Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 8, 20 May 1857 — HE MOOOLELO BERITANIA. [ARTICLE]

HE MOOOLELO BERITANIA.

Ei&ftn«o*hfc ill« Wwū i m»u ap»na mooolelo no ke Aupunl Bwitftnls, nai k» w« kihiko a hiki mai i * keU manawa, Aole paha e hiki ke kakauia na * maaa pau iloko o nft buke mooolelo ana haole no Soi loft: «onamea kaulana nui wale no ke «komo ma k«Upalapalamakft£<N Hawaii. ■ A, fiiuora, j _ . H »® 1 ‘ . ■.■iJfyoUfo hoakaka. i J - AUtoiik|«o«o komohana o Europa e roo« n ia l'. /, H hkt .ū

lilo na aina e āe he nui malalo o kona malu.i Eia na aina no Beritania tna na wahi e ae| 0 Kanede ma Amerik t a Akau, e kokoke ana, kona nui me ko Amenka Hui|t t he aina wa-i unakele kanaka ole nae ka nui, He mau aina mokupuni ma Inia Komohana. 0 'M’enka Hema a pau loa. 0 Inia Hema. me na mokupuni e pili ana, he mau aina ia e noho nei, he,. haneni paha milmna 0 na kanaka. 0 Auseterelia, me \ anediema mokupuni, me Nukilani, Nu (jruinea, a nie na aina e pili ana he nui no, Aole no i pau ilaila na aiua no Beritania. He nui na aina uuku e ae ma na wahi a pau o ka hnnua nei. Ua hoomaluia keia mau.aina a pau e na Kiaaina a me na koa Reriiama. Iloko o Bentama he 30,000,U00 na .kanaka, a ma na aina ona ma nawahi e ae he mau haneri.miliona. 'Ua loaa ia mau aina i ke Alii o Beritania, ma ke kaua kekahi* ma ke komo wale ia kekahi. He oluoju nn ko Beriuiiiia hoomalu ana maluna o ia mau aina. Ua malu pnno ko kanaka nōho ana, i ko lakou kaumaha kahiko malalo o ha alii kaliiko o lākou. Aka, anle 1 pau loa.na mea kaumaha; o ka anhau nui kekahi mea i koe i mea e hanai i na liuia hoomalu, a me na kna e kokua ana. Ua pau nae na pepelu a rne na powa wale, n mc ka hao wale ana o na manawa- kahiko. Ua honmalu pono ia ke ola ā me ka waiwai o na kanaka a pau e noho ana ma ia mau> ain*C Aole i hooluhiia ka poe ilihune e kaua wale me ka loaa ole o ka uku, E hiki hoi i na kanaka n pau ke hookanmaliaia ke honpii i na Ahahookolokōlo, a ua hookoia kona pono mālaila. He mea liou ia ma na aina naaupo. Nolaila, ua pomaikai na kanaka i ko Beritaniā komo ona i ko lakou ma.u aina. Eia nae kekahi mea e ilihune ai kela mau aina; i ka hoi ana o na luna hoomnlu mai ka aina al u a,Beritania ua lāwe pu lakou i nu d-ila i loaa ia Iukou, a nelē ka nina in mau dala.- ‘ Ka meā ia e hapa ai na dalā i koe mnloko-o na aina, no ka lāweia i ka ajnn e. Akn o ka mea'pono nui no Beritnnia a no na nina nna a pau, ua hoonoaia ka oleln a ke Akua, a" me na hoomana i ke Akua, e like me kn na kanaka nlakemake. Aole kannwai, ma Berilania a ma kona mau aina a pau e keakea ana i na luna hai olelo ,ke hoolaha i ko jakou manao i ke Ak«a, a me ke ao aku i na kanaka naaupo, e. like me ko laknu makemake. 1 kuu manao, oia ka tnea i haawi nui mni ai ke Akua i ha nina oaanpo he lehuiehu ia Beritnnia, i mea e hoonaauaoia’i lakou e nn Misionari Keriftiano, no Enelani a no Amerika; iio ka men, ina no hai ia mau aina, ina ua ae ole ia na kumu malihini e noho ai ilaila’ He mea pono nui keia o Beritar.ia, kc kokua ana o ke aupuni i ka olelo a ke Akua, ma ka hoomalu ana i na kumuao ma ka noho ana iloko oia mau aina i lilo ia ia. Oia ko Beritania mea nani. Ma Beritania a me, Amenka Huiia, ua pili na kanawai koikoi i na hewa' maoli wale no. A ma na mea pili i ke Akua, nohe kannwai i ko kanaka manao. Ua hmmnluia lakou i ka wa hana hewa ole. Ai-le pela i ka nui o na aiipuni. Ua hoomaluia kekahi ano o ka pule, a ua papaia ma ka honpai i na pule e ae a pau e like ole ana me ko ke aupuni mnnao. No ia mea, ke haawi mai nei ke Akua, ia Beritania a me Amttika i na aina he nui, me ka hoopnmaikai i na kanakn o ia mau aina, i ka waiwai henui loa. Oia ka mea e hoomauia ana kela mau aupuni, i ka wae kahuli ai na aupuni e ae o ka honua nei. > He oiaio no e noho hoomalu ana ka nui o ko Beritania luna aupuni ma ia mau aihn me ka'manao ole i ke Akua, ma ka waiwai nn ,ka manao. Akn, aoie lakou e hiki ke keakea i na mea i aeia mai ma ke kanawai maikai o ke aupuni, 0 ka hooko ia mau kanawai ka lakou hana. Hookahi no mea kaumaha nui ma Beritania o ka aie nui o ke Aupuni. Ona knua loihi a pinepine i na makahiki mamua loa, ke kumu o kona aie nui. Aole paha ia’u ke «hii pono i ka nui oia aie; ua aneane iike paha me na Biliona Daia eha, a o ka uku hooā hookaaia mai i keia maknhiki i keia ūaakahili he haneri miliona paha a keu na dalai ilaakamaaina o Beritar.ia ka nui oie aie. Oia ki meai oiuolu iki ai ke aupupi iloko o kaumaha loa. )na ma ka aina e ka lilhāina o keia mau dala uku hoopanee, ina np lUo kahiko o Beritania i aina ilihuaei kadak,ole. .„; •,;! : A Nolailaihaika aohau nui ana, a iheka dnk jnplana o na iaiwai^ nfe

[a e uku hoopanee hoi i kona aie nui. Ke ! kaniuhu nei na kanaka ona ilaila, aole nae e j hiki ke pale ae ia kaumaha, o pau auanei ka 'i inana o ke Aupuni. HjLaupuni kaua n<> o He nui na Va.. he lehulehu ua moku kaun onn, a me w kaua 1nn illna a P au t1|n au P uni - . keia«kaika o Beriiania, aole i piu ia aina i ke klua ana mai o na aina e, iloko o na ma- • kahiliiho n.ei ewalu haneri Ai»ma na aina e k> na mau kaua ai'iā, a maluni hoi o ka moana me na 1 ona, , ; lp kona puni ana ike kaiJyi mea uui i i malu «kona aina i na kaua. Ma »ia hope e hoomakaia , kahikol ia aiua. ■ , ■ ’ 1 [AoU i pau.