Ka Elele Poakolu, Volume II, Number 22, 3 August 1881 — HE MOOLELO KAAO --NO-- LAIONELA ! HE NANEA NO KE AU I HALA. HELU 3. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO --NO--LAIONELA ! HE NANEA NO KE AU I HALA. HELU 3.

Ka huakai a Laionela me kona kaikaina. fKA loaa ana mai iaia o keia makana, ua kaha nku la.oia a me kana mau holoholona a hvle aku Ia ioa ia nei o ke kulanakauhale A iaia hoi i hi'ki aku ai ma kahi malu, ua wehe ae ia oia i ua wahi pahu nei, a kiei iho la i na mea oloko, a ike iho la ke■ia he momi ka waiwai o lokō. 1 kona ike ana i keia mea nani launa ole, ua hiki ole iaia ke aua iho i ka hakukoi a kona puuwai no ka olioli. A mai ia manawa tnai i ko ai ka wanana a ka luahine kilokilo. oia hoi, e hoauwana hele ia oia no na makahiki elima. Mahope o kona ike ana i na mea o loleo o ka pahu makana i haawi ia mai iaia, ua owili koke ae la oia iloko o kona wahi kuka a hele auwana aku ia me na holoholona ma na kuahiwi a hiki i ka wa a na eheu o ka po i hoopunana iho ai maiuna'o ka honua. ia wa oia i hoaumoe iho aima ke kuahiwi me na holoholona ana. I kekahi la ae, ua heie heu aku keia me na holoholona ana ma kekahi aoao o ke kulanakauhale Vabine e hoikeike ai i na hana kamahao a kana mau hoioholona imua o na

ai kona ola o ka noho ana ma ia aina inaka maka ole. • - Maanei kakou e na makamaka heluhelu e hookaau hou ae ai.me ka mea nona keia nanea ilihia, a e walho iki hoi kakou 1 ka ukali ana mahope o ka mea e ■ hoauwana • hele ia nei malalo o ka mana o ka wanana a ka luahine kilokiio. Oiai, $ia eia a me : ' kana mau holoholona ke pii ia tna na kuahiwi, ke iho la ma na awawa, a ke hele la hoi ma na kualono uliuli, e hiolani ana, a e hoaumoe.ana hoi maloko o na ululaau lipolipo o ka uka waokele. la Laionela i haalele mai ai i, kona kai- ~ kaina a hele aku ia oia no kā hikina, ua loaa pu mai no hoi iaia keia haawiha.hookahi. OiSi,"ua auwana hele aku oia ma o a maanei, e hoikeike ana i na anaina nui, a hiki i ka piha ana o na makahiki eha mai ko laua kaawale ana. la wa oia i komo aku ai iloko o ke kulanakauhale i kapa ia, " ke Kulanakauhale p ka Ehaeha." I kona wa i hiki aku ai iloko o ke kulanakauhaie, e aneane aku ana e haaleie mai ka malamalama o ka la i ka iiihonua. laia i hiki pono aku ai iwaeoa o ke kulanakauhale, ua hele aku la oia e imi i hale hoolimalima nona a me kana mau holoholo- ' na. laia e hele itpi ana i hale nona e hoaumoe ai, ua. Jkojpo ae la ia ma kekahi hale e ku ;ana ma ka aoao o ke alanui, a ninau aku ia ~ i ka mea haku hale i wahi nona a me kana . mau holoholona e hooluolu ai. • • <1 ; «

Haawi maf U ka mea haku hale i rumi nona, me ke kuhikuhi mai i kahi kupono e hooluolu ai kana mau holoholona, oia hoi ka hale lio. Hoakoakoa' ae la keia i kana mau holoholona a pau iloko o ka hale lio, a hoi aku ia keia iloko o ka hale, aa 'leono mai la k^ mea hale iaia nei e paina Aka, mamua ae nae o ko ia nei ai ana i ke kau wahi apana palaoa, ua oleio aku la keia i ka mea hale, e lawe aku i i-a n.i na holoholona ana. Oiai, aia wale no a ike oia ua lawa kana mau holoholo,na mamua, alaila hoopiha oia i kona opu. Puka aku la ka mea haie a pepehi iho la i kekahi pipi okoa, a lawe aku .la iloko o ka hale lio na na holoholona; aka, ua holo aku la nae ka rabati maloko aku o ka hakahaka a ai iho la i na mea ulu a ua mea hale nei, o ka alopeka hoi a me ka iliohae, i na moa a me na manu a ka mea nona ka haie, me kona ike ole mai. ,..s Hoi .aku Ia oia a hoomakaukau iho la i ka papaaina na kana malihini. A ia wa hoi o Laionela i.hoonuu iho ai i ka lokomaikai a leona haku hale, a hiki i kona wa i%lawa ai, ua hoi aku la. oia a kona moe, a haule aku la moe. I ka o ana mai o ka malamalama o kekahi la ae ua ala ae la keia a hoomakaukau iho la no ka aina kakahiaka. A i ka pau ana ! ae o ka aina kakahiaka, ua hoi aku la laua ! nfi_aldco o ka rumi hookipa, a malaila oia ]

i ui ae ai ī aa mea naku hale ī keia ninau, Heaha ka mea i kahiko ia ai ko oukou kulanakauhale me ke kanikau eleele ? L Pane mai Ia ka mea hale^ No ka mea, i i keia la e laweia aku ai ke kaikamahine alii a ko makou jVloi i aloha nuiia i wahine na ke Deragona. Oiai, ua na-i ae ua Derago- , na la i na kaikamahine opiopio o ke kulanakauhale nei a pau loa, nolaila, uaae aku nei ka Moi e haawi aku i ka Iei ihiihi a kona puuwai i mailani ai no na makahiki he nui me ka eha Ioku i ka iwihilo, oiai, ina hoi aole e heoko ia aku ka makemake o ua Deragona la, e hooneoneo koke mai ana oia i ke kulanakauhale nei iloko o ka wa pokole loa, a Iilo keia kulanakauhale a me kona mau makaainana, i puu lehu na kona inaina. Aka, ua kukala ae nae ka Moi a makou i aloha nui ai imua o kona mau makaainana penei: 0 ka mea nana e hoopakele i ka momi a kona puuwai mai kamana mai o ke Deragona, e haawi no oia iaia i wahine nana, a e Iilo hoi oia i hooilina no ka noho kalaunu o kona aupuni. Oia iho la na huaolelo a ka Moi i hoike akea ae ai imua o kona mau makaainana. iloko nae o ia wa ] a ka Moi e kamailio ana, ua hoike e mai no • na maawe a ke kaumaha .maluna o kona i mau helehelena.' Nolaila, h.ke kahiko 'ia i ana o ko makou kulanakauhale nei me ke | kanikau eleele, he haiko ana ia i ko makou i luuluu me ke kaumaha ehaeha no ka mea i e lawe ia aku ana i keia la. , £ ka pau ana ae o 1 ka ka mea hale ©lelo t

ana, ua ninau hou mai la o Laionela iaia A aia ihea kahi i noho ai o keia Deregona ? ■Aia iluna o kela mauna, wahi a ka pane a-ka mea hale. 1 ka wa i maopopo ai ia Laionela kahi ; noho ai o ua pilikua nei o ua mauna wel,weli la. Eu ae la oia a hoomakaukau iho la no ka hele ana aku iluna o ua mauna weliweli la, kahi i noho ai ua kupueu la, Kii aku la keia a na holoholona ana a haawi aku la i kona a]oha i ka mea hale. me ka olelo. aku e hele ana oia e makaikai i ke kulanakauhale i ike ai oia i kona nani. Aole nae oia ka iini a loko oiai hemauolelo hoohunahuna wale iho no keia, i ike ole a; oia i kana wahi e heleai, laia nei i hala aku ai . mawaho o na palena o ke kulanakauhale, ua pii aku la keia iiuna o ka mauna o ke Deragona a hiki iluna o ka piko o ua mauna la, ike aku ia keia i kekahi wahi hale halawai e kii ana. j\"olaila, hele aku ia keia a komo aku Ja iloko a ike a ku la he eiua kiaha e ku ana ma ke^ kuahu, a mawaho o ua mau kiaha Ia, ua palapala ia keia mau huaolelo, " 0 ka-mea e inu ana ī na mea oloko o keia mau kiaha, e lilo no oia ke kanaka ikaika ioa ma ka honua nei, a e loaa no hoi iaia ka pahikaua i ^una ia malalo o ka paepae o ka puka.:'o 1 kona ike ana i ha huaolelo hope loa, ua hele koke aku la oia a ku iho la ma ka puka a ike iho la i ka pahikaua e waiho ana, hoomaka iho la oia e hopu iho a Iawe ae, ^lta. naa loa ].? ^ ^ l l .. Ī — - -- —

* * ^ '««Uiuu o ka mana kupua i iioalii iho maluna o ua pahikaua Ia. No keia paa loao ua pahikaua Ia, nolaila huli hou ae Ia keia a hele aku la i kahi a na kiaha e ku ana a inu ae la i na mea oloko a pau loa, a hoi hou aku la e wehe ae i ka pahikaua. laia i lalau iho ai ma ke kumu a huki ae ai ua pahikaua la a puka aku la keia a me kana mau holoholona a kahi mamāo iki aku mai kahi liale halawai, malaila, oia i hooluolu iho ai me kana mau holoholona, no ke kali ana ī ka Iiaku nona ua mauna la, iaia nae e hiolani ana iluna o ka Unauna, ia ikeia mai la oia nei e ko ke kulanakauhale. ia wa, ua pioo ae Ta ke kulanakauhale me ka maka'u'- oiai, ua manao mai la lakou o ke Deragona no ia e kali mai la i ka huakai o ka nee aku. 1 keia wa, kauoha ae Ja ka Moi i ka liuakai e nee aku i ka mauna o ke Deragona Hpomaka aku la ka huakai e nee imua me ka pane leo ole a hiki i ka mauna. Ia lakou i hiki aku ai ma ke kumu o ka pali, ua pane mai la ke kaikamahine i ka makuakane penei, E kuu makua aloha, ano i keia wa, ke haalele nei au ia oe, ko'u mau hoa'loha a me na makaainana o kaua i kupa i ka aina oiwi o na kupuna o kaua i aaia aku i-kela aoao o ka muliwai akea o ka make, kahi hoi a ko kaua mau kino nei e waiho pu aku ai i ka haie kaupoku ole a ka MQU a aa a^u i na ale kaw^hawaha o ka noana wai uliuli. A keia pule ae.