Ka Elele, Volume 9, Number 5, 3 May 1854 — O KOONEI IKE A ME KOLAILA. [ARTICLE]

O KOONEI IKE A ME KOLAILA.

Ua ninau aku au i na kahukula o na api na kula he 25, i ka nui o ka poe ike a me k poe ike ole i ka heluhelu paiapla, oia hoion kanaka makua a me na ke'ki nui, ua 16mal Aole maopopo loa ma na olelo pane mai o n kahu ; ma ka helu aua nae, hookahi hapalim ike ole, eha hapalima, ua ike. Ma Am. Huipuia ua heluia na kanaka pau loa, kane, wahine, keiki, i ka mak. 1841

,aua!oaa 17,000,000, a o keia poe 550,000 he kanaka keokeo, a ua 29 mak. a maluna ae, aole nae i ike ika heluhelu. 1na i waihoia ka poe eleele, a me na mea keokeo malalo o 20 mak. alaila, loahookahi hapaumikumama!ua, ike ole. Ua like ole ka nui o ka poe ike ma na apana o in aupuni, mai iloko o -294 ma Keneiikuta, a i 1-3 ma Kaiolina akau, oia hoi na makua ike ole i ka heluhelu a me ka palapaliina. Ma Tenese, hookahi mea ike ole ilo‘ko o ha. Ma Verikinia, Keneluke, Gezotia, Kaiolina hema, me Arekanasa, hapalima o na kanaka aole ike. Derevare, me Alahma, hapaoiio, aole ike. Ma Uinoi, me VVisikoiesina, hapawalu ike ole. Ma Nuhamesire, liookahi iloko o 159, ike ol ■. Ma Masctu;eta, hookahi iloko o 90, ike ole. Ma Vcreaionela, hookahi iloko o 39. Aole loaa ia’u ka. mea e maopoooai ka nui ka poo ike ame ka poo ike ole ma na lina o Euiopa ; a nolaila, ke hai aku nei au neia mau olelo malalo nei me ka maopopr »le, he oiaio loa. Ma kekahi nnpe[)a e olelo iiia “ua ikeia kekahi buke maikai e hai ana ke ano o ka noho pu ana o na kanaka rru Beritania, a me Eumpa, ua ike kekahi haumana no loko © k-e Kulanui o Cambridge, :nak. 1851, Pene. “Ma Berirania me Wa4es (o ka nui o na kanaka ma ia mau aina ja 17,905,821 ) ua loaa ewalu miliona kanaka ike ole i ka heluhelu a me ke kakau ; (aneane hapalua.) Oka nui ona kanaka a pau loa ma ia maii aina, Beritania me Wales, mai ka mak. 5 a!4, aole loa hele iki i ke kula. Ma Beritania, aole hale kula kuj)ono no ka hapalua o na keiki, nele loa kekahi hapalua 1i ka hale kula ole. Nui na kumu kula ike ole i ka heluhelu pono, a me ke kakau lima pono ; aole hoi ike i ka Baibala. Nui wale na apana ma Beritania me Wales, waiho wale, aole hale kula.” Aka hoi ua nui loa ke dala ma Beritania i haawiia no ka oihana kula, aole paha aina oi aku, aole nae i hoonaauaoia ka lehulehu ; no ka mea, aole i liapai ke aupuni i keia hana, e ao i na keiki a pau. Maopopo ka ike a me ka ike ole o na kanaka Farani i ka mak. 484 4, ma keia mau hua malalo nei. * Ike ole ika heluhelu me ke kak. 16,855,000 Ike ika heluhelu, aole kakau lim. 7,097,000 Ike pohihihi “ “ “ 6,968,000 3ke pono loa ‘ “ “ 2,430,(100 LUe i na kumu nui o na olelo kahiko 755 0!l0 Ike loa i na olelo kalnko “ “ 315,000 34,000,000 Ma ka helu ana i na kanaka o Separ«a mak. 1803, o ka nui o na keiki hele i ke kula ma ia aupuni ia wa, aole nae < ke4uia na keiki iloko o na nuneri, ame na hale o na moneka, hookahi wrle no iloko o 346 o na kanaka a pau, i hele ike kula, e imi i ka naauao; a ua olelo hoi M. ionnes, ke kauaka Sepania, ma loko o ka Bukeo Mayhew, hookahi keiki iloko o 35 i hele iki i kekula.