Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 24, 12 September 1860 — Na ohe wai o kekahi mau Kulanakauhale. [ARTICLE]

Na ohe wai o kekahi mau Kulanakauhale.

Ma nt( kulanakauhale nu,i he mea nui ka hoolako auu i na kanakn ika wai. Paapu na 'lialo, pilia na alnnui i na kanaka, kakaikahi na laau, u ina ua uuku ka wai no kaimi ana n no kn holoi anu i na hale n me na alanui, nui nn mai i puka nnu mai ma ka maein<ie ol« ume ka pilau. Nolaila, ihai ka wa kahiko niai, mn na kulanaknuhale noi ua 'noonoo nui ia ka hoolako ana i ka wai.

Ma Komn, ke kulanakauhale nm loa i ka wa kahiko, 2000 makahiki maimia aku uei. ua maikai loa na hawai a im; na ohe wai. Ua loaa ka wai ma na innnna kokoke ilaila, u ua nui loa ke dala i hlo i.na hawai, Ma nu hawui nui, (9 o lakou) ua hoopuka aku ia i ka la hookahi nn kapuai o ka wai he 27,800,000, a rna na hawai a pau na kupuai be 50,000.000, c*ia 300 galani i kela kanaka keia kanaka i ka la hookahi ! ! Ua mau no kekahi o ia mau hnwai a hiki i keia ta. Ma ke kulanakauhale o Tureke, i ka inakahiki 1800, ua hoopuka aku ia i ka la hookahi na galani 6 i kela kanaka keia kanakn. Ma Ladaha, ke kulanakauhale nui o Berilania, ua loaa i neia mnnawa kokoke 29,000000 galani i ka la hookahi, oia na galani he 18 i kela kanaka keia kanaka, i ka la hooknhi. Ma Amerika Huipuia, ua hana mua ke kulanakauhale o Piladeiapia i na ohe wai maikai i ka makahiki 1800. I ka hoomaka

niiia iinn u»i hapaiiu kā wai «* ki‘knlti inulivv;u kok< ke iliiila e kalii ineu inalni a ua nininiia iloko 6 ke kiowai ma ka’ni |»uu maluna « kikulanakauhale, aole na«. i hoolako in lukou malaih», a i ka makahiki 1822, ua haiia ia iin haw «i nohu hei. L/a hana ia kekahi [unu wai ma ia muliwai a malaila uw huli ia he rnau huilu nui ec»n«>, n na ia nmii huila • hoohanu i kekalii mau pamno, wai i ke kiou ai ;jfj kapua: maluna o na wahi kiekie loa o na kuianakauhaie la, aun luko ika wai. 1 ka haiia aiia i keia muu niea ua lilo na dalu $ l .oOO.UUO, a n.o kn hoohaua ana ke liio :«ku nei lakou i im daia he 10 i kela ia keia la. Aia ma Nu loka na h.awai maikui loa o ii.h haWHi .a pau mfi AmenkaUuiia. Ua hoomakn k.u hiiim nmlaila i ka makahiki I83(>, a uu pau Ika makuhikl 1842. la mnknhiki ikalu 4 ■> lulai, ua koino iniia ka wai iloko o na ohe ma im «lanui a mn na hale a puu n npi im huakai h me ka hnuoli iu la, no ia pmimikui Uu uiile mai kahi e hoomuka ai ka hawai a hiki i ke kulanakauliaie. Mu ka ili o ke kiowai mua ua 500 eka, ina ke kiowui elua, ua 25 eku. Ala ka luula oka hawaiua O kapuai a ma ke kiekie ua 0 kHpu.u. L r n laweia ku wai nialoko oke kulaimkuuhule e na ohe liilii nia na alaiiui, a ua luko na iiale a pau. Ua hoopuku ia aku i Ueln la keia la, na gulani wui he U5,000,000. Uu lilo i ku huna ana inai ka makuiuki (830 a hiki i ka makuhiki 1842, «a dula he $10,375,001). Ma Bosetona ma ku lon o ku hauai ha 15 mile. Uu hoomaka ia ka haua ika ena1840. u ua pau i ka makahiki Ua lilo i ka hana anu na dala 4-J miiiona, a loau i k«da la keia lu nu galaui wai he 10,000,000. lloko o ku malama o Oekemaha o keia makuhiki, e hooinaku ia anu puha ku hanu ana o na hawai hou no ke kulanakauhule «> Honoluiu nei, a ua oi aku ka nui o im ohe wai hou iko na ohe wai e noho nei. K loaa uim paha ia kakou im kumaaiim o Honoiulu nei, i na pomaikai o ka wai he nui loa, e hookol» aua rnu na auwaha o na alanui, e komo ana iloko o na puhole u e hooulu una i nu inea ulu uliuli, a e hooinaemae aoa i na hnle.