Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 26, 22 November 1917 — KAAO HOONIUA PUUWAI NO KA-MIKI [ARTICLE]

KAAO HOONIUA PUUWAI NO KA-MIKI

Ka Hi'apaMole o ka Pohu La'i Kpna Kai Opua—Ke Aiwaiwa Nāna u Hoohoka o Lua-Nuu-a Kuu-PoW-Kii-Poame ka Puku'i Akua o Kiwa p Heha Waipio Ika Noe—-A o ka Olali Nana riawe a. lilo na Leho Kaulana o Kalokunu, o ka > MaLani Kuehu lepo o Puako,

MAHELE XXXIII.

Ka po nui no ka hoao a»a. Ka hoea ana mai o Kaalapuali ma ke ano kiu. Ka hopu ia anā a paa e Ma-Ka'iole a lawe a imua o KaMiki ame Pili ke alii. k& hoe ftna mni o Kanaha-ha arae īkon ka hiapaiole o na pali ku'i ae » ku'i o Koki o Wailau i na Hono o Molokai nui a Hina i ku'i laau Ke koi ua hoa a Kanaha-ha ame Ikoa e hookuu koke aku ia Kaalapuaii a e mahele ia ka moku 0 Kona a & huokaawale ia ka okani o waena o ka moko o Kona a e kapaia o Kona-waena i uku pana no ka hoopaa w»le ia ana o kona kaikuana ma ke kauoha a ke alii. E ala e Kaulu-o-ka-malama, Ē aia ē Kahaeiokn-i-ke-feihi-o-Kaelo, E ala e Keahialaka->ka-Papalohi-o-Apua £ ala e kikookoo ka mauna, E aiae kikookoo ka moana,

E ala e kikookoa ka lani, E ala e kikookop ka horiua, E ala e kikookoo ke ao, E ala e kikookoo ka po, B ala e kikookoo ka ino, E ala e kikookoo ka makani, E ala e kikookoo ka maiie, E kaulu-i-ke-kihi o ka malama-e, K—o mai iko i i-no-a. o—mai la no hoi ua kup:manawahine nei. E—o, Ha'e e, heaha keia a kuu kama e hoonlu nei o keia. la malie o Kona, alna kupolua i ka ia'i? 0 ka wa noia i aia ae ai o ke kaikuaana ame ke aikane a holo no ke aio aiii kahi o ke kaiEaina e noho ala he pukaua nui no ke alii. Hiki o Ma-Ka'iole ame Keahiaiaka imua o Ka-Miki aine ke alii me Piii a lohe ina mea apau e piii ana i na olohe ia Ikoa ame Kaōa-ba. E kupee aku i keia mau oiohe aea wale o ke kipi kohu oie a haahaa o ka pupule nui a hookiekie. Oka wa noia a Ma-Ka'i-ole i huii ae ai a pane ia Ikoa. llana ke aio. ilaio ke alo, mahea oe? Pane mai ia o Ikoa. Aoie keia he wa e a'o hou ai i ka mokomoko e ninau enai ai i kena ninau hohe waie. Ina ua makaukau no k& mokomoko eia ka manawa, ina ua hiki ke kupee i* Ikoa elike me ka kela wahi lomaloma aihalale i waiaau hana-1 I pilo iho nei e kupee ka ia Ikoa ame Kanaha-ha, na olohe ihupani oaa pali ku'i o Waiiua i Koki o Wailau i kauiana i ke aia-k&hi o Papalaua i oielo ia pupuhikukui o Papalaua ia he ino. He la ine keia; He ia makani, he la ua, he ta kaikoo, he la hekfli ame ka uwila. A hūli ae ia ua lkoa nei a kihea i ke ia Kanaha-ha. Owau ke koa, ooe ka helu ai» owau *a hookele, o oe ke paie waa, owau ke kuhoe o ka Ih makani, ooeka hooīana pīo ote o ka waa e pee ai kaua i koki o Wailau, aia a iaukaike ame ke aholoa. alaila, ioaa o Ikoa i na kaulupah o Oi<)kuM ame Waiiau. | Ua leie aku la o Ikoa, aku iwa- [ ho loa a pela no hoi me Kan«ha4ku O keia kulana a Ikoa i kii -n !ie ia he kahna hak*ka hoowalewale a hoohaehae, a e i'ko ■ ia ai k« ko akam?i na olohe plha ike ni;na hana' a UaUa'

e ike ia ai k£t nui p&lena ole ke &bolo& roa ka uiokumoko ana a ilaila jke ia ka nui o ka ikaika. īke koke n;> o Ka-Miki i ka nui <) ika ike o keia olohe o Ikoa, ua lele koke mai la oia a ku i ke kahua a o kana kulftna i ku ai he "kaulu" i olelo ishe lapa mamiule. oia hoi aohe wahi o Ka ike i kue e e pakele. Oke "oio." he kulana mokomoko i« no ka poe nui o ka ikaik», nui ka mamt< 1 ka lele auie ka pale aaie ke alo a nui hoi ke aholoa, aia a lawu ia niau alilū «ke kulana mokouioko al&ila/ hiki ke olelo ia hc olohe ihupani ahe ikaeaea ia eaa ka oihana iua, haihai a pela aku.

I ka wa i lele mai ai o Ka-Mikj a ku i kela kulana ike niai la o Ikoa ame Kanaha-ha, he iapamanuole ke kulana a i 'kii ai, oia hoi loaa no amke nohe ela, ao ke mea i h«lt ka ike a uui palena ole, oia ka uiea i olelo ia no keia ii lokeh.

I ke ku aiia. o Ka*Miki i ke kahua ua uwa uo la.ka aha a haalele wale, a maopoopo ihu lai-ke alii atue na . uiea apau o ka tueae mokomoko ana ene Ikoa, o KaMiki noin. oka wa.no ia i le]e mai ai n Ikpa Kie ka liiana'a haule mahope o Ka Miki a oia np ka wa i lele ae ai o Ka-Miki a ku mn ka aoa i akau o kona kulana. Ua nianao o Ikoa e huli ae aua o Ka-Miki i kona alo 1 hope ia Ikoa

a oia kona wa e kui uiai ai ia Ka-Miki i kana uau puupuu kona hao helu ekahi mai ua maka a hiki ika piko« 'Eia nae, aole ia he kūlana no ko Ka-Miki haawi aku i hookahi iniha no kona hoa paio. 0 ka wa noia o Ikea i ike koke ai i' ka lua ole o ka ike o keia olohe, a ia wa no oia i kahea mai aī ia Ka-Miki e hele aku ae hui pu oae ia.

Aole i pau poao aku na olelo a Ikoa i kamailio mai ai, ua loaa koke aku la oia i na liuaa wikani o Ka-Miki, a kiola ia aku la a haule ana imua n Kanaha-ha, a uwa ae la ka piha oka Aha. Ua ala koke ae la uo īiae o Ikoa a ku iluna a hoio inaoli tnai la e hopu ia Ka-Miki me ka manao 0 ka , huikino oiaoli a lawelawe lima m&oli oia ka moa e paa ai o Ka-Miki iaia a kupee ia a paa a i ole ba'iha y i a pokopoko. I ka hopu ann mai nae ia Ka-Miki, ua . aio ae ia o Ka-Miki a no ka ikaika loa oia holo ana mai a Ikoa me ka paukiki, ua hili ia ae la na wawae o Ikoa e Ka -Miki a walawala ana a hina. ilulo a paa loa iho la i ke kupee ia i ka ai kahela 1 olelo ia o "Maka'ukiu." He kui ka ai a ke akaoiai i kii ai. he pui nawelewele na ka nauaiiaiia i uluna a kau iluna oka laau lele 110 ka m&nu hihia i ka upena kuu a ka lawakua i ka na'e-maīua, he luaole o Ka-Miki naaia hana. Oni ae la olkoa me ka manao e hemo, aōhe nae he hemo ae. oiai, ua p&a loa.

Paa la e Ikoa. Paa ikaai a ka iua. O ka wilmili ia o Kaupe'a, 0 kihole a kilou i ka uiaaamauu* o wih a opeope, o pokaa a pelupt>ki o bikii a hauhon. o k&ihalulu ia, o ku'i a hoU\ opiliakuapuu o knu, halahalakau, oia ka toi o uuii auaoei ka pili, ka paa, ka hookui, ke kuiaa, ke k.i s ka lik<;, k?\ £Q«u. Paa ika ai*a ka lua, i ke alapii a ka opae auie ka hiaaua, kau i koki o Waiiau, aia a iau ka ike ame ke akaaaai, alaila he»ac o kahuli o kahela ka ai o "euaka'ukiu,'' oni no ha'i ka hsu he ohala. hala ka ike la e Ikoa, ua jhdi i ka upeua a Makalii» liilii ke 1 kuiia h a»dtu ti, aohe walii pea i oie oka nouauona ame ka puiele[hua. O Ka-Miki kuu iuoa, oka wianamant.tima-iki lims hei o Kau l«hentrihihiko'!o^-uV; , (Aoleipau,)