Ka Elele Poakolu, Volume II, Number 23, 10 August 1881 — HE MOOLELO KAAO -- NO -- LAIONELA ! HE HAEA NO KE AU I HALA. HELU 4, KA HUAKAI A LAIOISELA NE KONA KAIKAINA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO -- NO -- LAIONELA ! HE HAEA NO KE AU I HALA. HELU 4, KA HUAKAI A LAIOISELA NE KONA KAIKAINA.

.. . S KUU makua, ke mohai nei au i ko'u ki-. ■ ' . JS1 no opiopio na ke kupua o ka mauna, i wahi e palekana ai ko kaua.lahui a me ko 5",V" kaua kuianikauhale," a na ka mea'i ike ole - *-4a-e-4Hai~mai4a?tt, oiai au malalo o Jca inana o ke kaeaea o nei mauna. A na Kona ahonui e iioohui hou aku paha ia kaua a me na kini leiiuleliu e noho aoa ma ko kaua mau poai. E hoolana i kou manao no na ulia o ka manawTa. _ . ' * : Maiiope iho o keia papa leo ana o iee kan kamahine a me kona makuahine, ua hanini like mai 'la na waimaka o ka lehulehu ine he mau kuiu wai naulu la, e hoopulu ana i na liko pua o ka waokeie. " .

p Huli ae la ka Moi a rp;!e ka huakai a hoi ' ' " aka la no ke kulanakauhale, me ka hoonoho " - iho o ua Moi la i ko.na Uamuku Nui e noho iho M&hīo o ke kumu pali e nana akuaii , ■ ■ ,nar;fiaiia a ke Deragona maluna o kona lei. ?'.? . ; * -» A pii aku la ke 'kaikamahine no ka , mauna, kahi a kona makua 1 manao ai aole k oia e ike hou &fta i kona.mau maka, ■ .' 1 ke kaikamahine alii i hik'i aku ai iluna a ■ : o kahi hale halawai, ua hookahaha loa ia'" »• iona naau i ka ike ana aku he kanaka opio ke moe mai- ana imua o kona alanui, a aoie hoi ke Deragona, ka mea a kona puuwai I;;: ■ Opioi.lia »ie ai. ' 5'" e;, . , Holo koke aku ia ua kaikamahine ne-i a ka iho !a imua o ke Keiki Alii Laionela, a pahoia mai k hol keia i kona mau lima Imua o ke kaikamahine, a lalau aku la i'koI:-: m mm lima palupalu, a noho iho la ua kaiAl ■ #fcaraaMheiilii nei ma ka aoao o ka kakouI; " hiwahiwa. • iaia nei e nanea ana i ka hoolohe i ka moolelo a me ke kumu o ka laweia ana mai • .'0 w. kaikamahine nei, .ua pane aku la keia ■:>: i mm .ona me ka puuwai i hoopihaia i ka !|| s2,. waiohia .nona; E ke kamalei opio o ke kula-" ' nakauhale- ihoppihaia me ke kaumaha luu-

luu, 'ke paila kupikipikio nei ko'u -puu.wai me ke aloha nou, a me he mea la, e ko'no ■mai'. a#a.i.,k0lu pnuwai opio-'wi-wp ofe 'nei, e mohai aeao lia aktt 1 ko'lu kino no kou pomaikai a me ka ,pono o koa makuakane a me kona lahuikanaka. Ke.aa nei au .a me o'u. mau hoa'loha e paio. aku me ko -oukpu ' enemi a hiki i leona wa e lilo ai i puu lehu m ka maka oi o ka'u pahikaua, a pela hoi e ili iho ai maluna o'u ka hanohano mae ole ma ka hoihoi ho* ana aku ia oe I ka poli ihiihi o kou makuakane i kakuaia e na kipona a ka ehaeha a me ke kaumaha luulau; ■■■ a O' na lani pu hoi me a'u iloko 0 ko'u mau : hora o ka piiikia. ■ ■ I ka lohe ana o ke kaikamahine i neia mau olelo a Laionela, me he Ia-«a hoike e

mai no kona mau hiona i ka ulumahiehie me ka hauoli, a pane - aku la : " Ke kokua io mai na lani e'ko na lia ana a kou puuwai, lee aa nei aue hooko i ka olelo ieukala a kuu . makuakane, a e Iilo auanei ia oe ka hanohano o ka la, ma ka lawe haaheo nna aku ia'u imua o ke kuahu e lilo i iwiaoao uou. Aka, ia Iaua n:y; e kui ana i na ikoi a ka manao i- lawa pono iho, malu ana ka la i ka weli o ka maona. Leha ae la o Laionela ilunaaike ae la o ke Deragona, hookuke aleu ia oia i ke kaikamahme e hoi aku iloko o kahi hale halawai, a hiki i ka wa a ke au o ka inanawa e hoike mai ai i ka ao'ao e lanakila ana. Holo ino aku la oia iioko o ka haie halawai e like me ke kauoha a leona hoopakele maiihini. I ke Deragona e hoolai.ana i ka lewanuu aui wikiwiki ae la oia mao a maānei o ka ihauna a ike iho la i keia kanaka opio e noho ana me na holohoiona iluna o kona aina, iho malie iho la oia -a kokoke imua o ka mea komohewa, a pane aku la : E ke kolohe.

heaha kou kuleana iluna nei o knu aina '? ■I hele mai nei au e pepehi aku i ke Deragona poohiku i weliweli nuiia e kela kuknakauhale, (kuhikuhi aku la kona manamanalima i lee "Kulanakauhale o ka Ehaeha.'") Ka mea nana i lawe pakaha aku i na kaikamahine opio mai ka poli aku o ko lakou mau home, a lolii ke kaumaha ehaeha iloko o ka puuwai o ko lakōu mau makua no kana mau hana, wahi a Laionela. . " J ; E ke kanaka opio, wahi hou a ke Deragona, he lehulehu wale o na kanaka opio i S]ke me kou ang.i molia mai -i ko Iakou.mau ola no ka mea a ko lakou mau puuwai i eha ai, aka, ua liie nae ko lakou raau kino i puu lehu na ko u inaina, a o ko lakou mau iwi hoi i mau kiā hoomanao no ko'u ikaika. No» 'aila^ o ke kanaka opio, ina kou he minamina i kou oia, ka jpea loaa oie ke kuaiia mē* kekahi mau puu dala nui; ke noi aku nei au ia oe.e huli hoi aku nia ke ala au i hele mai nei. Aole, aole, aole loa au e hulikua mai ka raea a'u i hoohiiei ai imua o na lani a hiki i ka wa e ko ai ka iini pau ole a ko'u ' puuwai nei. JN o ka mea, o ke keikikane i hanauia mai e kona makuahine me na lima «in., :

*"•' w VI.WUj (X. 1 hikilioi i leona lima akau ke oniu i ka pahikaua oi lua — Ke hai aku nei au, aole loa au e huli hope— oiai, "Imua ! Imua ! !" oia ka makia o ka'u huak||, i kahakahaia ma lea papa hoomanao o ko'u puuwai opio wiwo o!e. . No keia mau olelo a Laionela, ua pii enaae Ja ka inajna o'ua Deragona nei a lele niai la maluna.oia nei, me ka luai 'pu mai i na k«na ahi mai kooa mau walia mai ehiku, n a aku Ja iluna o «a mea a pau o ua kuahiwi nei. % ..ap, !a . ka uwaiii a ane hiki ole ke ike aku i ke aouli o ka lewa. . ■ No ka pot|li l.oa o ka iewa i ka uwahi a me ka hahana launa-ole* pa klapa ahi e a ana, ua une hiki ole iāia nei ke hanu-pono aej:,tK&ia? liolo ..aku.Ia kana mau holoholo-

na nia o a maanei, a poipoi iho Ja i ke ahi e ' I Ialapa "uale ana a hiki i ka wa i pio ai. ; I ka ike ana o ua Deragona nei ua nio - f ahi malalo iho o na kapuai o na holoiioloo a I ua pii ino loa ae la konapnaina, a lele h:vj ! mai la maiuna oia nei, me ka luai iiou nw I i na mamala'. ahi, la wa no o Laione'a ' I oniu ae ai i ka pahikaua kupua maluna ae u ! leona poo a- oki aku la i na poo-o !ce ! na a lele aku Ia mai kona kino pepeekue '•.;•» I he eono-poo, a koe iho la hookahi. ■ Iloko oia wa, ua hoomaopopo. l[;o ;a i> 1 Deragona, ua oi Ueu ka ikaika o ka , malihini imua ona, nolaila. hooikaika ae la oia *• like me ka hiki iaia ke hana aku maiuna kona enemi. Lele 'hou aku'la ua Dera®»na nei mal;ir.;i 0 kona enemi i oi ae ka ikaika i ko ka wa mua, aka, me. ka eleu loa, u.a hapai holi la o Laionela i kana pahikaua, a oki aku ;a 1 kona huelo a lele ana i lealii e, a haule iho I la ua Deragona nei iialo a make loa'. A. keia puk r/.'.