Ke Au Okoa, Volume VI, Number 21, 8 September 1870 — Owai la oe e Kalawahine. [ARTICLE]

Owai la oe e Kalawahine.

E Ke Ac Okoa k ; —Moha oe : He ninuu keia a na makaainana o Hanalei e ninau aku nei i ke akea i ka mea i kapaia 0 Kalawahine ; a i aahu ia hoi ia i ka aahu o ke Diaboro, ke pookela o ka wahine oui. Owai la ia ? Nohea hoi ia ? Hu hoi ka-ka-ki ia ia ? Mn kou kahua mokomoko o-ka la 20 o Augate 1870 i ike iho ai maknu, i na olel» hoino i ko mikou Lunamakuainana, ka mea a makoo i kapa iho ai, he koa wiwo ole do makon. He waha olelo ikaika hoi no m»kou iloko o ka aba kaukanawai, a ua nui hoi ko makou pomaikai i loaa ia ia iloko o keia kau ahaolelo. O kau olelo ana he muhee be mea hou loa ia ia makou, aole makou i ike 1 na e nana aku ma ka moolelo o ka hale i hoolaha i», aole no hoi oe i hookaka mai i kahi i mohee ai, a ke kapa nei makou ia oe he elele no ka luaahi, ka mea wiwo ole i ka alnpahi, me he 'mea la e pala ana kau hua ia oei, ake lili nui nei makou i kou hoolaha akea wale nna i ko makou Lonamakaainana me he poe ike ole la makou i ka hana a ko makon Luna iloko oka hale ahaolelo. No ko men, o kau hoolaha ataa, aole loa ia i like me ka makou mea i ike ai no ko makou Luna, oiai, oia e kau kanawui ena. Aole no hoi makoo i ike i kona hoopiipii ana i ka uku o na Luna Aupuni. Oka makou i ike ai oka hoemi ana i ka Bila Hnawina o ka Hope Kiaaina o Hawaii, a mo ka haawina e pili ana i ka oihana koa, a pela ka haawina no ka poe puhi ohe, ame na hanwiua eae no hoi. Aolo no mnkon i kauohn i ko makou L<ma e he> le a honpili wale mnl ilo o nn hana uko ole a keknhi Luna e ae. E like me ka Luoa e Waimea au i kaeoa ae ai.

Ua mahalo no makou i ko makoa Lnna no

kona lele e ana e kaomi pu i ka Luna o Waimea, mamuli o kooa doi aoa i pau dala ku i ka wa no na Lunamakaainana a pan i mea e pale ai ia lakou i ba make a ka «, a meka wi, mai lilo makehewa ia mau dala, ina aole i keakea koke ia, he pono aoei ia hana a ka luna o Waimea, oia anei ka hewa a ko makou Luna o ke keakea i ka hookahe wale ia oko kakou waihooa dala, na ka lehulehu e □ana a ike iho. Pela no hoi, ua bana ka Luna o Waimea i olelo hooholo e hookaawale ia 1 puu dala e hana ai i alanui mai Waimea, a Puukapele, mailaila a Waiaiha. Ua mahalo no makou i ko makou Luoa i kona koe nna i k«la pau dala, oiaio ua maopopo ia makou, aole e hiki ke hana ia kela alanui a maikai kupono no na haoeri taosani dala, ho naia he aha ka waiwai oia haoa a ka Luoa o Waimea i noi ai, oia nae paha ea ? I alanui hahai kao no olua, a i alaaoi pii i ke nao maou no olua, ua mahalo no makou i ko makou Luna i ka hoemi ana i ka haawina o ka hale paahao, a hale hookolokolo o Waimea, no ka mea, he hale hookolokolo, a bale paahao mna no ko Waimea, koe wale no ka hoomaemae ana a nani ae, me kekahi mau dala emi. iki mai aole hoi me na ddla $1,600 a ka Luna o Waimea au e akena nei. Oka hewa anei ia o ko makou Laoa au e ko-u hewa nei ko waha. TJa maopopo no hoi ia makou ma na bila kaoawai kupono a ka Lana o Waimea, e like me ia ua kokua oo ko makoa Luna e like me ka bila kanawai laikini bipi no W. bila kanawai o na konohiki a me oa hoaaina, - ua kokaa no o D. K. he mea i ku i ka pono o ka leholehu Ina paha nau na ka u-a ke hoopili wale la me he pilali la ka noonoo ole.

Ma na kumu manao ana i hoike ai iwaena o makou, aa ka like loa ia me na mea i ike ia ma ka moolelo o ka hale a meka hoikeana no hoi ana kuhina ma ko lakou hoike ana. Eia kekahi kumu i hoike akaka loa mai «i ko makon Luna i ke aoo o ke aupuni ; e noho nei i keia wa. Oka poe kaipakahiki, aole o lakou lawe oxti i na nupepa, nolaiia, aole lakou hoomaopopo lea i ke ano o na hana o ke aupuni, ame kona kulana i keia wa. He hewa anei ia la ia oe ? Ka inoa paha na makou e hooki na ka poe kuleana i ko makou L'ina. Eia ka aole, lilo e aku nei ia oe ka hoole iKe kanaka o Biikalikali. £ nana hou ae noou mau maka nui i na la hope o ka ahaolelo. Uawuihoae ka Luna o Waimea e hanaia i ahaaina na na Lnnamakaainana i ka wa e hookuu ai. Ua noi bon ae oia e hoolako ia oa hoa o ka hale i mau apa pepa na lakou. Oka pono iho la anei ia o ka Luna Makaaihanana o Waimea i hiki i ko makoa Luna ke kokua aku i kana hana hiinhila hoopau dala. oka pono iho la anei ia aka Luna o Waimea an i olelo mai ai i ke kue o ko makou Luna i kau lapuwale. Pelaka io no. Ua epono no makou i kona kokua ana i ka $50,000. no ka laina mokaahi, no ka mea, ke ike pono nei makou i ka waiwai o ka Inina mokuahi. ke kudala mau nei ka lole ma keia apana o Hanafe.i nei no ke kumukuai haahaa loa. Oke kumu o keia no ka laioa moknahi onai, nolaila, aa aponomakou ia $50,000, ia oe boi ka hoole ina palaualelo. I na p«ha na bewa ko makon Luna, alaila, aa hewa ka Luna o Kohala ka mea i kaena ia he kuokoa i kona ae ana i ke $50,000 dala, me na hoololi aka Loio Kuhina. Ua olelo ae oe be kue pili kino ko makou Lnna i ka Luna o Waime». O kau olelo ana pela, he oi ako oe aka makau ole ika wahahee. No ka mea, ma na kuma maopopo, aole loa i hana ko makou luna i olelo hooholo e kipaku ana i ka luna o Waimea, mai ka ahaolelo aku, no ka mea, ua hoomaopopo ia he mai ko ka Luna Makaaihanana o W. i hiki ole iu ia e noho pu me na hoa oia hale. I na p«ba he maneoino a he enemi pili kino ko ko makoa luna, ina paha ua kaiehn mua ia ka Lnna o W. aka, ma o ko makon lohe pono mai he man hoa aloha oiaio laua kekahi i kekahi, aka, ma na hana kau kanawai ana. Ua ha* na no kel* a me keia e like me kona kalena ilio, a ma o ko makou nana aoa i na pomaikai i loaa ia makou ma ka hooikaika ana a ko makou Luna. Ua loaa ia makon keia mau pomaikai ; I He kao no ka n>uliwai o Hanalei. 2 He lako no ka hale hookolokolo o Hanalei. 3 Ho aha hookolokolo apana no Anahola. 4. He kauka kaapani no Kanai nei. 5 He mau dala i hookaawale ia no ka moknahi o Kauai nc>. € Ka emi ana o ka anhau lio a aie kekahi mau pono e ae i hala aku la. Oia ka makou olelo hoike oo ko makou Luna, ina he makemake koo e holo b'>lota no keia kan aku, alaila, h« pono nooe ke holo mai ie nei, malieoahu iho kaa na, ka ka mea pauwai akea, ina he walaaa wale iho no kau, alaila, e akahele oe o ku ia oe, no ka mea, ua olelo kaulana o Hon. G. B Ukeke, ka waha knu c kole ai oe oia mau oo ko makou mahalo i ko makou LunaMaka* ainana. Ke hooki nei makou maanei, me ke alnha a me ka maholo i oa Keiki o ka Papa Pai Aupuni. O makou noo na ( Makaainana. o KA l OA.LOKU O WAIHEA.