Ke Au Okoa, Volume III, Number 48, 19 March 1868 — NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekotia. [ARTICLE]

NA ALII SEKOTIA. He Moolelo no Sekotia.

BUKE lU. He tr.ea mau ia Walaka, ka hakilo ana i hookahi manawa i' kela po keia po mawaena no o kona poe koa ponoi iho. Ua maikai ka po, a hele aku la oia e makai i kana hana, mai ia laina aku ia laina aku, a mai ia wahi aku ia wahi aku. Ua oluolu kupono ka moe ana o na koa, a hookahi wahi i koe, makahi e pili ana i kahi nobo o Atura. laia e maiau hele malie aku ana mawaena o na pohaku o kikiapali, na puiwa mai ia oia i ka ike ana aku iloko o ka ea pohihihi o ka po i kekahi mea e noho ana maluna loa o kiekiena ■pohaku. Ia manawa koke no, poha iho la ke aka ana o ka malamalama o ka mahina; a na ia mea i hoike lea loa mai iaia. he kanaka elemakule, nona ka umiumi i hele wale a aiai, no ka hni pu ia iho paha kahi e ke kehau o ke knla aumoe; a e hiliaai ana kekahi lima ona maluna o kana pila hookani. Kn ihola o Walaka me ke kahaha nni, a leha pono aku la kona mau maka i keia mea ano e, me he uhane auwana la o ke aumoe, e hele ana e hookau i ka liia maluna o ka poe kino ola. Ke kani malie mai la na kaula o kana pila, aka, na ke kolonahe o ka makani papuhea i hoouane ae i na kanla o ua pila nei, a oia ,ke kumu o ka honehone anamai o ua pila la. Oki iho la ke kani ana o kapila, a i ka iua aku o ka manawa, hookani maoli iho la ua mea hookani pila nei i na kaola, a himeni mai la oia i kekahi himeni i hookupaa iho ai ia Walaka no kekahi mau minute; a me ka nehe ole, hookokoke aku la ia ma kahi a ua mea hookani pila nei.

I ka ike ana mai o na kanaka Ia ia Walaka, aia.hoi, pau iho la kana hookani ana, a olelo mai la ia Walaka, "TJa hiki mai ka oe e ka mea i hoino ia e ka lani, e hoolohe mai i kou himeni o ke kanmaha iUa kahaha no hoi o Walaka i keia ano aloha ana mai o ua mea hookani pila nei; a olelo hou mai I3 no nae na kilo oei—" Aohe mau himeni hooalohaloha maluna īho 0 kou kino i weluwelu liilii—o ua jljo hae jp.a e aoa i.kQU__CQiiJi. himeni make—a ona koloka me na pueo, na mea ke'a malana 0 kou luakupapau neoneo —e holo ike alii koa, e holo l"

" Heaha ?" wahi a Walaka, "e ka mea hookani pila, malia ua kuhihewa paha oe ia'u no kekahi alii koa e aku ?" "He hiki anei i ka manao ike ke kuhihewa ?" wahi a ka mea hookani pila, ke kilo. " E hiki anei i ka mea i ike i kou hopena, ke makapo ia Sir Wiliama Walaka ? A i ole ia, i na kulu koko e kukulu nei ma koxl mau kapuai ?" " A owai an e ike aku ai i kou ano ?" wahi a Walaka, " owai na haipnle i hiki ke wanana e mai i ka hopena o ka mea e manao ana e hele ma ke ala malihini loihi ?"

" 0 ko'n ano a me kuu inoa,?' wahi a ke kilo, " e hoike ia aku no ia oe,. aia a hala akti oe mao aku o kela aouli i pipipī i na hoku. Aka, o ke ala ke ike aku nei au ua pipi ia me na kulu koko—o ka ole o ka make wale no keia & lohe ia aku nei, a o kou umauma weluwelu, ke hanu wale nei iloko o ka lapuwale e kue aku ana i na kapuai o ka poe puali kue mai. Ke hoouka nei lakou—ua haule o Sekotia ! E nana mai oe ia'u pela, e ke koa o kou aina ! 17a kuai ia e kou m.au enemi, ua kumakaia ia e ou mau hoa'loha ! Aole na ke kilo o St. Anatona i ha'awi aku ia oe i keia mau eha—na ke koko o kela puuwai,. aole na'u i huki mai—na ka wahine iloko o ke kapakila—he umi tausani mau alii koa e hou kukonnkona nei i ka maka kila—ke poho iho la—ke haule iho la I Ula- , ula wale ke koko o ka muliwai Esaka !—Na kou koko i hooluu. E holo ! e ka oi o ka wiwo ole o na wiwo ole, a i ole ia e make a»a oe !" Me keia mau olelo wanana a ua kilo nei, hoopuka mai la oia i ka leo uwa o ka eehia; akiola aku la i kona mau lima i ka lani; a oiai e olepelepe ana kona umiumi i -ka makani, holo aku la oia mai ke alo aku o Walaka, a haalele iho la iaia iloko o ka neoneo. No kekahi mau niinute, kn iho la oia me ka ike 010 i kana mea e hana ai. Me he mea la.ua hooneleia oia i ka noonoo kanaka e hiki ai ke pane aku i ka wanana weliweli a ke kilo. Ua lohe iho la oia i ka hulihia nna o Sekotia, na hoopuka ia mai; oia ponoi iho no hoi, ua olelo ia e make ana oia, ina aole oia e holo aku mai ka aoao aku o Sekotia; a me ke kaua ana mahope ona. 0 keia olelo wanana i ane kokua ia mai e na mokuahana mawaena o ua alii, a i puka mai hoi ma ka puana ana a kekahi o na kilo akamai loa o kona aina—ua like me ke kani ana a ka pu nui a ka anela o na la hope. He mea hiki anei iaia ke kanalua iho ? Mahopo iho o kona noonoo nna no kekahi manawa, i iho la oia iaia iho, " Ina no hoi o kuu kupaa muhope o kun aina, kuu mea hoi o make ai, alaila, e liko pu ana no ko kakou

tnau liopeūa. 0 ko'u Laule ana mai ia oe akn e Sebotia, iloko no ia o kuu luakupapau. E pakui mai ana no paha o Sekotia i ka uinauma nana i palulu mau iaia, aka, e ka Makua Nui o ke ahonui, e kala aku iaia no kona makapo; a e hookuu mai ia'u i wahi manawa loihi aku, e kue aku ko'u puuwai, mawaena o kuu aina a me kona hulihia ana." MOKUNA XV. I kekahi la ae, hoomakaukau iho la o Walaka i kona mau puali koa no ke kaua hou, ma kahi e kokoke ana hoi i ka pa moneka o Cisatena, ma ke kula ololi o Dalakoita. Isa muliwai elua o ka Eseka, ke kahe k ;a ma ka aoao hema o kona mau wahi puali koa uuku; aua huli papu aku la me ka niakaukau e kue aku i na legiona koa o De Warrenne. Me he mea la, aole e hiki ke heluia'ku na pnali koa oDe Warrenne; a o na'lii koa Pelekane e alakai ana ia lakou, na pai ia ko lakou mau manao a kalahea e lanakila ana lakou, no ka mea 7 ua hahai aku la ka Lede Mar ike ano kuee o ko lakon (Sekotia) noho ana, a me ke anoninoni o ka luana ana o na'lii Nolaila, ua manao iho la na'lii koa Pelekane, e hoouka aku maluna o ka poe o Sekotia me ke ano e hoohulihia holookoa ai ia lakou. ODe Warrenne, ua alakai makapo ia oia e na kuhikuhi o kana wahine mare hon; a nolaila, ua pii ae la oia iluna o kekahi puu, a mai luna mai olaila i manao ai oia e haawi niai i kana olelo kanoha, a e naDa mai hoi i koūa lanakila ana i manao ia, a i mai la oia i kona mau koa penei : " E na koa I ua hiki mai ka hora o ka mea kipi—Ua kue mai ka olelo hoopai a ka lani iaia—E hoouka oukou me ka. manaopaa a me ka ikaika, alaila, oia a me kana.mau mea kana e lilo no ia no oukou I"

Aka, be mea oiaio nae, aole i olelo ia e ka lani pela, o ke k&ula i pane mai ai, ke kaula .ia o Baala, a aole oko lehova. Ua haiia oia e ka Lede Mar e kaua aku i ke kokua mau loa o kana kane, a me ka mea a kona puuwai i nakui loaiōi, a hiki i ka hopena o kona ola ana. Ma ke ano e lanakila ana o De Warrenne, pii aku la oia iluna o ka pnu; a ma ke ano, he moiwahine no hoi iloko o ka lanakila, pii aku la ka LedeMar, a noho iho la ma ka aoao o kana kane mare hou.

Ua ppipalana o kp,aouli, jja.jmeba hoi ka owe ana oloko o ka lewa; a me he mea la ke kiei mai la Da uhane o ka poe i make, e.uana mai aoa i ke kana o ka lakou mau keiki. 0 ka hopena, na kaa io iho la no ia maluna o na puali koa o kela aoao, ka aoao Sekotia. Ua iho mai ia a kau iluna o ke poo o Walaka, a ke kuhikuhi mai la i kana mau hana maloko mai ona hulu o kona mahiole. Ke alakai la no oia i ka o ana o kana mau ihe, a me kana mau puali koa i ka uhau ana i ka lakon maa pahikaua, a mc Walaka e hoouka weliweli aku ana ina enemi. Ke ike mai la o De Warrenne i ka haule tausani ana o kona mau koa o mua loa. Lohe aku la no oia i ke kahea mai a ka poe koa Sekotia, na uwe kumakena ana a kona mau kanaka; a okn mai la imna ona ka hoomanao ana no ke kahua kaua o Stirling. Kona huli ae la no ia, a kena aku la i'na'lii koa e kupuui mai ana iaia e lawe aku i kana wahine mai ke kahua kaua aku; a iho la oia mai luna mai o ka puu nana ponoi iho e hoouka aku i ke kaua, halawai mai Ia nae oia me kona poe koa e huli hou mai ana i hope, a e holo aua; o na lio aohe kahu oluna, o na kauaka aohe pahikaua, ua hala ae la lakou ma ona la—Kahea aku la oia ia lakou e hnli hope mai a e kaua hou aku —huli mai la no lakou. Hoomaka hou iho la ke kaua—ua loihi, a ua hookahe koko ke kaua ana. 0 De Warreune, e kaua ana oia no ka lanakila—o Walaka, e kaua ana oia no kona aina ponoi iho, mainua ae o ka hele ana aku, a ike hon oleia oia !

I ka mao ana ae o ke kaua, ua ike ia no Sekotia ka lanakila. Aka, o ka honua, ua uhiia me na kino o ka poe make; a hoomau akn la o Walaka i ka uhai ana i kekahi enemi, ua eha, me na poe koa e uhai ana i pau ika haaleleia mai mahope. I kona ike ana aku o kona poe koauo keia e uhai nei i ka enemi, kahea aku la oia ia lakoa e kuemi ho. pe mai, aka, ua makehewa ia kaheaana aku, no ka mea, olelo mai la lakou, "No Walaka keia lanakila o makou ! A e make no makou nona, me ka hooiaio aku oia wale no ke kapena hookahi i keia aina ahonui ole." Na ka uhi ana mai a ka po i kono mai ia lakou eku iho, a malalo o kona mau malu i hoomalia iho ai na koa maluna o ka lakou mau mea kaua. A o Walaka nae, ua ana iho la kona manao i ka ike ana, ua ako ia ka mana o De Warrenne; a iaia e hilinai ana maluna o kana puhikaua, e ku pu mai aua me Edwin ma kahi e kokoke ana i ke kapuahi pumehana. Hai mai la ua Eilwin nei, i ka puehu liilii ana o na koa Pelekane ma ka mole oka puu e hiki aku ai ike Tuled. Ia munawa i hai aku ai o Walaka ia Edwin no kona Lalawui ana me ke kilo maluna o na puu; a puaua mai la no hoi oia i keia mau olelo, " 0 na hooiaio ia ana o ka wanana, oia ka hopena. Mai keia manawa aku, e

' hookuu aku i ke kilo wahahee i Lalawai niai ai me a'u i ka po nei, e wanana e aku ia oe e Edwin, mai manao.io oe i na olelowanana i wahahee. Hookahi no olelo a ke Akua e ; pane mai ai. Aole ia lie kanaka maoli, e j hiki iaia ke mihi mai; aohe no hoi ia e like j me ke ano o ke kanaka, e loli ai kona mau j nianao I Ano, ke ike nei au he kipi kela kilo; a mai keia.manawa aku, e hookuu aku no au na ke Akna e heluhelu mai i ko'u mau Ke malama mau oe i na manao no ke Akua, alaila, aole mea e ae a kakou e makan ai no ko kakou mau enemi." Ka hanohano o keia lanakila ana, ua komo aku la ia iloko o na manao o ka ahakuka ma Stirling. Aia, ua hoopakele hou ia o Sekotia mai kona enemi ino mai; o na haku nae, e noho ana me ke poo aupuni, ua ane hilahila lakou, a e aho iki ko lakou noho ana ma ke ano pio o ka mea hookaumaha wale, mnmua ae oio lakon nobo lanakila ana a Walaka.i hooikaika ai, ke kanaka a lakou i manao ai ua kuko oia no ko lakou mau ola. He kumu koikoi ko lakon no ia olelo hooholo. Oiai, uo hoohoka ia hoi o De Warrenne, aka, o kana wahine, he mea lanakila no oia. Ua hoolilo ka Lede Mar ia Edewada i mea lanakila iloko o na puuwai o kona mau hoahanau kane; o ke gula a me na olelo hoolanalana aku e loaa no ia lakou he mau pomaikai mahope aku mai ka moi Edewada mai, oia na mea i lilo holookoa mai ai ko lakou mau manao i ka moi Edewada. Mahope koke iho no o keia lanakila ana ma Dalakeita, no ko Kirbpatrick manao nai no, oia ka mea nana e hoike mua aku i fea lanakila ana. Nolaila, ua puka malu aku oia mai kahi hoomoana aku o Walalea, a holo ako la oia i Stirling; a no kona manao e hookahaha aku oia i na manuo o ka poe e noho ana iloko o ka ahaknka, kona komo aku la no ia i ka manawa a na'lii e knka ana. Hai akea aku la oia imua o'lakon i ka lanakila ana o kona kenela, aka, pane ia mai la oia me na leo hoonaukiaki. Ua hoopuka ia mai la o Walaka, he mea kipi i ke aupuni, he mea hookamani ma kona ano maoli, a he hehena hoi ma na mea pili hoomana. oka poe i eha ai iloko o ka rumi i ka la i hoopii ia ai o Walaka, kuhikuhi iho la lakou i ko lakou mau wahi i eha, a kahea mai la lakou ia-Lenoka, e.olelo mai ana, ina aole- i : pale i kekahi kanaka ino e like ine Walaka ?

Aka, pane aku la nae o Kirkpatrick, " He ino io no i ko oukou mau karaima, a he ane 'noohiolo no hoi i ko oukou mau ake e pakela ana e oi! A na ke Akaa no e kokua mai ia'u, aohe kanaka e ae i oi aku o ka maikai e like pu me Sir Wiliama Walaka e ola nei ma Sekotia nei; a ua ike no oukou ia mea, a o kona mau pono, ua kau ae ia maluna o ko oukou mau poo. E uhuki no oukou i ka nui a me ke kiekie e hiki ole ai ia oukon ke hoohalike aku 1" Na keia mau huaolelo i ho-a aku i ke ahi o ka huhu iloko o na umauma o ka poe Sekotia e noho ana iloko o ka rumi i hu-ahu-a mau i na hana kaulana a Walaka. Ua ili mai la nae ko lakou mau huhu a pau loa maluna ona hookahi. Ua kui mai la no hoi ka Haku Atola iaia—ia wa, wehe ae la no o Kirkpatrick i kana pahikaua, a hoomaka iho la ke kaua hahana ana mawaena o ka poe hakaka; aole mea hiki ke pale ae ia lakou, mai ka haawi ana akn o Kirkpatriek i kona inaina eanena; a hiki wale i ka manawa i pau ai kekahi poe i ka mokumoku ia lakou e hoao ana e hookaawele ae ia laua; a mahope iho oia manawa i laweia akn ai laua a i elua me ka poina o ko laua man uoonoo kanaka, a ua uhiia hoi ko laua mau kino i na eha. I ka manawa i hoounaia aku ai keia nu kaumaha e ka Haku Lenoka ia Sir Wiliama Walaka, ua loaa aku 1a oia ma na kapa o ka muliwai o Eseka, oiai oia e hoi mai ana mai ka pakaua mai o Berewika, kahi hoi i lilo pio hou mai la i kona koa a me kona ikaika. 0 ka poe koa Polekane i eha, ua hookau aku la oia ia lakou maluna hoi o na moku a De Warrenne iloko o kona hopuhopualulu e holo, n:i haalelo iho mahope. Ua hoonoho iho o Walaka, he poe Sekotia na lakou e kiai a e malama i ka pakaua; a o Rarosay ko lakou luna nui mal.aila. I ka pau ana o kana mau hana malaila, hiili hoi mai la oia e kanu i na kino kupapau o kona mau koa i make. No ka mea, iloko o ko Walaka manao, e lioomakaukau no oia i luakupapau no ka poe enemi a mo ka poe hoa'loha, u hookahi o I:i--kou hui ana aku i ka moe mau loa o ka maluhia. Ia manawa, ua laulaha like aku la mawaena o na puali koa ka hopena o ka hakaka ma Stirling mawaena o Kirkpatrick me k.i Haku Atola; a i !ca mauawa e nune ana ia mau mea mawaena o na punli koa, liiki hou mai la ua puali koa mai ka Haku Lenoka mai, e noi mai ana ia Walaka, ina he mea hiki iaia ke hoi aku i Stirliug, a e hopu i na'lii maloko o Stirling o ka ahakuka ma ke ano kipi. " E lawe hou oe i ka nolio ana poo aupuni," wahi hoi & ua Lenoka nei, " oiai, o oe wale no ka mea i ike i ka hooponopono ana; a e kupee i ke kipi e ala mai nei i kela hora keia hora, a e helo noi hoi i

ke akea o ka lf-e -hooweliweli ana i na yla o ka poe e kopf#«-emanaoio ana mahope oa." Aole ia i ka hooholo ana e kne i keia koi mai isayco ka mea, i ka nana ana iho, aohe hookiiyvwale eūemi ana e kue aka ai, aka, he Daafl*tißani. A wahi hoi aua o Walaka iaia i£, f He hoahanau wale iho no au no knn .«e.&a makaainana; a aohe o'u mana e kcw ; aī ia lakou e hana ika lakou mau hanafi&a>T:i ka wa e hiki mai ai ko lakou moi, ka manawa ekonoiaai ke poo o keia ®&*kipi e kulou imua ona." laia e ua palapala nei, komo mai la ka ihi&n-Rutavena iloko o ka rumi hooluola o ipiw'īalelole, kahi hoi ana i hoi aku ai e hpr»£&Sj>|alelo akg la ka ku Rutavcna, jTTawe mafneFau*he- lono maikai mai koTaua" hoa'loha mai ma Hunting Towera. iia he palapala Jnai ia Dougalasa mai, a ia hoi kekahi mai kuu wahine mai." A helaiela iho la o Walaka ia mau palapala, a ike&Ko la oia, na ola ae ko Bruce mai poninia 1% ; aka, he ano onawaliwali no kona, a aohe f pono ke haiia aku ka hakaka ana ma Stirliaf ;iaia. Ua haiia aku no nae iaia ka lanakili ana 0 Walaka malana 0 na koa Pelekane.^!' 0 Helene, Isabeila a rae ke kilo o Erci!adg la, o lakou na hoa noho o ke alii opio na\y< [iwali. Me ka hooluolu ia o ko Walaka ma e keia mau lono, a hoopuka mai i kona manao makemake 0 ka liele ana lpke i kona hoa'loha; aia nae a kuni paa akeoia i kekahi mau manao kne 1 na'lii ma Sti»ng iluko o na paali koa ona; a wahi 0 na oWalaka. " A hiki manawa, alaila, na'u e kiai aku ma kagloao o ko kakou alii opio Bruce; a hiki wle i kona manawa e kupono loa ae ai ka ololn ana, a hoike maoli mai oia iaia iho heaioi, a me ia mau hana wau i manaoio ae aā» keia poe a pan loa e kipikipi nei, e paolakoa a pau loa i ka hiamoe." Apono mai lsfflo hoi ka Hakn Rutavena i kana mau ineK hoopnka inai ai, a manao mai la lana « Ino iloko o ka halelole kuka; aka, na loli rsJpanao 0 ka poe alii a pan e uoho pu ana »ia, no ka mea, ua loaa pn mai la no kekahi man palapala mai Stirling3Bi, na ko lakou mau hoa'loha i hoouna ma3BE hahai mai.ana no hoi keia mau palapalwwekahi mau manao ino kue ia Walaka. komo kon ana aku o Walaka m? ilo!coVfca rumi kuka, "aia hoi, leha like aku la na'lii ia lakon, a pau aku la mai loko akn 0 ka rnmi halelole.

I kekalii kakahiaka ae, aole hoi e like me ka mea mau ko lakou hele n;ai e ike i ko lakou kenela, aka, na ike ia aku e kamailio pulunlo like ana; a ke hookokoke aku la kekahi alii koa e pili loa ia Walaka, na pau ae la ka lakou maa kamailio ana, a neeneē aku la raa kahi e. Na keia hana aoo kupauaha i hookomo mai i ba manao ane anoninoai o Walaka; a hoomanao ane aloha ae la oia no

Brnce, ke noonoo iho hoi i ka " puana a ka moe " o keia poe kannka. 0 ka Hakn Sincla.ir wale no ka mea i kupaa kona manao mahope o ka mea lanakila nia Roßyleyn. 0 kona kaikuaana aohe oia i hoi mai kana huakai mai e halawai rae ka Pope, i mea nat>a e hoopau ae ai i na manao haakei o keiapoe Haku. Ua ike oia o ko Bruce hoike akoa ana inai iaia ke kuinu wale no e hoopakele mai ai i konu nina mai ka noho kunpaa ana; a e hoomakaukau ana oia e holo i Pertehire, komo mai ana o Kera iloko o kona halelole. Ua ukali ia mai oia e ka Hakii Sonlisa a me ka Hnkn Bukana, & me keknhi poe alii manao e iho. Aole no i kanulna o Soulisa i ka hoopnka ana īnai i kona mau manao i hele maiai Pane koke mai Ia no ka Hakn Sonlisa, " I hele mai nei makou e Sir Wiliama Walaka ma ke kauoha o ke a o>e na'lii o ka ahakuka o Sekotia nei, e lawe ae i keia niau pule koa i hoike i ko lakoi) mau aloha aloha, mai loko mai o na lima o ko kanaka a lakou i manaoio ai, e hoohuli ae ana oia i na lanakila o ke aupuni. Me ka loaa ole mai o kou palapala hookohu mai ke poo aupuni mai, ua hoolilo ae ia oe iho ma ke poo o na koa aupuni; a o na lanakila i loaa pono mai ia lakou, ua lawo oe ia lanakila una maluua ponoi iho no ou, kou olelo iho nau no ua lanakila ana la. Ua ike ia kou mau manao; a i ukaliai oe ia'u i Stirling. Ua lawo moi nei-au he oha ta«ißani kanaka i mea n kue ole ai oe i ka'n man olelo kauoha a pan loa !" Mamua ae v ka hiki ana ia Walaka ke pane niai, komo mai la o Andrcw Morrny o Botawcla, me kokahi poe alii koa e iho; oiai, e puana hope ann o Soulisa i kana mau huaolelo liope; a olelo mai la o Mnrray mo ke ku oo—" Ina he kanuha tauHani a aole eha taiiK:uii koa e kii mai ana, iiole e hiki ia oukou ke law(! aku i ko makou kenela inai o nakon nkn nei. Aolo e hiki ia oukou ke lioopio i ku nuni o Sekotia uei malalo o na manno pepelii kanaka hehena o oukon a me ka mahnu wule I" la linnolelo makau walo a Botawela, " makan wale," hulili mai la ko Soulisa mau maka me lie ahi la; o 01010 hou niai In no o I'otaw(;la, " Ae, he mukau wale lea oukou mau

hanaa pau loa ! Ka mea pue holoholo anmoe, ka hoohenehene i ka manao pono, ka mea kumakaia i kona aina, aa ike no ia iloko 0 kona puuwai, aole e hiki iaia ke nnnhi ae i ka pahikaua maoli, aka, o ka maka kila 0 ka mea makau wale ke hou mai ma ke kua. E hanle 0 Walaka, i noho ai ka lapuwale a me kana mau hana maluna 0 Sekotia nei, me ka mana ole. He tansani Sekotia e moe nei malalo o keia mau eka, a he mau tausani no e ola nei, e mahele pn ia man luakupapan. Aka, aole nae lakon eae akn ana me ka hookuu akn i ko lakon alakai-ilo-ko 0 na lima 0 ka poe kipi!" I ka pau ana o kana mau haaolelo i ka lole 0 Wolaka, e like me ka hannaele ana iloko oka pakana o Stirling, la manawa, ua un koke ia ae la na pahikaua, a mai ku ka umauma 0 Mnrray, ina iaole e uhan iho ka pahikana a Walaka i na pahikana a Sonlisa m* Bukana; a lalaa aku la o Walaka i ka pahikana, uhaki liilii iho la, a kiola iho la iluna oka lepo me ka olelo mai, " Pela iho la ka hopena o kela a me keia pahikaua a ke kanaka Sekotia e unnhi ai, me ke koe uku i kekahi kanaka Sekotia ! E waiho aku 1 ka oukou mau pahikaaa e kuu mau hoa'loha. E hoolohe mai i ko'u manao hope loa, no keia manawa hoi a me ka wa pan ole. Aole an e ike ana i kekahi mana e ae 0 Sekotia nei, aka, ona kauawai wale no. Ua kue no ke aupuni i na mea a pau loa a ke kanawai i olelo ai, a lilo io no an i kanaka kipi, ina wau i hoolohe aku i na kanoha o keia poe kanaka. Aole an e hoolohe i kalakon kaaoha ia'a e hele i Stirling—aole uo hoi e ae i kekahi lima kakauhae hoalaiaaku, me ke kue i na luna 0 ke poo aapuni; ke ole nae e hoomaka ia ka haunaele e lakou ! 0 keia kau olelo pane !" Mahope iho o kana puana ana i keia mau hnaolelo, koi aku la oia ia Botawela e uhai mai iaia, a puka aku la mai loko aku o ka halelole. {Aole i pau.)