Ke Au Okoa, Volume VII, Number 11, 29 June 1871 — No ka mahi kofe ma Kona Hawaii. [ARTICLE]

No ka mahi kofe ma Kona Hawaii.

No na inakuhiki ao nei he umi a.keu i hala, i hoomaka »i ka hoomahuohua hoahea ans aka i ka mphi kōfe ma ke kau mau wahi o ko kakou pae siaa nei, nka, o Kona >ia Apan« ī holo pooo Ina ma keia oihana mahiai, a oa hoeueu ia boi lakou no oa kumu kupouo e ikaike ei ka manaolana o ka mea mahi. O ka mua no ka maikai o kolaila lepo qo ke kanu kofo, a me ka ulu poao ana ; a o ka lua, ua ono maikai ke kofe e inu ia ai ; a o ke kolu o ka loaa o kahi e kuai aku ai, i hoihoi ia mai ai na poho a ne ka luhi o ka mea mahi. Ua kokua mai ka o ko Koiib kofe i na manao mikiala baoa e hoopauha ole ia ai ka meu mahi, a e kauo ia mai ai na naoao o ko waho poe i o lekou la. A mai ka manawa mai i hoouoa moa ia aku ai ko Kona Kofe i oa aina e, na kaulana ko laila kofe no ka maikai a hiki i keia manawa me na wahi makeke o Kaleponi, Oregoo«, Venekouva, a me oa wehi e ae e pili ana, a ua hiki pu aku no, hoi i na. p&leaa hikina o ka aina puai ole Amcrika Akao. Mawaeoa 0 ka makahik; 1950 a me ka 1860 i hala iho nei ka pii mahuahua aoa mai o na heluna paona kofo i hoouna ia ako i na aina e. O ke kumukuaio ka paoua kofe i ihiia, mai ka eiwa keneU a hiki i ka 13| ma Kona, a ma ke kau maii wahi e ae, mai ka U keoeU a hiki 1 ka 30 i kekahi manaw», a oi &ku hoi i kekahi wa. Ma ka makahiki 1569 i hila ae aei. ua ioiio ia mai ke aoo lotloi ia • ke ke(e, aka, aole nui na ioo o ia ano, be kakaikahi ne hua kofr iooino iloko o ka heiaa eui « ka kofe maikai. 9ia ka aaaa ia ana, anle he ieo mapli ko ke k<(e, aka. no ka koUiili ana i aa bua kofe ao ole ko ibo, p na hua kofe i lawe u e ka iole, a uo ka. .aihi o k« i&kow waiho ane iloko o ka nahelehele polu wai, ua pau ar la ka ikaika o ia kofe, eia ea«, «a ohi ia mai ia mau hua e na poe mahi kofc, ne ka mea, aia tna ke kanmaha paoaa ko lakou h«lu, aole lakou ike i kn il:e ole o kj* maikai o ia fcofe me ko ke kofe i oo maikai ilenn. I_ kekahi maeawa aole inomo loa na kofc pa« iole, no ka mea, ao'e i loihi k<> iakou uaīho ana iloko o ka ma-u o ka le -o, a malia hoi, ua waiho lakoo m» kahi ku maloo maikai, ni laiU, g,>le ] omit ia k« maikai aalk o

ke kofe mai loko mai o kona hua, eka'ea ma-u. I kekahi manawa. ua ma)(e iho la no ke k«f«, a maloo Tnai ia kona kino, aa lala, a me na buß, eleele mai la lakou, a o keia mao hua aole lakou ioo puno maikai mai, he mimino, a malili, eia n»i', u» ohi no kekahi poe i uiau liua a lioohui |iu me ke kofe i 00 ina»kai, a ma ia hana ana i hooeini ia ai kamaikai o ke k« fe, a pela 1 )oaa ai kekahi mau kina o ke kofe o Kona nu na iiihkahiki ae uel 1 hala. O keia nialoo una oua laau kofe, no kekahi fnau ,jomn nana i hoomake ika ulu maikui uua o ka l mu. | Ia Kamaaina o Kona. I Ua pAne inai 0 '■K'iiiiaaiua o Kona" ma I ke "Kuokoa" ihu nei o ku Ponono, me ka • ninau ana iu makou 110 kekahi mau kuipo e 1 hoop.iu la ai im enemi nami '■ kioai nei ika ! ulu iiiaikai anu oka luau kofe. Wahi ana, | "Ke lilo nei na kofe o Kuna i keia wa i uiau [ wnhie. a 1 uiau laau ku wu|e me na hua ule, (10 kit enen, ua nui k;i poino i ku naonao a me i kekahi mau poiao e ao. Ke emi mai 1h ka uiahuahua ana oke kofe. Ke koino aku la i | na wahi poino mua ole, uole hoi e niki ke hooulu hou aku. Ke lawe &ku la hoi ke kanu ann i iiu wao, aka, ke uhai pu aku la no ka enemi. E hoike mai oe i laau hoomake naon&o b me na m®a like, a e hoakaka pono mai, alaila, nn makou no la o Kona e hnna aku." ■■■■'. He mea kaumuha 10 uo keia ika mahiai no ka hoopoho ia mai o kona lohi e na enemi u o knkou hoi r paa kekahi i komo pu iloko oia kaumaha, no ka mee, ma oka holomua aua o ka oukou mao hana e loaa ai ia kakou kekahi mau pomaikai, a o ka uomaikai aoa o ko oukou ohi hua, he pomail ai like ia i ili mai malunn o kakou a pau. ma ke ano nae o ka ho .mahuahua ia o ke kakon waiwai kalepi me ko waho, a o ka hnoliolo mua ana i ko ka aina waiwai iho i ka ae. Aole paha niakou i kupono loa e lilo i mau kauk» laaaau no na mai oko kakon mau mea ulu, a me na laau kanu, 110 ka mea, ina paha pela, ulaila, e bio mai «uanei ka iiina oua poe mahiHi e ae i o makou ia, a e ninau mai 110 na poe mahi ko na makou e hai aka i ke kntnu i muloo ai ka lakou ko i kekahi manawa, ao ka poe kanu kalo hoi, e niuau mai ana lakou ia makou i ke kumu i uluole ai ko lakou kulo, a make ika ponalo, a pela hoi i ka poe mahi pulupulu, uala, a me k& ipu, e kau nui mai ko iakou monaolana maluna o makou. Aka uae no ks pomaikai holomua o ko knkou oihana mahi.ii he mea hiki ia makou ke kokua aku, r e hoike nku hoi i kekehi mau ir«h e like me ka hiki ia makou, mamuli nae o na mea i h'oikeia mai, a i lono ia hoi, a i ikemahn ia iwaena o ko makou mau poai. kuhikuhi. Oka mea kupono loa ke lilo i kahona lapaaju no na mai o na mea I hoooluia, 0 ke kanaka mahiai no nana i kanu iho i ka-| na mau mea kanu No ka mea, pela makou | 1 ike ai i oa hoao ana a kekahi poe mahiai e kinai (ho ina enemi n«na i hoopoiao i kana mau mea kanu. - _ „ ; Ma lūia komohana, na hoopoino nui ia ka m»la kofe 0 keknhi kanaka e k» «nahi uku, a e ponnlo pnha, (110 keUahi mna makahiki elua i halo ae nei ;) hoao iho la ia e holoi aku i na kumu laau a mo na wuhi i pi 1i ai 0 ka la»u e kn enemi me ka ailft honua, ahe mau pule ma ia hope mai, ua pau iho la'k'a «nahi uku i ka nalowale. a hoomaka hou mai la ka utu ana o ko kofe e uliuli maikai ; a i keia manava ke hoohua nui mai la i na manaolana oka mea mahi. Mi kekalii mau mahina kofe 0 Kelona, ua hoo-'oino ia na laau kofe eka enemi inoino 1 ane like me ka Uhahi laau, a i olē ia, ka eleao paha. Ika makahiki 1869 i halj «e nei, ua hoao ia ke puhi ana ina laau i ke ahi, i inake ai na hua, 11 a oilo h me na wahi i noho ia e na uku luau, a mahope ua lu ia me ka wai lehu, puna, alaila, hookuu ia e ulu, aia hoi, ua kupn mai la ti oilo, # uliuli hou ha kumu laau ko fe. Aolē nae 1 holopono ika maikai, aka, j mahope iho 'o na kinai pinepine aua i na wa-! hi i puka toai ai ka ehemi, aia hoi, ua holo laelae ka uln ans { O ka naunao i»e manawn, a he wn wale no ko kekahi mau nionao e ola ai, alaila, pau ika make. He mau makahiki « ula ai keia ■au haaauna, alaila. pau aka lakou i ka halowale. He loli waie ke ota m* ona mea kolo makalu « Wie me ka nannao, i kekahi wa a'Mi mai aoa. a e uuku ana hoi i kekahi wa, a rtalowate loa aka boi i kekahi mana;w*: Aka, he enemi jno nae no na mea feuno. Ua oluol* no makou e kokua aku ia oo*ou īna mea e Mki ai ke kinai akn ina enemi e like mo keia, 1 e hooikaikn hoi e huli ina laau lapaau oiae oka ikaika. He oui no na mea hoomake e »e ī hoīke ia mai no j» enemi hoopoino oka laau hofe, aka, he like oto nae na pomaikai i loaa mai, e ma> ke ana i kekahi va, i t pokn I ou mai ana 00 i kekahi maoawa, a make ole no hoi Oke ano oke ea kekahi mea oui, ma ia mea « honpuka' aai i* aai ai na enemi o oa me* ®le, a pela ao boi no ke kinai hoi ana akn ia (akou.