Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 1, 18 April 1872 — Untitled [ARTICLE]

Ma KO kakou pepa o keia kakahiaka, ko waiho hc nei in.ikou i im oleīo ae like [ i liaiiaia mawaena o ko ka Moi Aupuui a j me William H. Weba ; n, ua knkau ' inoa ia ia i.iau olelo ae liko i ke kakahiaka Poalua iho uei; mamua iki iho o ka holo luii ana aku ona maluna o ka mokumahu A'e--11 >uika. Ke manaolana nei nukou, e lilo i.ana la i mea auo nui no ka heluhelu ana o ko makou poe lawe pepa ; a, penei no īa mau mea : No ka mea, ma ka 1a iwakalua knmawaln 0 .Vlar ß ki o ka makuliiki Hookahi Ta»sani Ewalu Hauuri a me K.anahiku-«oai&lua, ua malamaia'ka ooho ana o ka Aha Kiuainalu e fee'Lii, ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, ua liooholoīa kekahi "olelo hooholo ma oa huaolelu, peoei : " E hooholoia : Ua haaWiia ka ae aim o ka Aiiat Kukiinnlu, a ma keia, Ua haawiin ka hoolilo ana, e like rr:e Wh manao ana o ka Ali.- Kuliina o ke 'Lii he ku|iono, i ke koeim ; 1 hoolilo ole ia o ka liaawina e okii ai i ka laina rin;kiirnahu e holo aria mawaena o ke awa o Hou 'lulii me Auaeu.-nilia u me N u Zilaiii, a, e hoolilo ana ia HouoUiln noi i wabi ki|>ai;i m«i iio k» lawe ana aku a me kn hnolei ana mai ika nkaua ; Ua hooniHop pu i o koeua haawiua, ma keia, ua ae la ka hooliloia ana, e uku ia nku i ka Laina Vl<i kmnaliu Lawe Leta o Amerika Hiiipuia. Nn ! Z<lani a me Auseterali;t, n i ike le;v ia iua k-« " Laiuao Webs," i lloukalii Taiisani 10(10J dala i keia a nie keia.inalama, e hc6u)«kaia ka helu aua umi ka la akii o ke kukulu%: aoa oku laina mokiKinaliii i kulike ai oie ke kanawai e hooinaiia ana ia haawina ; aka., o ia ae ana, ua huawiia maluu» o ke kumu, e lawe mai, e lawe aku ua ift«u 'noktimulitr Ia i. na eke leta mai HonoUilu a me kahi awa 0 Auti(.'teraliH me Nu Zilnni, me kalii nkn hou ole aku • a, e hoomauia ke kipa ana mai 1 keia awa n<> na makahiki elima, ina, pela ka loihi o ka hooioauia ana o ka laina," no ka mea, ma ka la 11 o Aperila o ia makahiki hookahi no, i ka halawai ana o ka Aha Kuhina ma ke kaueliaa ke 'Lii, ka Moi, na hooholoia kekahi olelo hooholo rna na huaolelo, penei : '' No ka mea, ua holopono i kn manao o k"eia Alia Kiiiiiim, ea kukulii pono ia kekHlii laiua Mokumahu, o Willimn H. -ba, Esq., ka oua nai, a, i maa hoi ke kapaia ana, ka Laiua Mokuoiahu Lawe Leta o Amerika Huipuia, A"tjeteralia nie Nu Zilani, e holo mau mawaena o Honolulu me Auseteralia a u>e Nu Zilani, nolaila,

E hooholoia : 'Ua hoomanaia ko Knhina Waiwai e hano i kahi o'. ae like me k.i Hui Mokumaliu L»we Leta o'-.Amenka Hni.puia». Nu ZHani tue Aiiseteralin, i knlike ai me ka olelo houiiolo-o k» Ahiikokaiualu i aponoii» ttift kā la 28 o Mnraki, 187-2. Ano nolaila, O keia olelo Ae Like i hannia a i hooho'uia i keia ia Umikumaono o AperiU o.ka tn»kahiki i hai mun iu ae la, a ma. ka pouo o ka maua y,na Olelo Houholo i hai mua is, ona amawaeiia o ke Aupnni o ko H?iwaii Pae Aina, a e hanaia rna o J. ,Mott Kamika, ko ke 'Lii Knhina VYaiwai, ka Poe o ka Aoao Mua, a me William H, Weba Hie Beuiamina Hollady o ke kolanakHohale, Okana, » me ka Mokuaina o Nu loka, kekahi o na mokuaiua o Ainerika Huipuia, he mau hoa hui latia malalo o ka o ka Laina 'Mokumahu Lhw© Let» o Amerika Hnipuia, Mu Zilaai a me Auseteralia, a e hanaia ina o WiHiam H. Weba la i li ti mua ia, ka Poe 0 ka Aoao Alua. Ke hoike nei : Jikah% : No ka mea, ua kukulu ka Poe o ka Aoao Alua i ka Laiua Mokuiuaīiu mawaeua o Kapalakiko o ka Mokuaina o Kaleponia, kekahi o ke aupuni o Amc'rika Huipuia me Aukalana ma ka Panalaau Beritania o Nu Zilani a ene Melahoua ma— Beritania o Vitoria, a me kahi mau awa pu e ae o Auseteralia, isa ke auo i mauaoia ma ua olelo hoolioio i Jjai mua la ae la ; ma keia, ke ae like ūei o ua mokumahu o ia laiua e kipa mau inai mii H .uolulu nei ma ko lakou mau huakai o ka holo aua aku a me ka lioi ana mai, uo ka manawa o na makaiiiki elian», ina, e hooinauia ka loiln o ka mauawa e holo ai, no ka lawe a me ke kiola anu mai 1 ka ukana, a, e hi>o!,»koia na mea a pau loa e makaukau ai no ia mea, a, e lawe aku hoi lakou i na eke leta mai Ilunolu'lu- aku nei, a mai iia awa mai o Aukalaua me Melahooa i hai mua ia, a. nje kahi mar awa e ae o AuBCternlia a na mokumaln; o ua laina nei e .kipa aku «i, me k>i liūonku ole tnai t ke aupuni Hawaii, ko? aae na jnca i hahaiia tualalo ae nei. Mua : Ke kumu o keia olelo ae līke i hanain ai, no ka rae», m« keia ua ae like ka Poe o ka Aoio Mu», e uku aku i ka Poe o ka Aoao Alua i Hooknhi Li;smi Dala i kela a roe Leia malama, n<< ka mauawa a ua mau mokumahu la e h. otn«L i>bi m ke bipa aoa «nai i ke awa o Ilonoiulu «oi- i ku līke ai me ka ae ;ike ana tim ka pa iku meuiua ae

« bik< wale i ka wa e pau ai o k« koena o ka haowina t ae ia e ka Ah<tolal<> Kaukunawai o ko Hawaii Pao Aim., ma ka Eiia Haawina, ( i aponoia i ka luim, i ka makahiki Hookahi T«osbhi fcNwnu H«ri«ri ine Kannhiku,) a oia koena, lie Knnakolu-kumauwllula TauBsi)i Eholu Haneri a mo Elima Da)a. ( $35 306, ) e*waiho nei i keia wa ; a no ka in«a, o ua m«u mokumahu nei i oleloia, e kipa pinepine mai ana/ftkou i Hoooiulu nei i oi ae mainua okewf>a hookahi ana mni > kela a me keia malama, tns keia ua ae like ia o ka uku kokua i haiia. e ukuia no ia i ka wa * haalele mai ai o kela a me keia meku ' mahu ii kd laina i hiiiia no na awa o Auscto/»iia i ku keia olelo h« iike, a, o na hakina kupoffff ma ia manawa, e heluia n e hookaaia ia munewa, a ma ia wahi no. Ua hoomuopopi* ia. u«rh«i. ua manaoia keia un kukului» ma ka la 18 o Aperilu o ka makahiki llooknhi l'nuaani Kwalu Haneri me Kahiku Kumakahi, a,.e hoomakaia ua helu ana mai la wi mai. Akolu: Nb oa luna kupono o ke Aupuni Hawnii e luwelawe i n» eke leta i lawena mai a laweia «ku ma ka aoao o uu mokumahu I lioike 110 keia. ua 8e ke Aapuai Hawau i keia mau mea e kakauinoaia p J. Mctt EamiKP, ko «e'Ln Euhina Waiwai a e ho. pili pu i t aku me ke sila o Ke Kei nu Waiwai, » ona hon hni i oleloi», malalon ka inoa o ka Luiiia Muhumiliu Lawe Leta <> Ameriba Huipuia, Nu Zilaui me Aus«īteralia, ua ae 1 .ua e kau tj ko iaua mau looa me ke sila mn e Wiliama H. Weba ma Honolulu i ka la /i me ka makahiki" i hm mun ia la. [j-.s.] J. Mott Kamika Kuiiina Waiwni. [i. s] W 11 \Vk.ba BeMAMJNA Hi/LLADAY. Na koiM lioiin W. H. Wel>a. Hanaia a haawu» me k» ikemsfc» o Stephen H. Phillips.

! , ka olelo aelike. i Mawaena o ke Aupuni <> k<» Hiiwhii Pae ii me Williama H Wcb« me Bemamiūi H0I1 dy. <1 -ke Koliknukaub)tle. 'Okana a me 1 tiH MuHuaina o 1\u Ioka. kek:iln o ko Aaierika Huipuia. he mau h<>a hui ih»IhI<i o Ka ■inea kaiLaiū.i iMkiimnhuL.iwe Letao Ame- . rika Huipuia, No /īlani a ine Anseteralia. O ku mea.nonn k» inoa malalo nei, ke lviibina K.naioina o Anpuni o ko Hawaii Pae j Aioh, ma ka aoao o ke aupuni 1 hai ia, k» «nea.o ka aoao mua, a me WMliama H. Web > me Bg[(iufniiia HolIrtdy, na aiea i oleloia 0 ka aoao t-iua, no ka iioohoihoi a me ka hoahee ana i ka lauoa pili innhu (ina mawnena o lfapalakiko, Houolulu a mi: nu aw < m.i Ansei<-:-ralin me Nu Zilatii, ua i.e poiio like, piMiei : Jlkahi—E loaa no ka pono i n» mokuninhii o kn aono alūa i oleloi.i, e komo m»i 0 puka aku, e hnouka a l- kiola i ka ukana mnloko o ke Awa o Honolulu nei ma k« hookaam ana o na auhau kopono a pau loa; nka, o ko laua mau mokumahu t> pau loa, e hookuuia mai ka hookan ana mai i na uku «wa a pau a me ko ka pailota; e noa wale no ka utva,n> ia lakou, a e loan ka ponraii;ai wai mai nu ohe wn. Auiiuni m»i. Muq—Cu hoonoa ke Aupuni 0 ko Hawaii Pae Aina i oleloi» i. na-dnte malann 0 ko lakou ni-iu lanahu u rne ni laku e ae e hooha- | uaia ai o ka mahu, » me na hoolako e ae e j kupono ui no ka poma<kai 0 ua mnu mokumahu la a me na muku e ae e hiki mai an», i ka wa o keia oleln >»efiKe e paa ana, i iioopiha wale ia no me na lanahu, na mikiin n me na lako e ae, e like nie in 1 Ini mii< ia ae la, i lawe īu mdi na «ina e mai 110 ka poe o ba

aoao eluu i haiia, e noa no ia m»i na auhan a { pau, a ine na uku bw.i, koe n«p ka uku pailo- f tn; a o na mokn » pau o ka aoao nlua ) hoopiha hiipa ia me ka laaahu, a pela aku, e hookuuia na ulu awa a me nn anhau e ae', koe k<t uku pailola ma ka h«pR kupono o la waiwai e a» i hookomoia mai i ka. piha holohkoa o ka.moku, a n» ka Luna Dutft e hoopaa i na auhaume ke noi ole. A, o na waiwai o na mea nooa ka noao alua, i ka wa o kei i olelo aelike e paa aoa, e hoohemoia no ia mai n« auhauia ana. Akolu—Ua ae- like be Aonum o ko Ilawaii P»e Aiua e hoolako aku i: n« mea nona ha aoao, no ka pom»ikai o ko lakou mau moknmabu i uwapo kupono, mamua iho o ka Ha|e Dute, me ka ooa i ka uku :ana; a e koe no nne na pomaikai o ka lawē aiia i ua uwapo la'i na manawa aohe e ana no ka pomaikai o ua mao moknmiihu la. (Ja ae eku no hoi ke Aupuni i haiia i na me« o ka aoao eiua i wahi e hoomueia ni aa alahao kaa ukaua, e like me la i kukulnia i keia wa maluna o ua uwapo la i olelaia, a i onaia e na mea o ka aoao elua Ehā—Ua 6e like hou aku do hoi ke Aupuni o ko Hawaii Pae Aina, e hookaawale no ka pomeikai kaokoa o"fea poe o ka aoao uliih i kekahi apana aina oui kupono, u, o ke kulana a me ke akea e hoopaaiu e ke K nhina Kalaiaina a me Williama H. \Veba, niamua ae o ka hookoia aOa o keia ulelo ae like, a, o lioakakaia maluna o kahi kii, a, e hoopiliia mai mahope o keia me ka honiloaa A. a, peld no hoi me ka hale papaa mamua ibo o ka (lale Dute, e lioahuia uei e ka poe o ka aoao elua Aka, o ne lilp o ka hana hou aua i na wahi i inoioo a i nahaha na ka poe no iao kai aoao elua e ukn ; a, ma, i ka wa e hil;i mail aua, e hiki ana f na aoao elua o keia olelo* ae like, ke hoololi i na 'palena o ka apaum ai&a i hookaawuleia no ka howhu «ua i k)Jj lanaho, e like aie ke kii i mai i«ā keu, e hiki no ke hoopooopouo hou in k:J' olelo #e like ; o k« ake o ke aupnui i haiiali

hu hookmawaie ma pii Ainabou i wabi akea noJ(/ pooo oka lehuleho. Ua hoomaopopo pu ift Do hoi, e kauiii uo ub auhan malon» " na waiwai i ho«l.uia keia wahi i oleloia, m maloko o ia mau h«le papaa ao)rf ie e lilo i wahi e halihaliia ai ua ookumaho, a, e ae ia oo i na mea a ahn «na i aa waiwai iaweia mai. Mima—lna, e hoopalaleha wale ka poe o fea aoao aloa i ka malama, ka hooko a me ka haoa eaa i na mea i ae ia maiuko o keia olela ae like, e malaaiaia, e hookoia, a e baoaia c hikuu i n» uinlama eba, alailu, o im pomaikai a oie oa Btea i aeia aku ia ma keia palapala, e laweia a e paa ia <ui ke ano ua haalele wale ia e lakon. Jlq#o—O na pooo, iia pomaikai, oa hoonoa a me tiu hooknu una a pao i ao ia maioko o keia ohilo ne like, o mau no ka malia fio" na MakahMei lie Uiui. Ehiku—K hiki no i kn poe o ka aoao alua ke hoolilo ako i kein Olelo Aelike i kekahi Hui e aku e hoala la #na ma koia hopeaka no ka lawelawe aoa i kn oihana e lawelawe ia oei i keia wa e Ua aoHo alua, a i kekahi Hui, a i l<sbi p<'e e aku pahu e haawi aiai j an« i fea houpau maikai a kupono no ka hooko ana i na mea i hahana maloko o keia Olelo Aeiike Ewalu—Oiai, iua e kukulu ana ka poe o ka aoao alua i kekahi holo pili mahu ana mawaena o keia mau Mokapum a me kekahi mau Mokupum e ae o ka IMoan-i Pakipika nei, e lo«a no i ko lakou mau mokumahu e hoohanam ana ma ia oihana, na pono, qa hookun ana, a me na pomaikai i aeia ma keia pa^apula. Eiwa—Aole e boqpoQoponoia «eia olelo nelike e huokau aku mulnoa o k»ni>ao aluu i n» pono e hoohauhili ni me ke Aupūui o ka Pae Ain;i Hawail malalo o kona mau kuikahi e ooho nei me na lahm e, e ae, a uoie nae e komo aku i ke Aupuin i oleioia, e haoa, e ae, a e hookuu nku i kahi haaa e hoohauhiii me ka' noho kuha'o paa ana iloko o ka we kaun. Umi—Ua hanaia keia Olele Ae LiHe malu-

na o ki* m uiao ano, o kn o!eio ae like i hana la mi ka 1« aan << AugHte, oku mnkahiKi tinsQin ewalu haneVi me kannono kum« walu, mawoeoa o Ue Aupunio ka Pne Amo Huwhii u me ka Hni Mokumahu u Kalepom, Oregi»na me Mesiko, n e kapne me ka hoopama, a ma keia o ka poe oka 'aoao alua, ua <ie like maloKo o na niatamt> eono, e hma a e huuwi aku lakou i palapala kupono oo ka hoopauia ana oia mea ; a, ma lakou e hooko ole ia mea, e lilo nu keia olelo ae like i niea ole Aka, ke ae like nei ka |»oe o k» a<>ao ■iloa, ina e hoopauia e like nte ka mea i hai iu in:t ka olelu ae like m*> k» Hui Moknmnhu o Kalep[iiii, Orcgon« ine Meāiko, e malarnn no Ibsoii s e li«riit i na meu u pau i ae like i ' n)?i ka Pauku mua e hanaia ai e ka Hui Mokuro»bu o Kaleponi, Oregqi>a, ine Mcsiko, e pili ana •»» ka lawe ana mai 1 na eke leti mii a nei aku a mai napSTal{?ko mai me ka uko 'ole ; a ina, e ke kipa «na mai ,i Honolulu nēi o na mokumahu o ka aoao nlun ma ko lakou mau hu-kai holo mawaena o KapaUkiko me na awa o Auseteralia, n« ku hooiika ana a me k« hoolei ana i ka uknna ; aiaila, o na pono a me na pomaikai ī oleloia ma keia olelo ae like e pau no ia m<ii ia msi)iiwa aku. I hoike xo k: ia, ua haawi aku ke Aopuni o ko Hawa'ii .Pae Aioa i keia inan mea e-hoo- | koia e Ka Mea Kickiß-FerdinHnd W. Hutchij soi) f Knhina Kalaiaina, me ka hoopili ana aku i 'ka Sila oke Keena Kalaiaina ; 6, ma I ka aoao hoi'o k;i poe o ka aoao alna, ua kaj kan inoa ia e William H Weba Esq,, meie i kau aiia i na sila i keia la nmiknniaono o ! Aperila, i ka makahiki hookahi tauaani ewaj !n h;nieri me kannliiku-kumalna. | [r. s.] (Kauiuoaia) F. W, Hutchison, Kuhina Kalaiaina. [1.8.] (Kaninoaia) W. H. Weba. Beniahika Hollady. Na kona Hope W. H. Weba. Hanaia a haawiia nio ka ikemaka o. STĒPHEN H: PHILLIPB.

K EKNA KA7,AI INA, ) Honolulu, Apcrila 15, 1872. J W. H. Weba, Esq , Honohilu, Oahu Ai,oha oe : 0 ka olelo ae like e hanaia aoa me oe nia fta i-oao o L M. L. L. A. H. N. Z. me A j»ia malaiU, ua hookaokoaia he apaua aina iuii knpono m> ka pomaikai o ka Laina Mokumaliu ; a, 0 ke kulana me ka mahnahiin e lioopaaia e oe a. me ke Kuhina Kalaiaina ma> moa ae o ka hooHoia ana o ka olelo ae like. 1 me» e luiopauia ai.,ke ano pohihihi, e hoopuka aku no au o kI nianao o ke aupuni o M hoofaawale ana i wahi hoahu laoahu ma ka apaiia aina i hoakakaia ma ke kii i huipuia aku me ka olelo ae like, 0, i hoailonaia " A," i hoopuoiia me na laina nlauU tna ua kii ia i haiia, a i hoailonaia " Paila Lanahn;" a o ka nui o ua apana aina la he 1'2,370 kapuai kuea. Ho niea knpono*e hookaawaleia i 46 kapiiui ke akea mawaeua o fca pale-kai ine ko alo ibo o k« paila lauano ka pamatkai hele o ka lehulehu ma Ainohou. E loaa pu no ia oe k« pomaikai o ka hale (papaa e ku nei no oa mokumaha. he hookahi 'haoen kapuai ka loa me kanaha kapnai ka laul'i. Ua koooia ae e nana i ka olelo aelike no ns kumu i haawiia aku ai o ua hale pa- I paa la. « ■'., K hoom&ka koke aku no ke Aupuni me ka ' 'nleu kup<no i ke kukulu ana < wahi pakui I ' hou wai i ke alaōaka e ku oet ma ka aoao I

inakfi iho, i kanaha k«paai ka lua; a i pau pono aiahaka be v l9o kapoai ka loa mai 35 kapoai ifa la«ia. O ka liale laoa» ē kn nei owapo, « hnopuoiia ana ma fea aoao hikina a mo n« baksla elua'i mea b Koaio oie ai ka »a, E knkuluia aoa kahi hale lanai hou ma kekomohaaa ibo o aa ha!e lauai maa la i 190 kapuai ka loa me 30 kapuai ka laula. Ua b < e r»ui ke Anponi e hookaawale i wahi akea ibs Ainahop no ka pomaikai o ka leha-leliu,-a tip manaolana oei a hanaia kahi olelo aelike mahope aku, a ma iamea e haaleleia ai kau W«hi e hoahuia aei o ka lanuhu, a ma kau wahi hou aku e luiahuia ai. O keiß ipea nne, aia mahope aku e noonooia ai. Na ka oieio aelike e hahai nona iho no kahi mau mea e ae, a ke manaolaim nei au ina keia pnUpaia e hiki ai ke hoomaopopo lea ia ns mea i kānnlua muaia. Ua loaa ia'u ka hanohaoo o ka iilo ana, Kau Kauwa Hoolohe, • (Kakauinoaia) F. W. HotcBls<>w. Honololo. Apenla 15, 1872. Aloha oe Ua loaa oiai ia'u k»o palapala, a inuloko olaila ke kope; a ke apooo aku nei i kekupono 0 na mea a pau i hahaiia. Me ka mahalo, Kau Kauwa Houinhe, (Eakauinoaia) ' W. H. Wbba. I ka Mea Kiekie, 1 Kfe Kuhina Kalaiaiaa.