Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 51, 16 May 1918 — HAKAKA WELIWELI MA KA MOANA HALAWAI KA LAWAIA ME KA MANO MA KA APUA KA PAKELE ANA O KONA OLA [ARTICLE]

HAKAKA WELIWELI MA KA MOANA

HALAWAI KA LAWAIA ME KA MANO MA KA APUA KA PAKELE ANA O KONA OLA

Ua hehiheiu m»u no kakou i na moolelo kahiko o keia aina. a me kona lahui Kanaka wiwo ole. A na hoike waha ia mai no hoi, i kekuhi poe o keia hanai\jta hoa, kekahi maii mea e pili ana i kekahi tnan kanaka Hawaii a nie ka iakou mau hanA kauiana a wiwo oie i ko au kaliiko. A peia no paha a hiki i kein ]a« oia hoi, ko lakou paio ana nie na Nuihi (mano ai kanaka) ma na kai hohono, a he hana le'ale'n ioa ka ia i kekahi poe o ij» au i kaa hope aku ia. Ke hoomanao nei no paha ko makou poe heluheiu i ka mooielo 0 keia «uoku i holo-ai'a ai, mawaho ae o na Kona be mau mekahiki he iwakalua, a i ole he kanakoiu paha i baia aku nei, i ka hakaka aoa o kekahi uiau aela moku me ka tuuno

oiai lakou e hooikaika ana.e pae 1 ka aioa me ka ike aku no o kekahi i |ka ai ia mai ona hoa kanaka e au |pu nei. e ka mano, e nalo aku ana [ahoea mai ana. a pela wale no ka* hahai.hele ana o ka mano a pae wale no ke ko,ena i kahi papa'u, A pbl« roai nei hoi keia hakaka weliweli mawaho koke aku no, o na po'iua nalu o Waihee Maui, wahi a ka hoike a fca nupepa "Manawa o Waiiuku,'' no kekahi kanaka kwaia (Hawaii) i hele i fea ohi limuj a me ke ku'i opihi mawaho koke aku no kuaau o Aele i loihi loa kona ohi limu a kui opihi ana, noonoo ae laoia e hele iki aku mawaho o na kuanalu e auau ai. laia i makaukau ai e au 'aku no kahi hohonu, ua kahei ae la no oia i kona kahei malo e like no hoi me ka maa mau o ke»a lahui kanaka mai ka wa kahiko mai no. ! A h'ookomo pu iho la i kana piihi ohi'uhi'u opiln, a au aku la iwaho, aolei li'uli'u loakanā wahi i au aku ai ike aku la oia. i kekohi moa pouliuli e'lana hele mai ana i luna o ka ili kai, hoolei pau aku ]a oia 1 ka ike a kona ehaka, a i ke ko-'

koke i'ki ana mai, ike aku la oia, eia fea he paokn laau nui, ua;hele no hoi a hinuhinu i ka ulu i« e ka limu

Aole no oia i kaapono aku iwaho 0 kuaau, huli mai la me ka manao no e hoi: kula, a oiai oia i huli mai ai, aia hoi ike koke aku la rio oia i ke kua-la o kekahi mano nui 4 aoie no i mamao loa aieu mai kahi ana e nei.a e kau ponO mai ana kona holo ana iaia nei. Ia wa ike ihu la keia, he mea makehewa wale no ka hoao ana « holo mai k& i'a nui akn, ia manawa heomaka iho la i&eia e upo'i i kona uiau limn 1 ke kai me ke kaheā leo nu.i ana {ne maa&o o k& me& la hoi ia e maka'a īoai fti a hoio, aole n'ae pela ka manao o ka Niuhi.

Ke hoomau raai nei no ua i'a nei j i ka holo pololei iaia nei, me ka hi-1 kiwawe loa, Ke ike aku nei no keia J i i .ka hele o ke kai a kuakea, a me ke. ! ku pololei o ke kua-la, a i ke kokoke | l&&JUia mai o ua mano nei iaia neij ike aku la keia i ka emi r.na iho o ke kiuo ilaio, a hoohuli ae la i ke ike aku la keia i ke keokw oka opu. Ia iuac.awa uo i aiaopopo ai iaia nei e uiakaukaul aua e uahu iaia, o kona wa no ia i: luu iho ui ilulo a hala ana ka i 1 a ■ uui Lualuua pono ae oua. . Ea koke ae la ktia iluua e nauul aua mao'a uiaau<ū* me ka pahi e. paa ana Uia koua iima, ike koke |aku la uo oia» i ua mano nei i kaj j huli hou aua uiai a hoopololei hou| ia uei wahi e lana| ! nei, o kona wa uo ia i luu hou ihoi iai, oiai, ua i'a uei.i hoohuli hpu aej ai i kona opu iluua, a hala ana tuailuua oia uei, o koua wa uo ia i!pahu [aeāi i kanapahi i ke kua oua , mauo ai kanaka nei. I koua wa i. ea hou ae ai iluoa no ka lua o kaj manawa, ike a»> la keia i ka hele ke kai a ulaula ike koko oka } lioomapopo iho la keia, ua kouioi kuhohouu lua kaua pahu aua. , j Nana ae la keia ma o a maauel t aohe ike hou ia aku o ua Niuhi uei,! a komo mai la ka mauaolaua hauoli uo keia pakele aua mai ka pau i kaii ai ia e kela muuo uui. I*U ,uw e|i Uo'iluua aua, aia hei, waulo liou|!

ana no ua i'a aei aiauiaa poao no ona, i kana hoomaopopo akn, ua ~~ hele a hae, no ka pa ana aku *Ia patia i ka ia nei pahi. Ia manawa akahi no a komo mai ke anu iloko ona a manao ae la keia ua hiki inai kona hopeua, ua hele mai la keia a paupauaho a ano naenae i ka au oiauajuDka luu iiaio. Aole no i 3oibi loa keia iana auu ona, hoea ana no ua i'a uei, oie ka puahi nui

{ahuliaela no e like co me na ' | huli mua aua, pela no hoi keia i J luu hou iho ai. j Ahe walauia ana, aie .he pepa jkalakala ala a ka poe kauiana. kaua ji hoouiaopopo, a manao ihi> la keia, ua akaa pu ia, ka aluaiu, o koiia kua waiho wale e ka uiano, eia ka o ka .ili o ka, u)auao kai pa iho i kQna ili, a u kona wa no la i huli ae ai iluna ke ;Uo, a uie kahi ikaika hope loa i koe iioko ona, pahu ae la oia i kaua luhi iloko o ke kua o ua Kiuhi, nei, e haehae ana i kona i'o me he lipiue ala. j 1 eu aua ae iluua oka Ui- | kai, hoouiaka aku la oia e au uo j uka, ua heie mai la oia a nawaliwali, |a auo paupauaho, ua hooikaika aku |Ia oia i ka au, huli mau uo j uuua ihope i kela a uie keiaaekona, j uie ka wiauao uo eia uo la ua wauo j nei uialiopa ona kahi i alualu euai ai, eia nae, o ka hu'a kai ke'pke'o wule uo kaua 9 ike aua, a hiki wale ,us?ikouakaa aua uialoko o kuaualu, u koua mau wawae i kahi p-ipa'u, ae la ke t)la, a hooikaika aku la o ua lima .0 na waw.ie a hoea i kaha oue, a waiho a ujiaui,e aku la, ua hele auawaliwali uiaoli. I koua pohala aua ae, a boi hou uiai la ka ikaika i koua ku.iv, ka īuihi uuti uo koua pakele aua, iuai ua niho.luwiuo wai oka aī kauaka, i hoohiki loa aku ai oia uo kauhak'i - ■ , u" : -i. _ - ~