Ka Hae Hawaii, Volume 2, Number 32, 4 November 1857 — MOOOLELO BERiTANIA...Helu 23. [ARTICLE]

MOOOLELO BERiTANIA...Helu 23.

Hfoneri VIII ke keiki alua o Heneri VII |uioe mare nana, a lilo ia mea mahope i

i lunaaupuni no koia tnau mea, huhu !>>a lakon ia ia, a hnowahaMafta lakou i na kahunapule a pau. No ko kiekie o ko \\’ulesi lioho anu uu maopopo nui ae kona ano ino. Nui kona puni waiwai, a nui kona hoohunohano. Ikuika a makaukau i na kuua ana, akamai no hoi i ka hoolnolu i na’lii a me na kanaka nui, ua piha hoi kona nnnu i ka mnkemake i na mea e nani ai, a e kaulana ai. e ; hookiekie aua malunu o na koa ona; a he maka haahaa imua o na men mnlalo iho ona; e hnokaumaha ana i na knnnka; me ku haawi lokomaikai ana i na mn mahalo ia ia; e oi ana kona akamai imua n na mea e ae a pau e noho luna ana me Heneri. Oia ke ano t> Toma Wuleai, e kiekie ana ma Enelani ia manawa. No ia mau mea, ua kohoia • oia e ka pope j Kadinala nona. 0 ke ano o ke Kadinala, he luna kiekie loa ia m« he alji nui lu ilokooka ekale.-ia o Rōma. Aia make ka pope, ua kohoia ka hope hou maloko mai u ka phe Kodinala, na na Kadiaala e koho ana i kekahi o lakou iho i hope. Kuiknhi ae la na moi o Farani me Eneiani o luii iha na papu o Pikadi i Farani, me na'lii u me na koa holuiio o ia mau aupuni i ka paaui kuua. 11e mea nui ia hana lealea o na’lu i ku wa kahiko ma Europa. 0 na-lii a mn na kou hanohano wale nona mea i komo iioko o ka paaiii. Ua pale ia on kino, na ppo, na maka. me na wawae a me na lima i na pale kila lalnlalii i komo ole ai iiu ilie ilokou lakou. Ee ae la lukou maluna 0 na lio kaua ina na aoao elua, u paa i na lima akau na pololu kumamu i oi aku mnmua o ko ku lio poo, alailn holo ikaika lakou 1 k« hoouka ana. (na e kupouo keknhi rna ke poo paha, alaila ua hooieiia oia ilulo inaii luna ih<fo kona lio, a knpaia ua pio. Ina i ku kekahi ma ka aoao, ua kapeke ae ka poiolu ma ka palo kila, a pakele ka haule ana. Aka, he paani ia i ehp ai na mea he nuifa make hoi kekahi i ka haule poino ana. He mau wahine alii ka poe i kohoia no ka hooko i n& mea i lanakila iloko o kela paani kaua. Kukalaia aku la ka olelo, e halawaianana moi o ia mnu aupuni, me na’lii kokua ma Pikadi i kekahi 1|, a ua akoakoa ae la na’lii kaoe me na'lii wahine e noho hanohenp ana il»ila r e makaikm. Komo ikaika akn lao HeneH iloko o ia mau paani me kopa lealea »jia imua o lakou i kona linakik A nui kona t ka hooko ana o na wahine lanakila. V • Apela | hoopauia’i na dala a ko Heneri maIho ai no ke aupuni. 1 Ue llha nae ia opau elala iwaena-o na kanakpona, a «ipwai no ilaila. A pau na dala, imi ai. Kanoha mai la I dila nona. % Ua maklU- ■ V ]lo1I enoi alraf mmKmmm* iwu»*ano o kona noi

lunnmakaniiiniia, a hele mai ia i ka aha < ol$loao ia lakou. Hoole mai nn luiiHmakaainana i kana olelo ana iloko olailn, no ka mea, aole ia he hoa o 'kelaaha. Ua ko nue ko Wuleai manao e olelo. A hiki i kela tnanawa,(l535 1 ia Wuleai k» imlama aupuni, ma ka oihuna kuhina nui Aole i manao o Heneri i na oihana aupuni, t oluolu ana oia mu na lealea ine kona muv wah ne manuahi. E kokoke mui uiia nae k« mnnawa e pnu ai kn maha nui o VVulesi, n e liio ai ke aupuni i aupuni hoole pop«. He wa kela e nui loa ana ku hewa o ha’lii, na kanaka, ame na kahunapule, He kakaikuhi na mea hoopono maloko o p.nelani, n ma Europa a pau, E puka mai uiiu hui ka malamalama iloko o ka pouli. Matijua, no ke aoia mai e na kahuna, u« manao ke kanaka i hewa, ina e hele aku la i ke kahuna rae ke dala ma kuna liina, a hai aku ia i kona hewa ia ia, a heawi i ke dala i ke kaliuna, a loaa mni ka palapala e kala mai ana i kona hewa, ua kalaia uo ia e ke Akua. Nolaiia, aole i makau na kanaka i ka hana hewa. E hiki no, wahi aoa, ke kalaia eke kahuna ma ka haawi ana i fce dala Oia ka mea i '\po ai ka ooho ana o kauaka ma Europa i» w».