Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 16, 13 September 1917 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE NAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika" [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE NAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika"

HELU24. Ua hoomnkaukau koke iho la uo 0 Aiwohikupua e pii ia ahiahi no, oiai, na liik' ole iaia e kaii bou aku, a ca kauoba koke ae la no oia 1 kekani poe e auamu VFahi kabu panahele, oiai, e oiau ana no kona mau ehaeha, aole nae 110 ka hiki ole 1 ua \vabi kahu nei ke| hele wawae, aka, uo ka makemukei no hoi o Alwohikupua e houpal pul i k(-!a mau olunu, & na lakou i ba-j pai aua.no ija wahi kahu jiei oua. He ekolu la o ka auwann wale aua, 0 Aiwohikupua i ka naheie oOlaa, a ua loaa s/Ie uae kahi a ua wahii kahu nei i pii rrj.ua. al/a hi 'i-nana-wa i olelo aku ui ua wahi kiihu 1 kaoa hanai alij. "Aunea mai oe ua maikai loa ae nei no boi wau, a ua lawa hoi ko lakou iiei auaino hele ana i ka nahele, b heihoi aku oe 5& lakou tiei, a koe wale iho no hoi kaua, a m .a -patia.ua malial > ole ia ko knua lawe aku i keia lehulehu, e aho no o kaua wale no ke-'hele. jmi i ke alahele t Joaa aku ai o Paliuli, ao ka -hou:e hoi o Ke;>malu ke aliiwahine o ka nani." Ua pono rho la ia i ka manao o ke Alii Aiwohikupua, a ua hoihoi ja jaku la ka niii o.na kanaka ine na jalii e hoi i. kai o Hilo e-kali ai i ke jalii, a uh }iiiī aku ia lakou tue ko ano olioli, oiai, ua aikena iuauli uo liekahi poe ahi i ka auaino'i kahi kahu puuahele o Aiwohikupua i ka uahele o Olaa, a me Panaewa nui mokulehua. „ I ke koe ana jho o ke alii me kona wahi kahu puuahele, a hoa aiwaio no hoi, ua hooinaka aku la no laua uei e pii, & aoie io no i loihi aku ko iaua nei hele ana, ua ana «aaai la o Aiwohikupua i ka hele i ka na hele, a koi aku la oia i knna wahi kahu e hoi pu nc laua me keia poe alii i kai o Hilo, ai ktkahi naanawa aku no hoi aia ila, pii hou uaai e imi ikahi o keia aina oPaliuii, "Kabshā, t e kuu haoai ialīi, ;kai.: ao paha he huakai iaa! wahine kao i b«le naai ai i keia luhi me ka iuea, a ūa ioihi hoi ka hele ana i na wahi like ole, a aia ka hoi a loaa kekahi wahine n'i, a ke kokoke aku aei hoi paha kaua i kahi e loaa ai'. o kau mea koikoi iho la ka ia i ka hri, aole no e loaa ka wahioe i La ;iho la pela oe e paupauaho wale ai,. nolaila, nee aku ka ixa imun uaa keia huakai a kaua." Hala hou ae la no he mau hora *paha o ka hele auwana hou ana i 'ka nahele, o ka Aiwohikupua no ke koi « hoi laua, ao ka kahi kahu no . ke koi e hoomanawanui no laua i ;ka imi ana, ai ka hala ana *e o k^-! |kahi manawa hou o ka naku aua i ka nahele kanaka 010, ua lo*a ak.u: la ka !aan uaua loa a ua wahi kana- j ka Kauai nei i manao ai e oki, a; ua 'ke iho la oia ma ka maka koi no hof i kan aku i ka huiu. a ia mat:awa lana loa ae Ia ka manao o ! ua wahi kahu nei, e loua oku aua | no ia laila kela aina nani o Paliuli. | hou ae la uo kekahi Ul4inawa. a ua pas\hou no'ke alio 0 Aiwohikupua i ka uakuheU' , u koi! hou aku la no i kahi kahu ona e! hoi lsna. aka, oa paakiki kahi kahu e hele no Uua icuu;«, a in[ manaw& ra> a laua e k;.mailio ana, j ua iko hou aku 1» iu) ua wahi kahu j nei i ka elua o ka la;ui aua i lua- j nao ai e oki, a lilo hou ae la nuj hoi ia i mea mo Aiwohikupua e iki av ka manao. a pii hou aku no laua nei no uka, ai kek;ilii uia- : nawa hōu aku uo loaa aku ia kyj kolu o ka laau ia laua, a pela uo " i • !

iaua, pii hon ana a huea wale uo i ka loaa ana oka liioa o ka laau. & ia ua wahi kahi kahu uei i kamailio mai ai i kana hanai alii. * l Ea„. e ku,u hanai haku, eia keua la ua kokokg loa'i kahi e hoea aku ai i kahi o..ka home .0 ka u'i o p,iiliuli, ao k«*'li noi ia oe e kuu haku, ai i|f:e oe i keia wahine u'i, mai hana hopi&opualuiu oe, o nele a ua nei oe i ka wahine, t, hoi nele kaua iā Kauai, aka. e hoolohe loa oe i ba'« maU t ajifkai ana ia ne/' ..Ua ae,a4« la o Aiwokikupua i keia ao a kona wahi kahu, a ua pii iiuu ajku ia laua i ukn, a ike io aku 1* .no o Aiwohik upua i ka "ul uoiiia," oia hoi ka mokulehua nui, [a, ia manawa 110 i hooiaio loa iho |ai cia ika hoiko a kona wahi kahu, j.a. kna loa ae la koua manao no ka ioaa o ka wwhiue ana i imi luihi uaai ai, f Ia manawa pu no hoi ua hon-i io aku ia iio o A.'-wohikupua i ka hn •. Uono pua *aio, 0 like no me ka h». ike a kahi kaivu ona. ai ke .kvkoke j iua aua aku, ua lohe poue aku Im |uo iiot i mai o ka mou, ai |ka uwe uiai o ka puaa, maopopo| j ioa. iho, ia he kanaka io no ko keia i wahi, a oee aku ia no iaua nei no j mua, a hiki waie 110 i ka .wa i ikei ia aku ai na-kawhaie eku mai ana, a ia manawa nv boi i kuhikuhi aku ai kahi kahu 1 ia haie o Keamaiu» «o ka haie no &oi ia i hoopuni ia | i na pa eha. 1 I keia.iaanawa i kani mai ai. ka LĪpu huia a Hina t a ninau koke ako ia Aiwohikupua i kooe wahi ( iio mai la no hoi kahi kahu iaia> o tka ipu huia kahea keia a Hina i - hele ae i ka haie huia, a aia a pau ka hula aua a Keamalu, alaiia, hele mai i kaauau i ka iokow&i, ao ka , mea pono ia id€a 0 kahiki mua i kahi o k& luawui, ai pii ai kaua iluna oke kumulaau iehua a pee iiuna olaiia. '' Ua kamoe io aku la ko iaua hele ana i kela wahi. |.ai ke kokoke ana aku 0 laua i keia lokowai. ua ik* io aku la np 0 Aiwohikupua i ka hoio mai 0 keia ia nnū.ai.ike ia-ho' ma ka inoa he "Ela," ai ukali ia mai no hoi e kekahi uiau ia e ae 0 ba moana, a ua lilo io no keia i mea haohao nui i ko Aiwohikupua manao, a iaia e nana i keia inau ia : kupanaha, oia uo ka wa a kona wahi kahu i kena mai ai « pii laua iiuna 0 keia kumulehua e pee ai, a kamailio hou ~mai la no ua wahi kahu nei i keia mau olelo i kana hanai alii. "Auhea oe e kun hanai alii, ij noho a'ua nei kaua iluna 0 keia knmnlaau lehuai ai boea oiai ko wahine, o ka'& noi ikaika loa ia ce,' jrnai kii koke oe i ko wahine, 0 nele 'a na nei oe ika wahinē. E hoao ikaika oe*e uuini 5 ka tuakemake : oloko, ae hoolohe loa hoi i ka'll mau olelo a'o ia oe. E nana wale aku [no kau» iaia. ae hookuu aku no liaia e hoi j kona h.ile, a mai lalama liki oe e kuu hanai, ai wahine ai |kf*ua a makepono ho? keia o.akn una Imai nei i ka nahele hihia i ua mea llipo oka wao. Ē hoolohe loa ite i 'ka'u e kamattiō nei ia 00, a ioa oe 'e hoolohe, e wahine akita:-,a no oe. la he loaa hoi ia me ka nvienl<"le• ,, I Ua ae oloolu !oa aku la o AiwohiIkupaa'i kete wau . lelo a'.i a kona wahi hoa he!e nka nahele. īa laua *♦ pee nha ItunV o k-.»la kumulehna. ai tthi paapu ia ho? e na !au, aj hiUion pu no "ht>ī i na pua lehūa, Uia kahiai)?o ae la uo hoi ua wahi jkauwa kahu nei oaa. 0 keia aiau pualehua la. ua hoohiki ia a iei utua .oe, ifciaila, noa keia mau puaiehua. a hina pu 110 hoi koi.-i laau me «a la*u eae i ka wa e hele tnai' si Wa īwa nei n PaliuK i ku auau- M (Aole i pau) Ua hikalele mai i. koia o!a aiui e Moreuo iiulu o llonolulu» O&Uu. (