Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 2, 11 April 1860 — KE KAHULI NUI ANA MA FARANI. Me ka Moolelo No Napoleona Bonepate. [ARTICLE]

KE KAHULI NUI ANA MA FARANI. Me ka Moolelo No Napoleona Bonepate.

Helu«—4.

\No ka hoihoiia mai o ka Moi o Parisa.'] E noho ana no ke Alii ia manawa maloko a kona hale ma Vereaaile, ke kulanakauhale hanohano okoa. A malaila no hoi e akoakoa ana ka ahaolelo. Pono ole ka manao »• ka> naka ma Parisa i keia noho kaawale ana o ke alii, a ohumu iho la lakou e kii aku ia ia, a e hoihoi mai ia ia i Parisa. O ka poe a pau i makemake e holo loa i ke kahuli ana, a e lawe ae i ka mana o ke ulii maluna o ke aupuni, imi lakou i kona hoi hou ana mai i Parisa, kahi e hiki ai keia mau hana. Hoouna mua lakou i kekahi poe i kohoia e na kanaka o Parisa, e hele aku i Veresaile, e noi ike alii e hoi mai. I ko lakou hele ana me ka haunaele e noi, aole i ae mai ke alii e hoi, Ua makau ia lakou. No ka noho ana o ke Alii ma Veresaile, ka nui o ko lakou waiwai a me ka hanohano o lakou. Aka, aole i pili ka manao ona kamaaina mahope o ke alii, ma ka aoao kipi ko lakon makemake. A pela ka manao o na koa kamaaina, aole mamuli o ke alii He aha haneri wale no na koa kiai alii malaila, e pili ana ma ko ke Alii aoao. No keia mea, ua inaina na koa kamaaina ia lakou. No keia inainaia, ua hoihoiia aku lakou i kahi e, a ua lawoia inai kekahi poe koa hou e kiai i ke alii. * I ka hiki aoa mai o na koa hou, he ahaaina nui ka lakou i hanaia maloko o ka hale oke alii, a ilaila pu me lakou ke alii me kana wahine. lluko.o ia ahaaina ua imi lakou i ke ola o ke nlii, a me ka inake o kona poe enemi. No ia mea i hanaia maloko oka ahaaina, he nui loa ka huhu o ka poe lakohina ma Parisa, a hooholo lakou i ka manao, e kii nui aku i ke alii me ka lehulehu nui o iakou, a e kai mai ia i Farisa. I ka la 5 o Okatoba 1789, haunaele nui mai na wahine makaainana o Parisa. Ona wahine maauauwa ka poe alakai. He mau tausani paha lakou. Ha poe huhu, hakaka, hoohaunaele lakou. Me lakou pu kekahi poe kane i hui aku ai. He pu ma ka lima o kekahi, he pahi kaua i ka lima o kekahi. He ihe ko kekahi, a he kookoo nui ko kekahi. Akoakoa ae la lakou maloko o Parisa, a hele huakai nui lakou iwaho a komo i ke alanui ma ka hele ana i Vereseila. Ua kokoke laHoU e hiki ilaila, a hiki e mai ka elele e ha; mai ana i na kanoka, a i ka ahaolelo ma Vere»aile, e hele nui mai ana ko Panaa ilaila. Akahi oo a lohe ke alii, me ka makauhau ole e paie aku ia lakou. Noho malie wale no ke alii e kali ana i ko lakou hiki ana mai.

A hala mai na wahine oParisa, a|aila hoakoakoa Iho la o Lapiele ke’lii koa ma Pauia, i kona mau koa e hahai mahope 6 lakou, a e kokua i ke ol.a o ke alii a me kona ohana. Aka, aole lakou i hiki mai i ka manawa pono, mahope wale.mai no laknu. Ua hiki e mai no na wahine haunaele, a ua komo maj iloko o ka pahale o ke alii, a hoomoana ihu iiaila. Haawi mai ke alii i kahi ai na lakou no ka pololi. A pau ka ai ana, ulaila kahea lakou e hele mai ke alii wahine o Antoinete, e puka mai iwaho maluha o ka lanai o kona hale. He nui ko lakou inaina ia ia, a manao iho la lakou e kipu ia ia. Aka, i kona hele ana mui, a ku imua o lakou, me ka hanohano alii, mahalo iho la ka nui o lakou ia ia, a papa mai la i ka poe nana e ki, e oki, aole ia e make. Alaila kahea lakou, “ E ola ke aiii wahine.” A po iho, moe iho la kela poe haunaele malaiia. A hele mai la kekahi poe makamaka oke alii e malama ia ia, i ka po, He mau haneri no lakou, aka, aole i iawa lakou no ka inalama pono. He nui ka paio ana o ka poe haunaele a ua make kekahi mau koa e noho kiai ana. A mahope iho hiki mai la 0 Lafeieta, a hoonoho i na koa ona a puni ka hale oke alii e malama ia ia. Moe iho la na lii, me ka manao ua nialuhia i ka poe kiai. A aumoe, loaa ika poe haunaele i kekahi puka i malama ole ia e na koa, wawahi ae la lakou a pepehi iho la i na koa e kiai ana maloko, a imi ae la ke keena e moe ana ke alii wahine. Knhea aku ia ke kiai ia Antoineta, e holo i kahi e pakele ai, a huli i kona alo e kue i ka poe i komo mai, a make iho la ia ika pepehiia, Wawahi iho la lakou 1 ka puka keena o Anioinele, a houhou iho la i kona moe i na -pahikaua o lakou, me ka manao e pepehi ia ia; aka ua holo aku ia iloko o ke keena o kana kane, a pakele iho la. la manawa, hiki mai ai o Lafeieta me na koa, a kipaku aku la i kela poe wahine a me na kane i koiho i ka lole wahine, a noho kiai i na alii a ao ae ia. A puka mai ka la, hapai ka poe wahine haunaele i ko lakou leo hui, e kahea ana, “ I Parisa, 1 Parisa, e hoi ke alii i Parisa. M Aole no i aa ke alii e hoole aku ia laknu, ua ae mai no e hoi i Parisa. A makaukau iho la kona mau kaa, ka hoi mai la no ia o ke Alii me kana wahine, roe na keiki, a me na koa o Lafeieta, a me ka poe wahine haunaele pu. He hoi pio no ia oke «Ui. Ūt I oa wahine makaaioaoa ino huakai loihi loa no lakou. M»?i» Rhfi, aole i manao ke alii be moi maoli no ia o Fnrani. Me ke kaomaha ame ke naau eha, komo aku la ia iloko o Tuilerie, ka halo ona roa Parisa. A haia mai ko alii, hahai mai la

ka ahaolelo mahope ona, a akoakoa ae la lakou mahope maloko o Parisa, a iwaena o na >■ kanaka haunaele, e koi ana ia iakou e hoopae i ke alii, a me na ohana alii a paa o F«n k rani. Ua puni ka hale alii, a me ka hkiō ahaolelo o na lakohina, ka poe i manao kipi, a e pepehi i na’lii, a me ka ppe a pau e pili ana me lakou, Ma ia -wa iho, holo nui aku na alii o Farani ma na aina e, no ka malu ole o ko lakou noho ana ma ko lakou aina ponoi. Ua hewa paha keia hele nui ana, no ka mea ua waiho wale ia ka moi o Lui me ka nawaliwali, aohe mea nana ia e kokua iloko o kona pilikia ina kipi. Aole i kokua ka ahaolelo ia ia, no ka mea. me na makaainana ko lakou manao e hoopau i kona mana alii, a e pepehi iho ia ia me kana wahine. No keia mnneo haunaele o ko Parisa poe makaainana, ua lilo ka noho aoa o na kanaka i malu ole. • I ka manawa w*i, he nui ke kumukuai o ka palaoa, no ka bap»>p ka loao. A pii aku la a nui hoi ke kumukuai o'nn popo palaoa malaila. He mea ohumu no hc ia iwaena o na kanaka ilihune. Hoohew lakou i na mea kahu berena, me he poe e waiwai nui ana i ka pilikia o kanaka. Ako koa ae la lakou a hele huakai nui aku i l hale o kekahi mea kahu berena, hopu iho ia ia, hao ae la i kona hale, a li aku la ia i a make. Oki iho la iakou i kona poo, kai ia ia maluna o ka ihe, a pela lakou i hae' nui aku ai iwaena o na alanui o Pa hiki aku i ka hale ahaolelo, e hoike poo ina luna ahaolelo. Ike ilīo }a na . hoomalu i keia mea pono ole, hoouna h ia Lafeicta me oa koa, a hopu ae la iak ke knnaka e lawe ana i ke poo o ka n make, a hnopuehu aku i ka poe hoohaui H.okolokolo iho la na Lunakahawai i kanaka, a hewa, li aku iakou ia ia r pehi kanaka, la wa kau ka ahaolelo i Kanawai e ana no na lunakanawai e kahea aku i Du e hoopuehu ae i na ahn. hoohauoaeie, 'a hopu iho i na luna o iakpu no ka hookolok loia, e like me.na kipi 1ka i noho ai Lafeieta i iunakoa ma Paris, ua maiu iki kulanakauhale ih« ia kanawai. Aka, ua k aku.Sakobina ia ia, e manao ana he onea p no na haunaele, no ka mea, o ka mana ho kahi ia o na makaainano e hooko i ko lako pono. I keia manawa ua iōaa ma ke kauaw'ai na kanaka a pau ka malu lrke, Aole e « aku ka maluhia o kekahi aiii ma Farani lr maiu mamoa Akn, a< ie i kuliki, aot. Ua waiw kah». nt a * **’ ua aolia MMu be aofc«k«kaliibe kmiakH iho. I oa iuna «haolelo,, he mea: biki ki kanaka a pau i poe kuiike. Ak. kou mea i imi ai, ma na kknawai pau iakoo r na inoa alii a pan, a haku a pau. Pau pu DM m hf hanohano.