Ke Au Okoa, Volume III, Number 48, 19 March 1868 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

E kiai kela a me keia ia ia me ka malama loa; nu ka mea, he au ikaika ka hoowalewale e ko aku aūa iDa mea a pau i ka hewa o poioa ai. He nui wale na mea hoowalewale e kukulu pahu nei aa kanaka o.kela ame keia atio iloko o na hewa e poino ai ma na wahi a pau loa, oke ao nei. Aole nae i. Liliuai a kalelemuku iho ke aoa kaumalie o ka hoeuli o ko'u noonoo akahele ajja, o ka hoowalewale ia mai ka mea e poino ai na kanaka, he mau mea eae a nui:wale, aka hookahi wale no kumn oia mau poino .a pau, o ka hewa, ina e kiai ana kela a me keia mea ia ia iho me ka malama loa, ke i nei.au,. e hei ana na ia he lehulehu i kapa ia mai he Uku no Kahoolawe ia ia. Nolaila, ua hoea mai keia wahi opnu kumumanao penei; eha mau, i-e kuku a Hina, a hookahi koa kawau. Ae oluolu mai ka pahu kani o na pepeiao, e kuu lahui Hawaii, i ke kaoi kuekue aku o ua mau i-e nei a ko kakou wahi hapauea kopunaowahine i lolii- ai ma ke kae o ka po.

1 Pehea ia kela a me keia e kiai ai ia ia ' iho ! E kiai me ka malama loa. No ka j mea, ioa aolie keia mea kela mea e kiai ia ia iho me ka malama loa alaila, ua maopoopo loa ua iioi kona naau i ka hewa, a o kona mea i pakele aii o ka hiki ole o ka hoowalewale imua ona, ina e hiki ana ia mea imua ona, o kona hookipa koke do ia ma na rumi liilii, 0 kona naau, a o kona heo ko'ke no ia, a i ike ia aku 1 ka puehu mai o ka hulu i ka makanikaulana la he Inuwai, ka mea na na e' hao' mai malo ka lau laaa. Eia hoi (ma ka hooh'alike aiia'.) Ina ua loaa •ia punana •hookahi mano kihikihi, a paina iho ia oia ma ka hale o Hina; a koe ke koena' mano waiho iho la no ia me ka hoohemahema e like me kona mau, a naue mai ke Owau e | imi i wahi iole no kona pololi, •a ike ke Owau 1 keia koena mano kihikihi a punana e miki ananei ke Owau no ka hemahema, a kaili loa ka Ilio lilo loa, ae hoka ana o ua punananei. Owai la ka inea i hewa o ke Owau anei, o ka Ilio paha, no punana paha. Ke hoo'ao nei au o punana kai hewa, " no ke oha," wahi aka mea e hoohuoi ana. No kou malama ole: Pela no hoi ina aole e kiai ana. kela a me keia ia ia iho me ka malama loa ua iike no ia me " punana" a e like me ke Owao i kii mai ai i ka hakiaa'mano a punana, pela pu no hoi ke Diabolo e kii mai nei'i kekahi e kaili wale iloko oka hewa; Elike me kahi , mea i olelo ia; oia hoi ka liona uwo e kani ana kana pio ma kahi anoano; pela o Diabolo e imi ana i kana mea e mu-ka ai. 2 E kiai me ka pule. Ua olelo ia o ka pule ka mea olelo pa me ke ' Akua. Aua palapaiaia o ka pule ikaika a ke kana-ka pono e lanakila oia. Aole au i hiki. mai a kalele muku ma ka palekai, o ka pole & . Elia, ke Kaula. he pule mana kana. Aka, elike : me ka lesu i kauleo mai ai i kana poe haumana i ka i. ana oiai, " e kiai ouk-ou e pule hoi o lilo oukou i ka hoowalewale ia mai !" 3 E kiai me ka maka'u e pale aku ,i ka eneuii me ka wiwo ole. Ia Davida i noho ai ma ke kulanakauhale o Kikelaka, a hele aku oia i ke kaua me kooa poe hoa kaua, aa no ho iho na wohme me ka palupalu rne na keiki, a hele mai la ka Amerika a puhi i ke kulanakauhale i ke ahi, a lawe pio ia na wahine a lakou, a hoi mai o Davida mai ke kaua ana, e waiho aku ana ka luhulehu a me ka momoku he koena na ka hia paiole la he ahi a pii.ino mai la ke.kai o na koa o, Davida, me ka .manao e pepehi ia ia, aka, ninau aku o D, i ke Akua, i ka pono ke hohai i ka Amer; ae mai ke Akua a hahai aku o D, me na k<m 600, a loaa aku ka Amer ma kekahi, awaawa e ai ana a e iou ana >ne ka olioli, nole iakou

. i hoonoho i mau ko i kiai no lakou ia wa, ua komo oD. a luku ia lakou, a ahu mokaki iho la ka Araer, naa ka apua ka pakele aaa aku o ke kau mau wahi koa o ka Araer, heaha ke kumu o keia poino o lokou ?■ Eia do ke kiai ole me ka makaukau, e pale aku i ka onemi me ka vyiwo ole. Ika wa hea o kiai ai. ? Inawn & pau loa o kou ola ann e kiai ai, i ka wa maluhin, i ka wa maluhia ole,oini. p hiki mai auanei ka hoowalewale i ka wa au i nanea ai, o ka lilo no ia i ko au miki a me ke au lawe o ka hoowalewale ia mai, haule ino oe iloko o ke puhi a me ke ale o ka hewa e poino ai, a o na kekake Diabolo kou mau hoa panni iloko o ka enaena o ke ohi pio ole. O ka hiki ole ia lakou ke palo aku i ka hoowalewale ia inai. Elik« me ke kanaka e kuu liilii ana i ka wai ma ka nuku o ka loko i-u, i paa i ko one, a ina i kanwale ae o ka holo huho aku ao ia. Pela no. na k.-maka o hnomaka liilii ann e hana i ka hewn, he hakaliu no ma ka mun, no ka makau i kc kue ia mai o ka luaaikehala, aka, maa aku i ka huna oka puhue aku la oo in. Wuhi a kahi poe, me lie lio uhu la ka paa ole i ke kaohi iamai. Me ka mahalo. W. B. K. Lahainaluna, Maui.

lomo lua.—Ua haiia mai makou, mahope iho o ka lewa ana aku o Kilauea i ke kai, hoi miii la k<?knhi poe ekolu maluna o ke kaa. I ka lilo ana i ka pahee a na huiia o ke kaa, a īloko no hoi o ka olioli nui o ko lakou mau manae, ku ino mai la ke kaa, a oili pulelo aku la lakou mamua; a kahi aloha nae hoi i kahi o lakou, i ka hauie ana, a mahope iho o ka puka iki ana mai o ka hanu, i ae la oia, "Auwe! Aloha ino e, aole e ike o Mama e ! " Aole nlie he mau poino nui i loaa ia lakou, he mau poholehole wale no.