Ka Hae Hawaii, Volume 1, Number 42, 17 December 1856 — Untitled [ARTICLE]

HE WAHI MOOLELO na J. W. Kanoa, no konn holo ana, mai Hawaii nei aku, a hiki i Ualana , ma ka moleu Belle, Kupena Handy.

Helo 2. H<»okahi ii'» Alji mni Kenuki aku a Bikini. Ua haluwai mnkou «ne ke Mii o ia niaii mok-i puni »»e 15. Ua <»lu<lu kana inān olelo. ua makemake loa ia i Kumu nana. Nui loa kona olioli m» kuna loiie ana, he mau m«sionari makou. Olelo aku la ke Kapena ia ia, e holo ann lakoii nei i Ualana, aole ia nei; mahope pai.a Mamuli pah i e noho maua ma keia mukiipuni; no ka inea, ua inak»*inake ke A.lii iu m iua Aka, ue hf>opohala nei na hnole o|um. 0 ka moku o mukou, aole e pono ke noho i keia mau oina, he mau aina powa a me ka aihue. He oiaio no, ua make kekahi inoko ia lakmi, u he nui na kanaka o na ainaemai 1 make i neia mau aina. Aka, olelo aku au i na haole, e h mo paha aii; no kn mea, i hele mai au e uo uku ia lokou, aole powa, aole aihue. Ua hlki makou i Kalikali i ka la 8 o Aug , a kalewa i.a po a ao. Kakahiaka ae.holo ma* kou iuka. I'ko makou pae ana iuka, «ole o kann mai ka ooa o kanaka. Ua alu.ilu mai kekahi k«nakii la’» e kulai, n ua kulai ma» oia ia’u me ka ikaika nui, a ua kulana au. aole nae i hiua aku, ua ala mai no. Mahope iho ninau mai kekahi mau kanaka hapa ona uei Nohea oe? Olelo aku la au, no llawaii; he misionan au. Nuiloako laua olioli, he makemake loa lakou i kuinu no lakou U » nui na kanaka i inake no ka ona. Ua kuawe kekahi ia ia iho. Ua p»i kekahi iluna ii ka welau o ka Niu, a naki» i ke kaula, « hoo i ke poo iloko o ke kaula, a

palua ko ke galani hookahi; a«*Ie nae i kuai |ioiio lakou: uole niea mina e kuhiKohi pono .*ku Ua manao lakou, «• ka po, he awakea ia; a ci ke awnkea h i, he auuioe ia. Me nui loa ka 1« ina keia iiihii aina; nokonok«) hiuiiii ole mai; pau lua ko’u aho i ka nui i» k-a wpIi; iiii hoonaku mu o a muanei, aole loaa kaiii oluolu.

I ka la 17 o Augnte, uh hiki makou i Mele. Hookahi w»a nui ka i l»«>|o mai, 18 kanakn oluna ia i eaa. Ho nui hoi ku ukana ohma; 0 ku ulu',- niu. a me k;» hala iei; he inea ni ia ia l »k<m nei. Ua kiiai ke Kapena i na inen a pau «>i»»na o nu waa nei. Moho aku la imma 1 ka ui i ka huhi lei, a he ono m.ioli no. He iiui loa ka hala, aole like. ine-ko kakou. Ua like me ka ipuinaia i hoopalaia i ku I luhuhi. O ka ulu oia ka inea on<» lon Aole like ine ko kakoii ulu; he loīiia kooneo me he uhi pu|on la; lie ono loa ke ni, hoohih n»a*»li ka puu kuu.i' Akahi no a ono ki»*u ai mai Honolulu a Kalikali, u»*le ono uui ka ai, ua maloo loa ka puu Ua hiki makou i Keruki i ka I» 20 o A»gaie. Hook.ahi waa k|mlo me na ulu kuai e ulu iiui l««, ono maoli ka pim ke ai ilio. Ua hiki makoii i Ukae i ka la 20 o Augate; ilaila inakou a po ia la, a o ia po, ua kalewa makou uo ka aila N»u, a ua halawai me ke ’in ■ _ ■' ‘ ‘.. ■’ ■ Ua hiki makou i ka Ainalapalapa 1 ka la 24 « Au»*Hle. Ua hiki uiakoii i Kili i ka la 00 o Augate Aole kanaka o keia mokupuni. -HolonMeikn Wiinpa iukii, i hnla, i ai na makoii, a ine kekaikuwahine, o ka Moi oia inau mokupuni he 15. Mai Ainalapalapa k.i ee annmai, ae hoi ana i Apone. No ka mea, o ko laua wāhi i>uho paa loa ia ine kona kaikunane A o ua kaikunane la, nui kona mākemake ia Kahola, i mai oia, e n*»ho maua i Apone. No ka inea, o ko laua wahi nohō pna loa i>i; he malihini ma na mokupuni eae ; he holo wule no e nana i ka npho ana o na ka' aka. He hoopili loa keia Alii wahine ia Kahola. i ka po, » ke no, i na la 15, oka nohounao ua ulii wahine ne» ilona « ka inoku. Ua hiki niak«u i Apone i ka la 2 o Sepetemaba A i ka la 8, hiki makou i Namoliki; holo iuka ka waapa, a ma‘ emake hoi uu e Uolo pu; hookuke mai la ke Kapena, aol** e holo. Nui ioa na Kun »ka i hol« mai ina waa, a pil» i ka moku. Hookahi no nno o kanaka. mai Mele mai, a hiki i Namoliki nei. Ua pu ia ka lauoho oo ka loloa ; ua oi aku mamua o ko na wahine; HI»o lua na maka o na kane

Iiola, aole ku i ke o. Nui loaka maknni mal Ualnna mai; ia la no a po. n ao hiki hou makou i Aji**ne () ke kolu ia o ko makou hiki ana i A|)<»ne no ke alualu ana i na kohola. Holo rii*«i kekahi inuu waa mc na kanaka e kuai haka, a i ko Inkou hoi ana iuka, u& puhiia i ka mokani a nalowale ka aina ia 1a* kou. Aka, i ka la 21, ua'' l»a'a aku laNnakoH ia lakoii e u*e anine ka nianao aole lakou e ike hou i ko lukou aina. Hnalele. lakou i ko lakou mau waa, a pau laknii iluna o ka iiniku, he 22 o iakou, a olioli iho lu ua poa kanaka i ka pakele ana i ka make. Kia hou keia; la 22 o Sej)e.temaba, ike ia na k* li"]a. O ke kuu no ia o na waapa a aluuīii aku; a o aku tu ka wnapa mua, a paa uoiiu la. A o aku la ka lua, u paa kona ia. A o aku la ke kolu, a paa kona ia. A o aku la k-i ha, a ku. O.kii' hui ne la no ia mawa* ena o ka waapa. o kn m»ikc iho la no ia o ka waapa; aole nae i inake kekahi huole. Imi aku lu kekahi wanpa, a luaa aku e lana nui mai i.ma. Ua lilu ka lakou ia, o ka waapa a me hikou wale no koe Kk*»lu wale no Kohola i ninke; hm ine ka ia inninua eha. Hui iia pahu ailn a |iau, l»I2; ua like me na dala $(>,600. Nui ko Iehov« wailiona waiwaC Kha wale no ia, o ka loaa no ia o na dala g(i,(500. : I ka la 25 o Sepeieinaba. Iiiki hou makou i A|»one, o ka ha ia o ko makou ike ana ia aina; aole nae kuu ka heleuma; au aku ka poe kanaka i lona ai ia makou i ka nioaoa, i pae nui iuka, hoololi ae ka inoku, 8 holo uku In i Ualana. I ka la (5 o Okatoba, hiki mnkou i Ualana. Ano e loa keia aina; lele ka hauli, kupu ki olioli i ka ike ana, he nina mauna keia. Ua halawai makou mc Mr. Snow ma. a mc Doreka Kaliolua; nui ko inakou huuoli ana no ko makou liulawui pu ana, he maka Hawaii iie inuka Hawaii i he maka Amenika & he niaka Amenka, lele iluha a haule iho me ka oiiolii Aole. inakou i kuu i ka makou mau ulelo. Homnaka koke mnkou i ka halawni; pule o Kauka Pierson a pau in, pule o Mr. Suow, « puu ia han i, kamailio ihu makou no ke ano o ko inakou holo ana’ku, a me kahik» ana i Ualaua nei. A hooptmopono iho la m&kou i kahi o nuho at. . * Manao au e hele maua me Kauka Pierson i Apone, a i ole, i Apeana. Aka, ke hooie mai ke Kapena, aole pono ke holo aku i keia manawa, no ka mea, aole nkaka pono ka manao o na Mii. Kau nui ko’u makemake e holo aku i Ajieana. Ela nue ka pihkia, aole

hel© wa\e«e ika w » hohonu oke kai; ni» n malon, alnilu pono k« hele wnwne. Maiunu Wno. amo ini wnai*a. Ua kai)e ikaika ttrai kn waj liiai kirfifiTvv>. inai, « il*»k<> ,o k«' kai, ’A«le nui keia uina; he puui d>> i ka la hookahi ine Ka wa.i. He «»i)u uliuli kria. £ia nu ulu, niaia, k«lo, ape uhi. niu. alnni hatj, n rne na laau note nu i ike ma Hnw.iii Eia kekahi; o keau mii liu inoaliu. he inoa nui loa ia Iua he inakani • -|e, oka lilo hou no ia o ka moku i ho'pe; ua kuiie ikaika, mai fcekahi aina u i kekalii aina. ; Ēi .i ki kahi; uole kanaka o Ualma i huli nia ka poim; ein mi imiiiioii o ka hula, n we fta lealea h** nui wale tl« lialnwai maknu me ke Alii Iio.it•• Uala ha nei. iKala 9 o Okat »ba. Auu hele mai hōi • *ia iloko o ko inaua haie m»ho, a aloha Inai th ia maun. f£ia k.i’u manao i hai aku ia ia. Ua rna kelhuko loa an ia no, n>» ka hookiike ole ana lha kinnu. Ēia ka luu; E huli Inai oe. inai aoao kahiko mai, » i ka ponn «.ia.io maoli, alaila e hh» kou aupuni i n»ea »Ia. He n»i Ua maiiao i koe, ua luhi loa nae nu # nolaiiu he oki hei au

£ imiu aku ko’u alohu ia nnkou a-pnu keHl oIh ana. J. W. KANOA.