Ka Elele Hawaii, Volume IV, Number 4, 3 July 1848 — NO NA HALE NOHO O KANAKA. [ARTICLE]

NO NA HALE NOHO O KANAKA.

I ka.mea ik£ pono ka lahuikanaka Mawaii,' mai ka wa i hiki mai ai ka pono o ke Akua, a hiki ia Hei; ua maopopo ia ia ka pii ana o ka-j naka mai ka naaupo, olohelohe, hana ino, a i ka naauao, a me ka noho pono o keia wa. Ua ane nalowale kekahi mau ano o kela manawa.' Ua lilo ka powa, ka pepehi kanakaBamaria" e kokua ana i ka poe j)oino. Ua liloi na wahine pepehi i na keiki o ko lakou nrau: opu iho, i mau makua e aloha ana a e malama} una i ka lakou mau keiki. Ua iilo nu elemakule, na luahine i poe malamaia, a hoomaikai-| ia. Ua iilo kahi poe wahine moekolohe, hookamakama i poe e aloha ana a e noho pu ana 1 me ka lakou mau kane iho. ! 0 na mea he nui e kulou ana i na akua la* puwale o ia wa ? ke neho nei lakou ma na wa- #

wae o ka Haku; a e hoomana ana ia lehova ke j Akua oka Lani. Ua lilo na'lii hookaumaha, i i na makaainana, i poe imi i ka o na kanaka a pau. oke Aupun-i liiiii i hoowahawahaia, ua lilo pu me Aa Aupuni naauao o ka Honua nei. i Ma ia mau mea, a ma na mea e ae he nui ! wale, ua ikea pono ka pii ana ae o keia lahuiI kanaka mai ka lepo mai, mai ke smhJtolohsilona, i a i ke ano kanaka. ' Eia nae kahi i paakiki ai na kanaka, ma na hale noho o lakou. Nui ka poe e noho ana ma na hale uuku, haahaa, wela, lepo wale, e like me ko kela mana.wa. Ma kekahi mau hale he nui no, aole wahi paku. E noho ana na kane, na wahine, na kamalii, na ilio, na popoki, a e moe pu ana ma ka lepo. No ke aha la keia? "No ka nele" wahi aua poe la. "Ua ilihune makou." Aole paha nolaila. Nolaila nae kekahi. Aia paha ma ia mau hale ke kanaka ikaika aole nawaliwali. Aia hoi na laau' hale iuka ua kokoke'no. Aia ka pili ma kula, a me ka Aia na pohaku paha e ku pono ana no ka hale pohaku; aia hoi ka lepo maikai no napohaku lepo. Aia hoi ka puna rna kahakai e pono ai ke hoopaa ua mau halepohaku nei. E aho no ke ala oia a kukulu i haIe maikai nona. Hana ika hale a akea. Hahā na pou a kiekie'. Hoomoe i mau laau maluna ona paipai i mea e paa ai na paku. Hookaawale na keena moe, a me na keena noho. Hana ka wahine i moena e paa pono ai na keena ame na paku. E hana i mau hikie i moe kiekie maluna i ole e pili i kahi mau o ka lepo. 0 ka pili o na kino i ka lepo i ka wa moe, oia kahi kumu niw oka mai ma keia aina Ao ka moe pu o na mea a pau o ka hale, malalo ~fna ka lepo a ma ka moena e kokoke ana i ka lepo, mea ia e liilu ai na manao kuko hewa o ka naau. Nolaila e aho no ke ku ae a haalele ia aoao kahiko o k'a noho ana. E ka poe hale mai keia wa aku, mai hana ka hale uaku, haahaa; e hana no i hale kiekie, nui, maileai, i oluolu ka noho ana. 0 kekahi poe kanaka e noho ana ma ka hale ino y aole no ka nele ia noho ana. Ua lako no ma ka lole. He aahu lole paina, he kilika paha ko ia poe. Ua kuai paha i lio e holoholo ai no lakbu. Pela no ka har\a, ika wa e ino ai ka hale, kuai e i lio. Kainoa e hoolako mua i ko ka hale a ;mahope kuai i lio. Ua naaupo loa no ia hana. Aole pela ka poe naauao. Ua hoolako mua i ko ka hale, ua kuai palapala no na keiki. He aho ke kuai e i wahi aina e mahi a'i, mamua o ke kuai ana i lio. 1 kuu manao, ua pono i na'lii ke paipai aku i na makaaiaaiia ma ke kukulu ana i na hale maikai, a i ole lakoVe hoolohe, ua pono paha |ke kau kanawai ma ia wahi. Na loane.