Ka Elele Poakolu, Volume I, Number 25, 23 February 1881 — HE NANEA KAMAIIAO LUA OLE --NO-- ROMIO LAIKEKELA, KE KEIKI ALII KUPANAHA LOA O AHABIA [ARTICLE]

HE NANEA KAMAIIAO LUA OLE --NO--ROMIO LAIKEKELA, KE KEIKI ALII KUPANAHA LOA O AHABIA

• Kh m'pn lioi noni) kn TTmaiima i ni o i;e Abi o ha Wiwo' Ole, a o ka Oi Hopo Ole lioi o ke Kon. KA HUHI Oi.A I/I <) N A KA A O K a W K- ' I.I O N'A LE W A . ( Ilakuiaeka .~'Jakaula Merjba o Arabia i ka B. C. A na ka mea Kakau Mooleīo Tao Szc i unuhi.) ^ MOKUiNA 1— Helu 5. . ||OOHQae la hoi k% Moi, "E kuu hoa'lo"Ae," wahi a Panediona. " he oiaio ia e ka Moi, oiai, ua komo mai nei kakou ma na poai i noho ia ai e ka Moku Aka Weliweli a'u -i olelo.aku ai ia oe, e hahai aku no au kona nioplelo. Nolaila e hoolohe naai oe i , " ka rhoolelo o ua rnoku la— --I Lekahi v/a kahiko loa aku nei mamua, oiai kekahi moku e holo ana mai kekahi o na kapakai o ke aupuni nui o Kusia, a aia hoi maiuna ona kekahi koa kamahao loa i ko ia e ke au o ka maiiawa, e hele huli i ka wahinq a ka Moi oia Aupuni, aia h'oi, loaa iho la ua moku nei i kokahi ino nui — kai>e liko — loa uo mc keia i loaa i.ho nei ia kakou, a no ka piha maka'u loa o ke Kapena o ua moku la. no- ' [alla, ua 'hoolei ia aku la ua kanhka Ia iioko ° o ka opu anuanu o ka moana ahiu, aka, mamuli o ke kokua ana o na Akua iaia, ua ^.pae-olaaku lsAitmark^^i-TXt6ktxpunrtmns: hoi ke Alii Opio i paa pio iloko o na kaulahao a Anedifjne, ke Kupua kaulana loa o Alehiona.0 0 ka moku hoi, ua paialewa ia aku ia ia maluna o na aie kupikipikio o ka moana me ke akaka qle o kona wahi e pae aku ai ;,.aka, mamuli o ka manao aua o ke Kupua Poo 'Oe ragona o Mauna Helekulia, e loaa ona moku kiai rio keia w«h.i, nolaila, ua apo iho la oia i keia moku a hoohoio mai la ma keia. mau pooi, a hoolilo ae la hoi iaia > kiai e lawe ui'ii i lia uila a'me na mea ino a pau o ka make, a u ke kumu o kona kapaia ar>a he Moku Aka, »o b mea, he mar»a a fiē ho'o kona me he malama uilaia, a e like hoi >ne ke alm e maaio ae ana a naio aku He mea oiaio hoi, o kela a me keia mea e ko>»o ii tai a na r/ia keia mau poai e halaw'ai a»a no mo lie-ia Inoku, a e iukuia w> lioi ua inau »» a h xr: ka weliwoli nuii Ue mea maqj/opo 'oo i ',/dkmu «na, kakou »ie ia, u,<< hakoko m-ni a>,a no hoi >;,'. ua moku kupua la, aiiu,- ke nlanaolana >iei au o l/l.o uiui ana ho ia kaua U-> imt o.ka lanakila ia kaua," ia iaua.im e Sra»iaiIio ana, ku ana kekahi •Alii iftoku imuao iaiia," a Imhai mai Ja, ina i{ ^ jaUa wiau hanahauo " ke pii ae ma ka o>wki. oiai, ua il»; ia k'ekahi mea knpaniiha lo> o mimlo a>; ana ma 'hahi aole i mamno ioa mai !m lakou maumok u aku. la munawa pii aku Ja ke Ahi ka Moi »w kona Alihikaua Panediona, I ka hiki ana - ' " • < ' i i lj - ' », 1 Y/ i f » ... i/ ,

aku ma ka oneki, ua kuhikuhi mai la ke Aliimoku i ua mc« la ana i ike ai. I ka hoo.maopopo ana aku a ke Alii, he mea e a ana e like me ke ahi, a e holo ae ana a nalo no kekalii rnau sekona, a anah ope h oea-h ou ae !a. ' ■ I keia wa huli mai la ua Panediona a ha- j hai mai la i ke Alii ; o ua inoku la ia, a he ( l'mea pono ia. kakou ke huomakaukuu, uian 1 ; ua kokoke kakou e hahnvai pu me ia. ; Ilōko o keia wa, aole no i mao ae na hoolelei koikoi ana a ka ua, ka haluUi paapaa- 1 ina o ka hekilii, ka unuunu ana a ka makani ī na ale o ka hohonu, ka olapa ana a ke "ahī a o ka Iewa, a me ka aaki koikoī aha a ' na ku'i oolea o ka pouli. -'VlaanCT"tr- l)nH,hot>"ae-"~ai"kak(/d-a-"na>)a--a-ek" | i ka Moi Lo Aiona a rne ka pUkaua Panedij ona. Iloko o na minute hoomakaukau o na j aumoku alii, ua aahu ae la o Lo Aiana i i kona aahu hou. oia hoi ka ili o ka Niuhi. /Kauoha mai la hoi o P.mediona me ka olelo ajia i ke Alii. "E ka> Moi, ke manao nei au penei : E wae kaua ī uini kanaka kaua o ko kaua mau rnqku nei,. ā owau no hoi, o oe, a me ka ilio nei hiki-kakou i ka 1.3, a o kakou no na mea, nana e luku i na kanaka o kela moku, a o na,-mdku. eae hoi e lana lakou maaj nei: — A ke kaua kakou-a i piu ia kakou keia moku, alaila, o ko kaua moku ia e holo aku ai ma keia mau kai aku, a o ko kakou mau moku hoī e-lnih hoi- i ka ama." No keia- mau olelo Pahddiona, he ae wale no ka" ka Moi, no ka rnea, ua hilinai oīa maliina o kona Pukaua. Ja wa kauoha ae la o Panediona i na moku e ae e hoalana rna ia wahi, wae ae la hoi he 10 o ko laua mau kanaka pukonakona, a "i ka mlakaukau ana o keia mau mea a pau, aia hoi, akakuu inai la ka i no o ka po, » pahola rn«i Ja ke alaula o ke'no, a ike pono ia aku la ka inoku piliku» e pahaha mai ana malima o ka ili apiipii «> ka moana. I ka hekau pono loa ana ae o ka wehena. kaiao i ka maamaa loaana, ua 'lai iho ka inoiMna, ua hemo a» la. a nalo na ao hakumakuma e uhi mai ana i k» lewa, aia hoi ka puniu. hmi ke hamania, jIjo k.i »»• kona kalae laima ole, I. keia. manawa hookmi ia iho Ja. na waapa. inailuna iho o ko Pa,nediona ma, moku, a kau iho la na kanaka he J0 ma, kekahi wpapa, a o ke Alii Lo Aiaua hoi me Pane/hona ii'»; ka ilio Puluka, mo. kekahi vvaa.j/a, [ E na uiakamaka muikai o leeia naOoa Jmu, ke ike ae )a kakou >/ia keia wahi o ka knkou moolelo i ka mool"lo o ka Aloku Aka W/;|i» woii, ka mea hoi i l'jooj>uaiki ia aliu ma kekahi o li'ii j»oka ana o ka moolelo o Pokokila i liala ?.sku r»;i, a ma;ii»;j h,oi ko iko- noi kakoii i I: o»i'i lioea hou nna mai uiu ko ano ho moku kuj>ua, aole hoi m « kona ;mo l>o m» ku ka)ej)a. Ko iko pu u< h Imkou i ko ka Moi Lo Aiana komo kmo ana ma keia k:;,ma a pela j >u Imi n\p kum Poluka a moku hoonohonolm Iotu» kamahao a Pai»';dio»tt,

I na waapa e holo aku ana »a ikeia alm kekahi popo ahi nui e lele mai ana m» kah, e nee aku ana o na waapa^a.-wa ku ae I» o Panediona a namunamu ae la he mau hopuna olelo, a 1 kona ani ana ae i kana laau -i-he-ua haule iho la ua popo alii ia i 1 olro n " ka moana. Iloko hoi o ke sekona hookahi ua pili aku la na waapa o ka alihikaua PaYipdiona ma ka aoao o ka moku. I kela'wa i lehau ae ai na palekai o u i moku la i na kanaka ano e, e hoouna ihn ana i ka lakou mau maka ihe wela, na pua pana a me na mea make e ae he nui, aka, j ua lilo nae ua mau mea make la i wai aunu tio na olali o na waapa. - 1 keia vva i ku ae ai o Panediona īluna a f>atriuiiainuae-Ia-"rkekahrmnaa"huaotofō7T:r'™_ wa i naueue ae ai ka inoana, a ooloku ae la na ale, iloko o ka manawa pokole ua puni ae la ua moku la i ke ahi e aa ana me ka ikaika loa, aka, he wa uuku wale no ka a ana ae o ua ahi la ua pio hou iho la, a lohe ia aku la na leo uwauwa o ha kanaka e kupinai ana. I ka wa i maoae ai ke ahi.aole i ikeia aku lee Alii ka Moi, ke koa Panediona, ka ilio Puluka, -a me na kanaka he 10, malema o na waapa, oiai ua kau aleu la lakou a pau iluna o ka moku. He manawa pokolo ua lohe la aku lana leoahiu he nui e wawalo mai ana iluna o ua moku' la, e koele ana na makakila, e oloio ana na laau īhe, e poha ana na hauna koi, a e hiolo ana na aulama puapanaoka luku mainoino ; aka, iloko o ka manawa pokole- ua loheia aku la ka lon ahiu o Panediona e uwo ae ana, a he hoailona.hoi ia no ka lanakila ana o ka puali kaua alii maluna o na kanaka o ka moku aka. Ma keia hooili kaua ana, akahi no ka Moi. Lo Aiana o Arabia a hoonioni hou ao i kona mau iima no ka haleoko ana, a he mea oiaio ua loaa no iaia ka haaheo o k.i hooliainu ana i ka oi o kana pahi e inu i k'e koko o na kanaka koa he 60 oluna okamokn, oiai mamua o ka loaa ana aleu o ka hiki o kaua mau luahi ua j>air e mai la i. ka lukuia o koria Alihikaua Pariediona, kana'ilio Puluka, a me ko laila. kaeaea. he 30. E »a makamaka, mu k'eiu hooelka kaua i komo kino Iiou aku ai ka ilio punahok; a I»1 alii e hakaka, he meaakakalea ua hana alni 'oo oia e like me kona ano kupua, e liaelui" liilii uiiu. hoi i kona i/inu hoa j>aio. I ka, lanakiia, ana.ue o ko Pn malioiin nia aono, ua kau ia alei la, ka hoailoua. <' liooliemai.na mol(ii.- I ke' kokoke ann mai >< iia moku, uu, hoomnkaukn.uia ne la nu mrn " j/ono ai kn, huiilmi u ke. nlii uialuiin, o kona. waa L oii , e liko me ke kauolia u' Pnnwlioiin. A /,'<'/</ puh' «<"< K e huuwi i/' i ka, Emww, Poakolii i L" mahalo nui iu J, H, K, ko mukou luim » ke kalukalu-moe-ipo o Kapaa, no' kona munao ole unu 'i kona uku luhi, a hooilwil"1aku I», no ka holo mua o ko Jra,kou Walia» olelo, Eo aku la ia Kuuuh $ 0