Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 22, 9 February 1881 — HE NANEAKAMAHAO LUAOLE — NO — ROMIO LAIKEKELA, KKKEIKI ALII KUPANAHA LOA O AIIAWA. Ka mea hol nona ka Umauma i lalapa ia [?] ke Alii o ka Wiwo Ole, a o ka Oi Hopo Ole hoi o ke Koa KA PUHI OLALI O NA KADAOKA WE - L.I O NA LEWA. ( Hakuia e ka Makaula Merlba o Arabia i ka B. C. 356. —A na ka mea Kakau Moolelo Tao Sze i unuhi.) MOKUNA 1— -HELU 5. [ARTICLE]

HE NANEAKAMAHAO LUAOLE — NO — ROMIO LAIKEKELA, KKKEIKI ALII KUPANAHA LOA O AIIAWA. Ka mea hol nona ka Umauma i lalapa ia [?] ke Alii o ka Wiwo Ole, a o ka Oi Hopo Ole hoi o ke Koa KA PUHI OLALI O NA KADAOKA WE - L.I O NA LEWA. ( Hakuia e ka Makaula Merlba o Arabia i ka B. C. 356. —A na ka mea Kakau Moolelo Tao Sze i unuhi.) MOKUNA 1— -HELU 5.

P KA Moi, o kela kanaka hapa holoholona |fi au i ike ai, o ko'u mua ponoi no ia, !) """ LNEiEnN¥e"aTii nui o kei;i "wahi EakaLnN' kona hoole ana i', ka makemake o ko maua makuahine oia hoi ko'u hoao ia ana me ke 1 keiki alii a'u i hai mua ae nei, nolaila, ua 1 kipaku ia aku la oia . mai kb maua aina hanau aku nei, me ka olelo ana aku hoi o ko maua makuahine, e lilo no oia i lio a hiki i kona la e malee ai, a pela iho la oia i liio ai he kanaka kekahi hapa a he lio kekahi hapa. A mamua ae o kona haalele ana iho i ko inaua home nei, ua.pane mai la oia me I lea weliweli i ko maua mama." E hiki mai ana ka la e mihi ai oe e Lahelana ke Akua aikanaka, oiai, e hoi hou mai auanei au a kau aku i ka neoneo i kou ainu, a e luku i I kou mau kanaka ino a lapuwale. "A nola- ■ ila; ke hahai aku nei au i keia-mea huna ia I oe, a ke hoohiki nei hoi au, e lilo no au i wahine nau. ke. hiki mai ua manawa la, e like me ka makemake o kuu hanau mua, kuu alii, kuu a o kuu puuhonua. A mamua ae o kou haalele ana mai ia'u, he mea.pono ia oe ke ike i ko maua makuahine, ke Aliiwahine Lahelana, ke kupua o keia hapa o ka honua nei. Eia nae, aole oe e halawai kino aku ana me ia a kamailio pu hoi me ia, e like me oe imua o'u i keia wa, aka, e hoikeike aku muanei au ia oe i kona hiohiona wale no." Maanei wehe ae la ua lede la i kekahi pahu aniai^i nui, a kauoha mai iu ia nei e nana aku iloko o ua pahu la, a iaia i |ci©i aku ai, ike aku la ia he luahine I , helehelena weliweli e moe ana iluna o na kua apuupuu o leekahi mau moo nunui, % iloko hoi o ke^ahi luahi nui e aa ana me ka ■ ikaiku. la wa pane mai la ka lcdo iaia. " Ua lawa paha kou iko ana iaia Ae " aku la no h,oi koia. A ia wa hoea mai la keia o hoi, alea, pane hou mai la ua lede nei. " E ke alii, e kala mai oe ia'u, oiai, uu poiria loa ia au, i ko'u hai ole ana aku i Uou irioa, nolaila, p noho iki hou mni kaua u o I lolie no oe i lio'u inoa la oe e hoi aku ai o paa pu aku oe i ln la pua, a o ka inoa o knia pua la, ho Kimimila, a o ko'u inoa no hoi m, a 'nolaila, ia 0(3 e honi ai i koia'pua o kou muki ana moi no ia ia'u, a ia oe e nana iho ai i koiin mohnla ao o kou kilohi ana iho no ia ia'u ; a, mamua a« o kou haalole

ana inai ia'u a h :in -.v • n. ku ria an i hookahi muki hala ole, rria k'in papalina, rnai keia la 1 aku e kapa aku no an he i " ' Aole i pau pono loa koia rnau. olelo a ua ' lede la, aia hoi puoho e ae la ke alii me ka 1 hikilele oiai ua lohe ar; la ia i kekahi haluiu nui,a naueue ae la ka papaku o ka moana, ' me ka ulupa ia aria ae o ka inoku i o a ianf.\. laia i ala ae ai, m lilo iho la i mea ; inoino loa i kona manao ka ike ana he moeuhane wale no ka kana. A iaia e nalu wa[e ana no, ia wa ī iho mai ai ke alii moku a hai mai la imua ona, ua kokoke lakou e hiki i kahi o ka Niuhi, ka ia kupua o ke kai, a ua makemake iā kona ilihia e PaneiLmna" ke alii o na aumoku Koiala. Pii aku lo ua Alii nei a halawai . aku la _ me Panediona kona Alihikaua a ia wa ī kuhikuhi mai ai ia i kekahi wahi puu pohaku aiai, me ka olelo mai. ^Aia i kela wahi ke ana o ua ia ajcua nei, a he mau- mmute ae iii.'i i liala i ike aku nei makou ī kona kino nui e luna ae ana, a me he la ua. ike mai ,paha oia ia knkou, nolaila, i kapeku ae ai .kona hiu me k a ikaika launa ole a h'ooku-pikipiki-o ia ae !a na ale o ka moana a lohe in aku 1 1 hoi ka naka haaiulu o na papaku o ka moana. lloko oia wa i nalowale eiku ai ua ia la, a i ka nana aku e hoea hou mai ana ia, a o ko'u manao wale no i keia wa, e hoolulu a e kalewa ko kakou rnau moku ma keia wahi, a e hookuu ae i hookahi o ko kakou mau waapa me, a'u, a e holo a makou e paio pu me ia, Ka liuliu ana no ke kaua — ka puka ahi weliweli — ka waapa iloko o.na ula ahi— ke kaua hahana lua ole — ka lanakila I keia wa haawi ae la ka Alihikaua Panediona i na kauoha i kolakou mau moku, e pua ia na pea, a e hoolulu na moku a pau nia ia mau wahi. Hai aku la no hoi oia e hamo na kanaka a pau. i ka maka o ka lakou mau pua a me na ihe me ka wale awaawa o ko lakou mau waha, a e ku rae ka makaukap, loa i na wa a pau, a e ki aku no hoi me ke akamai a me ka eleu ī na mea kino olnolino a pau e maalo ae ana ma ko lakou mau maka, oiai, o na apana ia he lehulehu o ke kino ia o ka Niuhi weliweli o lee kai o Mahela, ke aupuni moana o uaria akua la, a kahu kiui hoi o ka mokupuni pahaohao. . No ka mea, he mea pono ke luku m a make kela a me keia oia mau mea kino mamua ae o ka pi li ana mai o kekahi 6 lakou » ka moku a moa e ae paha,.oiai, ua piha loa ia mau m'ea i ke ahi, a pela auanei e luki a» ia lako'u ke hoopoino i kahi a lakou o p»h mai a liiki hoi ka hoaa ia ae he lalapa aui nui ma 'ia mau wahi. la lea pau pono ana ae o keia mau kauolia i ka haawi ia ae, ua hookuu ia iho hi leekahi 'waapa, a oiu hoi ka lona nana e alo a,(u i |(a Alihikuua Panedioiia e paio pu me ka Ninuhi Alii o ko kai o Mahela mamua ae < lm liehi una aku o na kapuai a ua koa hu,Ju hulu noi maluna o komi wanpu, ua I liaaw mui la oia i kona aloha » ke Ali» ka Moi L( ■ Aiana. / \ ..

I ke kau ana aku o ke Āiii Paneiliona a me 8 o kona mau'kanaka pu'konakona 1 hoolako pono ia me rrt mea- kmm, Wm iioi iialulu ae la ke kai, a kupikipikio ao ia kā moani rnai o a o. Lohe ia aku la he leo e uwo ana, rne he rnea ia rnai ka papaku mai 0 na moana, a rna kahi o ka oh.uk u pohaku 1 ikeia aku ai, ua pu-ko ae la ke kai a leie ae la iluna, ia wa no hoi i luai ia tte ai he kolamu ahi luaipele. Pii ae ia kona ikaika i ka lewa a wena ae la hoi kona malamalama ma o a maanei o na ao kaalelewa. Acf~ le i liuliu pahola ae ia ua kolamu ahi la i ka loa a me ka laula o ka moana i aneane i \ rui1ft aken, a he_aiiL _wakrrin kft ike ia : _ ana a puni. Ke māu la no hoi ka lohe ia > ana o kela leo uwo, me ka nei nakulu ana iloko o ka moana, Ee kupikipikio o na.ale.a : ~ me.ka lalapa o ke ahi ai moana. ■ Oiai, ke ahi e hahana mni ana- mamua o kahi v/aapa o ke Alii Panediona, aoie no oia i hookuemi hopoe ia mai ; aka, hooma'u aku la no ia i ka onou ana i kona wah'i iona imua. He manawa oie_kapoo pu aku la ua " • wahi waa nei iioko o ke kino okooko o ke ahi, a pau aku la kona i.ke ia.ana aku. He manawa pokole mahope iho, aia hoi, iohe ia aku ia he ieo uwo ano e, a hoomaopopo'ae Ja ke Al.ii Lo... Aiana1.o iea... ieo no' ia o kona..' .. . .. • hoa'loha. ' Ia wa, fei pu.iiio'li ka moana, a pau ae la ka nei nakulu an'a i lohe ia ai i na minute mamua ae. Aka, ma 'kahi o- keia maU hiona i naloliia ae-la, ua pouli hiki waWe;ae la ,.a ikeia aka la nalausani lehu- . . lehu o na hoku e imoimo mai ana ma ka ■ ponahalani maluna. aemnmiLu weliweli ae. la ka leo o ka hekili, a hoike mai la ka uila i kona mau alelo ahi a. Aia no hoi ke ahi ai moana ke hoomau ia i kona a ana, a me ka leo nui. ano e o Panediona e hae ahiu ana a iloko o ka • hapaha hora okoa, auhee ae la ka pouli, a poha hou mai la ka malamalama o ka la; akahi no a ike - • pono hou ia aku la ka moapa me kona mau ohuku nalu apiipii, a pela pu hoi me kahi a ke ahi e a ana. Uoko o kela wa ikeia aku la ka puko ana ae a ke kai a pii ae la he kolamu wai-kai ī ka lewa, a pio iho la ke a|ii, Aia hoi o Pancdioua e ku ana maiuna o kahi ohuku pohaku me kana' ihe nui e paa ana ma' koha lima, a oiai hoi kona wahi waapa i kau aku ai e huli hoi mai ana i ka moku, a waiho aku iaia" e hakoko me ka Niuhi o ka moaoa. I kela wa i hohola ae ai he hooluu ulaula ma o a inaanoi o ke kai a ikeia aku la hoi, ka pii ana ao o kekahi mea^ nui mui lalo ue. I ka wa i pii ae ai ua mea la, ua ikeia aku la o Panediona e liuliu ana me ka eleu, a e " oniniu ae ana -hoi i kaua Iuau.-ihe, Aka, e . Jike me ka olapa ana a ka uila, ua ikeia aku , " da lm ea ana ae o luikahi mea nui ulaula mailoko' aeo ke kai, a hahau ae la i ke kino ' huluhlu o ko koa Panediona, eia ka auanei } 0 ka hiu ia o ua ia kupua nei o ka moana. • Pii pu ae la hoi he mau kolar'nu ahi luaipele 1 a lohe ia aku laho leo uwo weliweli, 1 . . i r 4 keia pule ae. .. 'i _ ■ i '•' . ' '' /,■■■. '-A>' ' 'M->M>':iiM'Sk