Ke Alakai O Hawaii, Volume I, Number 12, 5 September 1887 — HE MOOLELO -NOHAWILA; Ke Pukonakona i haulehia ai ka Weli o na Pae Mauna a me ka Puhi Olali o na kai-ka Ipo Neni hei napa i hoehiua i ke kupaa o ka Ui Makalika. Ka Manu Nunu hei olc i ka Upena kun a ka lawakua. [ARTICLE]

HE MOOLELO -NOHAWILA; Ke Pukonakona i haulehia ai ka Weli o na Pae Mauna a me ka Puhi Olali o na kai-ka Ipo Neni hei napa i hoehiua i ke kupaa o ka Ui Makalika.

Ka Manu Nunu hei olc i ka Upena kun a ka lawakua.

I ka maiiawa i oili pulelo mai ai J a mau tnalieTe ehu, e alakai ia ana lakou pakahi, a ku aua ī&ia ka rma lealea, ua haawi hou ia ae lanameakuni. Pauma ae laria manawa 3ia opu makani a kā poe puhi o-le, a o ka wa ia i uleu like ae ai na mahele a pau ma ka paikau hookahakaha ana. He nani molale maikai na oiwi "kino o kela a iiie keia Naita maluna o ka hokua o kona lio e kau ana. He eleu hoi ka lawelawe ana a na * aīakai. O ka wawahi papa ana keia a kkla a me keia mahele, ua like ka naiii me na mawehewehe ana a na aie imua o ka ihu ekueku o ka Iwalani. E laa hoi na hookui hou ana i na papa i kahi hookahi, ua like ka noiau o ia mau hana ana me na hoopili kui nao 'ana a ke kamana akamai, ka hek a pili pono ka la i Papaenaena, aohe ewa ae mawaho o ka nilioniho. Pela iho la ua mau Naita ae ai me ka nani a me ka hiehie. Aohe hoi he mea a-ua ole iwaeiia o na makaikai i kpna mahalo. A hala lea hapalua hora pkoa o ka hookahakaha ana o ua mau moho nei, ia wa i kani hou aku ai ka leo ona o-le, a o ka wa ia i ku iho ai kela a me keia mahele ma na wahi a na alakai i makemake ai.' A i kela wa i hele ae ai na alakai o kahi mau mahele e kii 1 na alakai o na mahele e ae a laua i makemake ai e paio pu. Penei ke ano: 0 ke alakai o ka mahele o na Naita o ka hoailona Lau Oliva, ua koho aku la oia i ke alakai o ka mahele Poo Liona. 0 ke alakai hoi o ka mahele 0, kii aku la oia i ke • alakai o ka mahele hoailona Poo Kanaka make. v Nolaila, ua maopopo ae la 1 keia wa ke kulana naio o na eha, na Naita Lau OI;vā me na ■ Niita Poo Liona, a o naNaiia 0, me ( na Naita Poo Kanaka make. r A &'*§>• hoi, poao hou ae la j kela a me keia mahele ma ke kulana t e iuli pono aua i , '

| Qia hoi eku ana Ba maheli Naita Xjau '6liva n'io ko ka' inaliele 6' imua " n.» !' Liuna a iuc ko ka niahele Poo**Kanaka. Kn iho la ua man Naiia la nie ka hiehievfe kali āna o ka hoea aku o na leo kauoha ia lakou e hoolale na ai a ka ui. I ua poe la e kau mti niai ana o ko lakou hoolale ia aku, ia wa. i kaai | aku ai 'na mea kani. īAnawa I no hoi ia i nei ae ai ka honua me ka I haalulu ana, nie he lioonaueue la na ; ke olai. . , - .. Olapa ae la na maka k,oi a ua m%uNaita la imua o na kukuna olinolino o ka la, a pii ae la hoi na punohu a ka huna lepo. Lohe ia aku la na pohapoha o na kakiwi maka koi ana a ua poe Kaita la. E o ana hoi ke koele o na mea kila. Ē lialulu ana na kapuai ona lio~ a e lohea ana na leo hookikina o na alakai a pela pu hoi pie na leo hooho kaua a na hoa .Naita. Ma keia hoolele kaua ana a ua mau moho la ua lawe ae la kela a me keiia o lakou o Wahie ka ai e hoohana ai. Ua hoomau ia aku la ka paio ana a hala ka hora hookahi, a ia wa i kani aku ai na mea kani, e ana a lakou e hoomaha. ! I ka mao ana ae o na ea o ka lepo, nalohia ae la hoi na leo paiakuli hooiele hauli ona mea kaua, a hoi ae la Vela a me keia moho o kola a ine keia mahele. Ia ?a i helu ia aku ai na kanaka i koe iho o kela a me keia mahele, a penei ko lakou mau kulana: Mahele Naita Lau 01iva, he 35 kanaka i koe; a o kona mahele lioa paio hoi, oia ka mahele Naita Poo Liona he 35 no. 0 ka mahele o na Naita 0, he 36, a o kona hoa paio hoi, oia ka mahele -Naita Poo Kanaka make, he 30 no hoi. . Nolaila, he 15 na kanaka o ka mahele ekahi me elua i hoehaia. he 14 ko ka mahele ekolu a he 20 ko ka mahele eha. Aka, o ka ninau e ui ia ana ia.manawa, o ka mahele hea o keia mau mahele ke alakai ia ana e kq. Naita Pahaohao o ka Lua Huna Waiwai? Kahaha! ke kuhihewa iho la ka lehulehu a pau o ka mahele o na Naita hoailona 0. Aka, oiai e ana ka aha kanaka no keia inea, a hoopuka ae la hoi kahi poe i na olelp ana o ka mahele o na Naita hoailona 0, oia ka mahele e alakai ia ana e ka Naila Pahaohao o ka Lua Iluna Waiwai; ia wa i lele ae ai kekahi leo nia ka lewa, a lolie ia aku ia na h^iaolelo: "Aole ia, aka, he mea no nae i like nie ia, a ei aku no ia a lioea mai. —Aia la i hea?" | Ua lilo ka puana a keia mau huaolelo i mea hoopohihihi liou ajtu i na manao o na kanaka, a hookaakua liou ia aku la ko lakou mau noonoo ana e olelo iho; I <f IIe keu ka hoi keia oka paI haohao. He akua lapu ka palia keia I Naita e oielo ia nei, ka Naita Pahaot hao o ka Lua Huna Waiwai. i •'! kinohi, 7? wahi a kekahi poe i I olelo ae ai; "ua kapa oia iaia iho o i ka Naita Pahaohao o ka Lua Huna Waiwai. I. ka lua, he ano koa; apela j mai nei ka loli ano e ana o kona mau j helehelena, a ke nalowale hou aku | nei oia, ahea la ia ikea hou ia mai?" ) Oiai na kauakā e nu e ue a e wū j olelo ana me ka hoohuoi, aiahpi kani j kikiko'u kapalili hou ana ka leo hoo- | puiwa o na mea kani, a ia i ! kaulona hou aku, ai na iiiaka o na | mea a kahi ana inohp hookelakela e ku iuia. j