Ke Au Okoa, Volume VIII, Number 12, 4 July 1872 — Untitled [ARTICLE]

Ke koi)oi(i akn nei ba nnnaiim o ks lehnleliu i na Panku * pan malalo nei o ko K:»nawai Kivila, e pili ana i ka malama ana i ke ola o ka lehuīehu, penei :

Pauku 296 E biki no i ka Papa Ola, a me kuaa poe bupc, i kela manawa keia manawa, e kauohn aku no kekahi moku i ku mai, ina ina ko lakou aianao, ua paumaele a piha paha i ke kumu mailele ia moku, a o ka ukana maluna, e hoopilikia ana i ke gla o ka leluileho, e laweia aku ma kahi kaohi mai, a e hoomaeniaeia ma ka lilo poooi o ua ooa, a o na Ageaa, a o ka poe malama paha ; a e hiki no boi ia iakou e kipakn, a e hoonee aku, i nn kanaka a pau i liolo mai, a e hele ana paha maluna o ia moku, h e lawelawe ana paha i ka uk»na, a e hoonoho ia lakou ma kahi i hoomaln ia ai malalo o ke kauoha 0 ka Papa 01«. Paoku 29.7. lūa o kekahi Kapena, a luina, a kanaka eemoku paha. no kekahi moku kahi e waiho aoa ke kumu mailele, a ua waihoia mamua, ano kekahi moku ua ku raa kekahi wahi i noho ai ka mailele, a na holo mai paha malaila mai, he mailele hoi e pilikia ai ke ola o ka lehulehu, ina e hoole ua mea la, aole oia e pane mai ma ka boohitiia 1 na nieau e nioauia ia ia no ua mailele la e ka Papa Ola, a e kona poe hope paha, alaila, e hoopaiia ua Kapena la, luina, a eemoko paha, ma ka uka hoopai aole oi eku ina dala elima haneri, a i ole ia, e noopaiia oia ma ka hoopaahao ia'na ma ka haoa oolea, aole e oi aku i ns malama he umikumamalua, a ma ia mau hoopai elua paha ; aia oo i ka manao o ka Ahahookolokolo. Paoko 298. Ona lilo a pau no na mea e pono ai kekahi kanaka, moko, a ukana paha, malalo o hekalii rula hOopooopono i ke kaohi aQa uo ka inai, e ukn ia ia lilo e ua kaoaka la, a e ka moku, a e ka mea oona ka moku, h o ka nkaoa paba. Pauku 299. E hoike mai ka Lnna Makai Kiekie, me na makai a pau, ame na Kahund lapaaa, i ka Papa Ola, a i kooa poe hope paha e nobo kokoke aoa, ioa e ike lakou i kekahi mea ino wale hoopilikia i ke ola o kaoaka, me ka hakaiia ole, mahope o ko lakou ike ana. Paoku 300. Ina e ike kekahi Kahuna lapaau, ua loaa kekahi kanaka ana i lapaan ai i ka mai poupuu liilii, a i kekabi mai e ae paha, e pilikia ai ke ola o ka lehulehu, alaila, e hai koke aku ua Kahuaa lapaau la, oia ka palapala, i ka Papa Ola a i kona hope paha ; a pela do boi e boike ai ua Kahuna la i ka Papa 01», a i kona hope p«ba, ina kanaka aoa i lapaau ai a mako no ia mai a o ke Kahooa i hai ole a i hoike ole pela, e hoopaiia oia ma ka uku hoopai, no kela bewa keia hewa, aole emi malalo o ua dala he omi, aole hoi e oi aku i aa dala hookahi haneri

Paoku 301. Na na mea hale mea malama hale ahaaiaa, a hale noho, eaalihiai paha, a kapena moku a pau, e hai koke aku i ka papa Ola, a i kona hope o ooho kokoke aua, ina he kanake ma ko lakou hale, a mokn paha, a lako*- manao ai aa loaa, a ua make paha, no k- ai puopuuliilii, a o kekahi mai e •• paha, e pilikia ai ke ols o ka lehulehu. o hoo4j paiia lakoo ma ka uko hoopai, aole eai maJ lalo o n« dala elima, aole boi oi aku i na dalv hookahi haoerr, no kela bewa keia hewa. J E hooko pono loa ia no ke Kan«wai e pin ana i ka malama aaa i ke ola o ka lehulehn. Ma ke kanoha a ka Pipi Ola. «

Oui, uia ka nobo ana o ko kakou Aha~ olelo Kao Kanawai e kuoili ololohi nei, na maumana ka hoopakaia ana mai e na Lana o Honolulu nei a me kahi maa Luna hapa o na apana kua mai no ea mea e pili ana i ka nui a me ka pohukuhuku o ka " Aie Lahui», na hoopuka pn iano hoi, o lakou wale no ka poe " aloha makaainana." o ka poe i koho e like me na' ao ana mai o ko lakou mau noonoo molaelae, a m&ke kuhikuhi ana o ko lakou maa lunaikehaa akahele, ua kapaia aku lakou, he poe hoonui i ka " aie lahui" a he naoa ole hoi i ka pono, ka pomaikai, a me ke " aloha makaainana." He mao mea keia i hapai inemeue hoonui oielo ia c ua poe nei maloko o na paia o ka Hale Ahaolelo, a i hodpuka akea ia hoi imua o ka lehulehu ma na aoao o kahi mau nupepa nana kee o keia kulanakauhale.

He mea oiaio no, ua pii mahuahua ae ho ko kakou aie lahui i keia manawa, e like me ke ano o ko kakou hoiomua ana o keia au hou. Aka, he mea hiki no nae hoi ke hoomaopopo akea ia e kakou e ka leliulehu lahui, o na kumu i hoomahuahua ia ai o ua " aie" nei o kakou, aole ia no ka pomaikai kuloko ponoi o kapoe i hoinoia (na Kuhina) a me kahi poe hapa kakaikahi ; aka, ua hooliloia na dala a ua hoonui mahnahua ia ka aie mamuli o ka

uoonoo a me ka maoaoia ana i na pono a me na pomaikai laolaha akea o ka lebuleba lahui mai oa o. 0 makou no kekahi o na makamua e lele pu-ko aku i ka lioahewa nui ana, ina, o ka hooliloia ana oke dala a me ka hoonui ana i ka aie, ua hana, a ua hapai wale ia no la no ka pono a me ka pomaikai ponoi o kahi poe kakaikahi kuha'o ; a mu ka imi ana i ka pono o ia poe, ua lumui ia iho la kakou ke. lehulehu lahui iloko o ka aiē kaumaha e hiki ole ai ke hanu pono ae. oia ano kalai hooponopono aupuni ana, ua kue nui loa ia i ka malama aipakiko akahele ana i ka pono lahui o ka lehulehu ; alaiia, he mea kupo* no ke komo ana mai o na manao makauhia no keia mau noho aie ana. Aka hoi> he mea uo i ano akioma, a maopopo lea loa no ia kakou, o na hoolilo ana a pau e haawiia nei e na Luua Hooko o ke Au* puni,—ua kaana aipakiko ia no na pono a me na pomaikai o ka lehulehu holookoa ma o ko kakou kulana holomua.

Eia i keia wa, ke pii a ke mahnahua mai nei na hana hou okela a me —he mau ano hana i manaoia e loaa mai ana he mau pomaikai, aole i ka pye poo aupuni wale no, aka, i ke akea no a pau mai o a o ; a he mau ano hana no hoi e; hookupono ai ia kakou e like me ke ano au holomua o keia wa. 0 kekahi mea ano nui i hoomahuahuaia ai o ko kakou aie lahui, oia no ka hapai ana i keia manawa i ke kukuluia o kekahi mau hale aupuni hou me na mea paa. O ke kukuluia o ko kakou mau hale aupuni rae na ano paa. he aipakikS akahele maikai ana ia no ko ka wa a me ka hanauna hou e hiki mai ana. Me he mea la, aohe e loaa ia kakou na kumu kupono o na kaniuhu a rae na kumakena ana no ko kakou aie lahui, oiai, ke nanaia ke aeo o ko kakou mau auhauia ana, he oluolu loa, aole kakou i hookaumaha ino ia me na auhau kuikawa maluna o na ano waiwai pili kino o kakou a pau loa ; aka, o ke ano o ko kakou auhauia i keia manawa, ua ,jlu kaulike, maluna o ka poe waiwai loa, ua kiekie no, a maluna hoi o ka poe haahaa loa, ua emi no e hiki kupono ai i ke kanaka ilihuhe loa ke hookaa. He mea kupono no hoi ke heomaopopoia, o ka hapa hea la ka ko kakou mau auhau ponoi e hele nei i ka hookaa ana i na lilo. He mea i ikeia ma o na Papa Hoike la a ke Kuhina Waiwai, he hapa uuku no ka ua mau auhau ponoi nei o kakou e kokua nei; a o ka hapanui, no loko mai no ia o na hana hou i noonoo akahele ia, he mau kokua maikai e loaa mai no ka panee akahele i ka holomua ana o ko kakou waa aupuni. 0 kekahi mea nui i akena ia, he kakaikahi loa na poe Lunamakaainana i "aloha i na makaaiuana," a o kahi poe Luna, na Kuhina a me na 'Lii, he poe aloha ole lakou i na makaeinana. O ka puana ana me keia ano, hemea ano hooualuea no ia i ka inanao aloha i ka aina a me ka lahui. Ovai la ka poe aloha makaele i ka lahui Hawaii ? 0* ka poe auei i hookawowoia mai v& aina e mai, a hooipo ka noho ana maanei me ke kau ana o na manao i kahi aupuni e? 0 ka poe anei e hoohaiki ana i na haawina no na hana hou e loaa mai ai kahi mau pomaikai laulaha hou ? O ka' poe anei e makemake ana, penei iho la kakou o kupahu ai, a aole e holo aku imua ? O ka poe anei e kue mau ana i ke Aupuni, me ka haawi ole i kahi mau olelo hoolanalana i ka ke Aupuni mau hanakupono e hapai ai ? Owai ke Aupuni a ua poe la e hoao kuee ikaika nei ke ole na makaainana ? Ina io pela, o ke Aupuni na makaainana, a o na makaainana ke Aupuni, o ke aha ka lakou iaau uana aloha i na makaainana, ina he m&u kuee hookui man ka lakou i ke Aupuni ? Me he mea la, o ia mau auo hoopuka ana a kue ino ana i ke Aupuni, e hoopulu ana iakou i na ho-

aiai inanao e ake ana no ka hoouka balota oka 1874. Aole oua Luna wale oo o ka apana alii o Honolulu nei kapoealoha makaele i na makaainana ; aka, eia ae oo he lehu wale ka poe puuwai i aloha kupuni i na makaainana Hawaii, i oi ae mamua oko lakou la aku paha (?). He noi wale no kahi poe « noho mai nei, i hoike i ko lukou aloha ma ka lakou mau *hana ; a aole ma n'a akena waha nm anal