Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 27, 3 September 1856 — Untitled [ARTICLE]

Ua palapaia mai o J. W. H. Ikepono mai Kau, Hawaii mai, no kekahi mau pilikia o na kanaka ma kona wahi noho ai. Penei ua palapala la: “ Ua pilikia loa kekahi poe kannka ma Kamaoa i ka wai. . E ninau mnn mai paha auanei oe, “ I ke aha o ka wai?” I ka hookapu ia e ke konohiki. “ Pehea ka hookapu anaialakoū?” Penei: Aia ma ke kaliakai o Kawela he punawai maikni, oia ka wai inau o ko inakou aina kula panoa nei, mai ka poe kahiko loa mai a hiki i keia wa. O Painhaa ka inoa o ua punawai maikai nei, Au)e e hooinu ia ko makou mau holoholona, aole no hoi e loaa pu mai ia maknu ka wai oloko « ua punawai la, ke haawi ole aku makou i ka hapaha a me ko makou mau lima e hana ke hoounauna mai. Ina ae makou, !>>aa ka wai; ina hoole makou, aole no e lona ka wai ia makou. Ni laila, pilikin loamakou e noho nei i keia konohiki. O Kalapuna ka inoa o keia konohiki kue ia inakou; no Kēt>hokalo)e uh aina konohiki nei. Ke lalau wale neimakou i kahi o ka wai, e kanaaho iho ai ko makou mau holoholona, a me na kaniai o makou e ka paapaa i ka makewai. Eia kekuhi hana nui o ua konohiki nei, he wahi aianui e moe ana mai Kaalualu a hiki t Paiahaa, na Kupiolani i hana rne ka poe kanaka he nui loa, a ua lilo ia alanui i mea e pono āi ka lehuiehu mamua iho nei, a i keiu wa, ua pani paa loa ia e ua Kalapuna nei ma kekahi poo o ua alanui )a, a ua lilo keia alanui muikai i mea ule e waiho nei. A no ka pani ana nia keia poo o keia aianui, ua pani pu ia no hoi ke poo o ke aianui e moe inai Paiahaa aku a hiki i Kaiae. Hookahi no ia alanui mai Kaulualu a Kalae i ka wn mamua aku nei, aka hoi, i keia wa ua pauku ia i ekolu, a lilo i mea ole ka maikm i hana ia e ke alii a rnc oa kanaka, a ke lalau wale aku nei ka hele ana*rna ke aa a kahi e kupono aku ai i ke alunui, o na malihini a me na kamaaina. Nulmla, e hai aku oe i ka poe noiau i keia hana. a me ka poe o ka Ahakukakukainalu o ka Moi, i pohala keiapilikia e waiho pulu nei.” Nui oa hana ino o ka poe konohiki o Hkwaii nei pae aina, aole i pau ka hana naaupo a me ke kolohe. O ka hapa o keia poe kouohiki he poe hana hewa, he poe hana hooluhi a me ka hookaumaha i na kanaka o ko lakou mau aina. Ua kue ka lakou hana ina kanawal o keia aupuni, aka, aule lakou hilahila i ka lakou hana ino; no ka mea, o ke dala wale no ko lakou makemake. Aole o lakou aloha ia aa kanaka, aole o lakoo manaw i ka hana pololei mainuli o aa kaoawai o k« m nanali no koi o aa kaaoha a

ke Akua, aka, ke hana nei lakon mamuii o ko lakou manad iho, me ke ano apiki. pankiki, a lalau no hdi. Nolaila, nui na kapu lapuwale, nui na kapu kue i na kanawai—ua kapu ka Iaui. ua kapu ka wahie. ka laau hale, ka pili, na ia o ke kai. na p*'hnku, ka wai, na alanui, a mamuli e kapu pnha ka ca, a me ka ua, ka la, ka mahina, a me nn h«»ku! Ke hoowahawaha nei a-t ia rnau hana apiki a na konohiki, he mau hana ano kahiko no ia; aka, eia ka hemahema nui, a lia no ke kumu o na pilikia o na kUaaina, o ka naaupo. Aole ike na kanaka i ko lakou mau kuleaua mamuli ona kanuwai o ke aupuni. Aole o ' lakou imi i ka naauao; aole o lakou lawe i k« Elele ame ka Hae Hawaii. Maloko oia mau pepa i paiia na kannwai (/aminamina ike <lala hookahi no ka. nupepa. aka, aole minainina i na daīn he umi paha i lilo-wale ī ke konohiki! Auhea oukou, e na kuaaina, e imi oukou i na kanawai, a hoomnopopo i ko oukou mau kuleaha mamuli o na kanawai a me ke kumu kanawai o keia aupuni, alaila, hiki ia oukou ke hoopau i keia mau pilikia, hana iapuwale a me ke ano kahiko.