mau hana a pau loa, he maluhia ia Sekotia, a he lokahi i na kanaka a pau ?" Pane mai la o Atola, "Na maawe ia i hilo ia ai keia hookamani nui !" A i mai la no hoi ka Haku Soulisa, " 0 na maunu ia e hoowalewale ai ika poe hupo !" Fane mai la na leo mao a maanei, "0 na pahele ia e hiki ole ai ke hopu mai ia kakou !" Ame ia mau huaolelo, hoino mai la kona mau enemi i na hooikaika aoa a Walaka mamua, a me ka haawi pio hope loa ana ia mai o ke kulauakauhale o Berewika.

Iloko nae o ka nune ana o ua manao hoino ia Walaka, hemo mai la ka puka ma kekahi aoao o ka rumi, a komo mai la o Murray, ua hele a oki loa oia i ka lepo mai luna a lalo; a ua uhai pu mai mahope ona kekahi poe alii koa opiopio. Komo ino mai la lakou a ku iho la iwaenakonu o ka rumi.

0 Murray, me ka leo o ka mea koa, ninau mai la oia, " Owai keia a oukou e hookolokolo nei ? Aole anei oko oukou mea nana i hoopakele, ka oukou mea ka ia e hookolokolo ai. oka poe o Roma, aole lakou i haawi i ka olelo hoopai 110 Manillus ka mea hewa, mamua ponoi iho o ke capitala ana i hoopakele ai, aka, o oukou, ua oi akn ko oukou ino mamua o ka poe hoomanakii, ka lawe mai i ko oukou kala ola, uia kahi o kona rnau lanakila, a hoahewa aku iaia no kamalama pono loa ana mai ia oukou I Aole anei oia i lawe mai ia oukou no ka wa akolu, mai loko mai o ka umu ani pnaena e ale aku ai ia oukou ? Aka, i keia manawa nae, emohai aua oukou iaia.no ka manao koihu-a i hoo.haka ia „o kela wahine. Eka oi loa o hoopunipuni a me ka maalea o~kau mau hana me he nahesa la !" a huliaku ia oiai ia ka Lede Mar, a ua mae ua wahine la i ka ike ana mai ia Andrew Murray. " Aole anei au i ike ia oe ? Aole anei .i heluhelu aku i kou puuwai ano wahine ole ? E pepehi anei oe i ke kanaka au e liiki ole ai ke lioowalewale ! E Walaka, e pane mai; aole anei keia wahine i koi ia oe e hoohaahaa i ka inoa o Mar ? A i ka manawa ai ka Haku Mar, aolo anei keia wahine i kono mai ia oe e lawe- i ke kalaunu ana i ike ai, ua hoole. aku oe

Pane mai la o Walaka, "o ka'u haoa ihele mai ai ia nei, o ke pale iiio ia'u, a aole o ka henhewa wale aku ia hai. Uo hoike aku au i ko'u h£wa ole, a na ko'u mau lukakanuwai no e nana ina hooiaio ana. Aole lakou i malama pono i na kanawai o ka hookolokolo ana, a oiai, aole au i ike i ka olelo hooholo, aole au e manao ana, no īa olelo hooholo." la Walaka i hoopuka ai i keia huaoleio, puka aku la ois mailoko aku o ka rumi.

(Aole i pau.j