Ke Au Okoa, Volume V, Number 36, 23 December 1869 — NO FERIDUNA, KA MEA I KAPAIA KA PUUWAI LIONA. HE KAAO-MOOLELO NO PERESIA KAHIKO. Mai ka Weekly Novellette o Bosetona mai. [ARTICLE]

NO FERIDUNA, KA MEA I KAPAIA KA PUUWAI LIONA. HE KAAO-MOOLELO NO PERESIA KAHIKO.

Mai ka Weekly Novellette o Bosetona mai.

M0 K U N A X. Ua kioluia aku la ua o Feriduna iloko o ka rumi ponli panopano ; a ilaila oia i konoia aku*ai e noho malie. a hiki wale i ka manawa e hoike uiai ai oia i kahi i, hunaia ai o Zila ; a me ka haalule pu mai hoi ona i kona mau kuleaua a pau loa maluna o Zila. Mahope iho uae o keia mau mea, aole i hoao aku o Rusatema e keakea, no ka mea, na ike pono uo oia i kc ano o ke'lii. ua ehaeha kona naon i ka ike ana ua hoopaahno ia kana mea i lianai ai ; a o kana mea wale no i noi aku ai, oia no hoi kona hookuuia ana mai, e ike aku ia. Hoopuka mai la ka Moi ia ia, ina lie mea hiki ia ia ke malimali aku i kana keiki, e hoopau ae i kona man manao, alaila, e hooknuia 110 oia e komo aku e ike ia in. Un ae mai la no hoi ka manao o ke Kinaina no ia mea a ka Moi i hoopuka aku ai. " Aka," wahi b ka Moi, " He inea pōno e hookuu mua aku ia ia e lioao i kii noh» ana oloko o ka hale paahao ; a ma ia inea paba e okakuu mai ai kona mau manao haakei. Ua ike no oe o Ke kaouha a ka Moi, he mea hooko wale ia mai 00 e kanaka ; aka, i kau hanai nae, ua hookilakila loa ae oia o ka mana o ka Moi, ka mea hoi a na kanaka e nana nui mt»i nei." No ia mea, na kali iho Ia ke Kiaaina 110 ka pule hookahi, a i ka pau ana oia manawa, hele aku la oia e ike i be kanaka opiopio. Loaa aku la no ia ia kan» ha>Bni,j aole i ane uhalu iho kona man Kiapao, a oia mau no. slahope iho o ke apo an» akn ia ia a me ka hkhai pq o hanaia ana | a heopuka aku ike o,kofca mea a ka Moi i pSue,,maTit, āka, hooili iho la no ia i na mea a maluna iho 'ona, me ke kono ia ia e hoopau 1 kona mau munao ana nō Zila, a e hai pu aku boi i ka Moi, ke )ua& ia va kahi i hunaia ai o Zila" Ma keia mau koi an'a akn a pau, aole nae oia'i ae mai ; no keia hoopaakiki; i mai la ke Kiaaina, '• e hoomaopopo ia nae e oe, nole e hookuu mni ana ka Moi ia oe mai keia wahi aku, a hooko aku oe i kona mau makemake a pau loa. A ftno, e hoolohe hou mai oe ia'u, ke hoole oei na mnnao o ka Moi, aole no o loaa ana ke kaikamahine ia oe, do ka mea, e noho hoopoa' mau ia no anei oe maloko nei o keia hale pouli. No keia mea, e hoolono pono mai no oe i na kumu e kupono ai ke malama i ka olelo a ka Moi, e hookuuia aku ai «e niai loko aku 9-keia hale .paahao ; a e loaa hou aku 00 anei ia oe kekahi koikamahine i oi ae o ka ui a me ka maikai." A 1 E ktiōrhoa'loha ! " wahi a Feriduna, "He hiki wale no ia'n ke puka aku mai loko aku o keia hale paahaao i na mōnawa a pau loa a'u e makomake ai." Aiaia i hoopuka mai ai i keia mau huaolelo, aia hoi, hakihaki liilii iho la oi4 i ka hao e paa aua. " Ano, ke ike nei oe,'' wahi hou a Feriduna, "Me ka hemO ana aku 0 keia mau hao mai kun miiu lima aku, hehiki ia'n'ko pepehi okn i ka moa nana elawe ma.i i ka ni na'u, a mahbka akn wau. Aka, aole o'u niakemako 0 hana'i keknhi tnca oia ano'i keia manawn. Aka, mai fcono mai oe ia'u, e uhuki aku au i 'te ola ame ka hoiioli 0 kuu puuwai. Ko hoopuka hou nku nei au, ke m'au nei no ko'u manio." ' Hoao hou aknla no ua Kliaaina nei 0 hoopaapaa aku me ua hanai nei ana, aka, he mea makehewa Wale 1)0 nae ia. E like no hoi me ke ano makua, liooikaika aku la oia i kana mau olelo, aole nae ho hiki, ua mao no ka pankiki o ka mnnao 0 Feriduna, a huhii loa iho la ke Kianina. Hoomaka aku la oia ma na olelo huhU, aka, i pane malie wnle ia mni no e kana hnnai.' A mahopo wale iho, huli aku la ke Kiaaina mai ka rumi ponli aku n.e leona huhu hui; i ane like pu ka enaena meko ku Moi. lua makun hanai nei nae ona i huli hoi oku ai, a ibe uk'u la 0 Feridnna, na huhu mnoli ia oia, huli ae la oifl ma'ka paia o kona lumi pouli, a, nwe iho Ia no kona makua hauai. ' ; ,Aka> ia ia i hoomaka iho ai e noonoo, : ua ike iho la.no oia, aia oia ma aoao 0 ka • PO.no. lua kamaleihiwa noi nae a kakou e noho ana iloko.o ka xurai pouli, na wawa ia alwi la ma oa maanei na mea u pau i hanaia i 'ma koikeena nni o ka halealii a me na kumu ,0 O. Zaka Turana, he kanaka i . e, ko ; a 0 ka Moi, he .mea-oi* i,n>«kau ia, » aolo i oloha ia ; a ua lawo ae 1a kokahi pou i keia mau mea i> mau I mpa mp na pipa alanui. T ,P ka;lfl(; mahope iho 0 ko Ifysrtduna..hoopc,khao ia ana, e. noho hookahi walo ana no :malpk,o 0 keknhi 0 kona wiin īumi, komo mai kau>va, 0 hai mai ke kaii mai la ka Kakaolelo Kanah. ll a hookōmo kokeia mal la t>a 0 Kannh no), u ike nku la ka, Moi', h» hana nui ka loūo ena" 0 h«na an'h ;(i ninan ipni ka Moi, "Pohoa, 0 Kanahf ko mannolao» nei mi, aolo paha ho 16n6 irlo kau i Jo\yo mni nei 1"

Ua pau mua no i ua Kiuinh nei kiui» muii mea a pau e'kainuilio mai ui i ka hakuia ; o pane mai la ua o Kanah, "E ka makua, ua paa anei kou mauao c hoomau i kou kuleana inaluna o ke kaikamahme a Zaka Turana ?" " Pela io no ka hoi paha," wahi a ka Moi, " Ma o kuu ola aua la, ke uhai mau mai nei ia'u ka nani o kela kaikamahine, i ka po a me ke 00. B pono e loaa ia'u oia. A kekalii mea no hoi, oole o'u makemake, e liookuemi hope ia wau mai ko'u mau manao mua. Ma o na lani la, aole o'u mukemnke e hoopunioi ia ma ka'u mea e manao ai he kupono a he moakaka wale no." \ " A nia ia mea," wihi a Kanah, "E ka makua, he mea popo o hookuu lauakila ia ke kauaka opiopio o Fevicluna." I niai Ia no hoi ka Moi, " Aole e hiki, aia a ae mai oia i ka'u mau olelu i hai mua aku ai ia in," ' " Akil 1 , eka makua," wahi a Kanah, " 0 kon nohoalii i keia wa, aole ia i lyi|>aa e like me mamua nei ; oiai, mn na wahi a pau o ke knlanakauhale uei, ko olelo nui ia neino kau mau mea a pau i hana ai." Ka Dnne tnai la uo ia o ka Moi, " Ina pela, e pepelii aku no ia lakou a pau, i uoho malie.

" Aole paha e hiki pouo ia niea," wahi a I ke Kakaolelo, "Noka. mea, ua alaku mai I lakou, me he mea la, he mai ahulau kaihaule iho uiawaena o lakou ; o he meo, pono hoi ke hanaia me ke akahele malie kupono. Ua ko- i mo pu ko lakou mau manao me ko Feviduua, a ua kukala'hoowahawaha ae lakoti fa oe ma 'i na pipa alanui. Ua hoonene mai bkou i kou ola e ka Moi. Aka, aole o keia wale no ; I he ane kup inaha no ko lakou hnli pe o ke kanaka Kilokilo o Kobada. Kehoo-! manao nei no anei oe no keia kanaka Kilokilo akamai uo Kobuda, o At'abra." " Ae, ua lohe no au," wahi a ka Moii 1 " Aka, aolo Dae au i iko iki ia ia. Aka, hea-'l i ha kana hana ? " : i " Ua kukala aku oia imua o kanaka," wahi.l I a Kanah, " a ua hoike aku hoi oia iuuia o na i kanaka no kau man huna hookaumaha, an% ia hikou j a i keia wa, me ikei« mVu 'mea i,, hanam, o ikapak», Dana e hoqpaftelē i ua" lahui 'kanaka 'nei mai na hookaumaha nna au a pau loa." No keia, uinau m? 1 ' la ka Moi, " Hu I A pela anei ua Kilokilo lo e kanu nei i ka anoano a ke kipi mawaena o keia poe ? " " Ae," wahi a Kanah, " A ua manaoio no kanaka a pau no ia mau mea. Aia oia ma, na hu:na alauui kahi i hoopuka manao ai." Paila mai la ka man.io hnhn o ka Moi, o j mai 1&, "Heahake kumu o kou kaohi ana aku i kana mau hana ? A no be aha ho| ko'u mau luna koa i hopu ole aku ai ia ia, » lawe mai imua o'u ?" "Noko lakou makau," wahi a Kanah, " Mamuli anei uluku mai ka lehulehu. He oiaio uo, e ka makua, ua ike kekahi o kakpu no kou hookaumaha, a ua holo aku kekahi o kou mau alii koa me lokou." " Lele mai la ka Moi mai luna mai o kona nohoalii, a mai holo pupule aku oia, ina aqle ke Kakaolelo i keakea aku ia ia me ka i ana aku, E ka uiukua, ua npoaoo mai nei au i na kumu haua ma kou aoao. Ma ka mea mua, he hiki walo no ko hoopauia keia hannaele, ma ka hoopau ana ae i ke kumu i baunuele ai. Ano, ina oe e hookuu ia Feriduna, mai ka rumi pouli mai, o puka anei oe ma na mea elua. Ka mua, e hoopau anei oe i ka pioloke o kanuka ; ka lua, e loaa no ane|,,» oe ke kaikamahine au e iini'uei." " A I " wahi a ka Moi, a akakuu ma,i ln kona mau manao uluku, it noho hou iho k oia iluna o ka noho. " Pehea anei ia mea e hiki Ko Kanah pane koke aku la mo boi ia, " Ina oo e hookuu i ke kanaka opiopio;e kiai mau pku in fo*; aole anei o nele konK helo koke ana i kahi o ke kaikamahine i hUuuia'i, a e kiai mau aku hoi i kona mau wahi L helo " Ke iko nei au," wahi a ka Moi, " M(i kun ola onn, o hookuuia o Feridun» ; a e loau no auei ia'u o Zila, Nu kuu mau koa e kiai na hana kipi a na makaainana ; a o kniji mea e hoakaka mai nei e uhai ia aku no ii. E lnwo i ewalu o ko'u raau knuwa pouoi,| a na lakou no e hukilo makaala loa aku ia ia ma na wahi a pau loa ana e hele ai." E haua no au 'e like me kau muu kauoha," wahi'a he Kakiiolelo ; a pane hou mni Ia ka Moi ia ia, " A e luwe pn mai mo oe i ke kanaka Kilokilo'i o'u nei. Ma o na lani la ! E lowe mai ia ia i o'n nei, a o nieniele aku no au ia 'iai ma na olelo a pan a kona wahu e hoopnkn mai ai n me ko«a ola." " Pela no e like me kau man olelo, e h inakua/' wahi a Kanah, " Aka, hoopnka aku nei ,nae au ia oe, nmke hoopoino i kdna ola, no ka mea, ua makemake na .kanaka a puu loa ia la ; a oia:no hoi ke knmu a Zilu, iio kekahi mau makahiki, 1 ' i . i i , ' " A he mea pono anoi in'u, ka Moi, e nuna, me ka haawi wule akn o'u i ko'n mau manao no keia mau mea 1" wahi a ka Moi. " Aole, e ka Moi," wahi a-Kannh, " Aka, e kakali aku no kakou i ka wa e hookuniH' mai ai o Feriduna. Ua» ae mai la ka Moi ikoia raea.no kahi wa pokole, a no; b6na ike; annmai, he, makomako no ko ke Kaifaolelo e kamailioi mai, «olaila, kono akii la ia o pinohou mai. 'Mi noonoo pu m«i on me.a'ii, a o ike unoi 00, e kumuiilio uku ana uii ia oe np koy poa i niui In ku Moi, " Houliu kou moa .pano, ole mui l" No koi« iiiiKui.>'opo u kn Moi, i iii ai ,lit o I

Kauuli, "1C puno aku au, o liooloho mai oo ia mau mea, aia a hahai aku uu ia oe. E haalele oe i kōu mau manao uhai a pau i ko kaikamahino Zila,'' • "Ma kuu ola ana, wahi a ka Moi. " E aho iki ke poko ana o knu Aupuiii mumna ae o ka hoopau ana o kuu manuo no kela kaikumahine. E pono oia e lilo i wahine na'u, no ka mea, ua aloha nu ia ia ; a aole o'u makemake e hookanpaleia mai au e ka poe makaaiuaua mai ko'u mau enauuo mai. I keiu manawu, mai nolio oo a hookikina hou mai i ko'u mau manaō e hoopau ae mai ka mea ao a'u e makemake nei." Ua ike iho la no hoi o Kanah* o ko kamailio hou aua aku o-o ka hoohuli mai i ka manao o ka Moi, he mea makehewa wale in ia. Nolaila, ua hoopau ilio la ia i kona mau manao no ia moa, a muhope, hele aku laoia mo ka olelo kanoha uo-ka hookuuia mai o Fcriduna. Kona hele pololei aku la no ia i ka mmi pouli, a loaa aku la ke kannka opiopi" e paina ana i kona aina nhiahi. 1 kona hai ana aku ia Fcviduna, ua hemo oia, kona uinau mai la uo ia i ke kumu oia hoohomo ia auu, a liai aku la no hoi ua o Kauali, ma ke kanoha u ka Moi. " A ke paulele nei nn," wahi a Kanah, "e naauao oe no ka wa e liiki mai ana ; a no ka pono o ka nialnhia, o pono oe e hooakakuu r_jai i kou mau niauao ake ana mahope o kelu kaikamahine." " Aka," walii a Feviduna, " Ua loaa anei kahi i hunaia'i o Zilu, i ka Moi ?" A hai mai la (io hoi ke Kakaolelo, aole i loaa, a me keiu mau nianao i hauoli iho ai oia.

Me keia mau mauao Imuoli, pnka aku la oia mai ka hale paahao aku, a hoi alui la i Uahi o kona makua hanai. Ua kahaha no hui oia i !'.a ike nna mai i kana hauai i ka hookuuia ana aku nia ke kauoha a ka Moi, v #ole i ike o Feriduna, ika hauoli nui oke Eiauiua Rusttten)a. Aole no hoi i liuliu wa iko ibo la no ua koiv kamaleihiwa uei a ukakou i ka mau no o ka huhu o kona makua hanai. lohe aku la no hoi na kauwa o ua kaliaka opiopio nei, uo kona hemo ana m&i ; a Ihele. mai la lakou e kupuni ia ia me kona Ihauoli nui. 0 keia kaua raea i hauoli nui' lai, no ka mea, ua loaa iho la ia he mnn hoa'loha, aole no oia i nianao nui no ko lakou mau kulana. (•āole i pm.)