Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 12, 22 August 1918 — "MAI KAHA ILI. OUKOU E NA HAWAII" [ARTICLE]

"MAI KAHA ILI. OUKOU E NA HAWAII"

T kailoku >> H .Wi'ii; M,;< i'H h iliwul au » Kauka Iti--m«UUI i Wehe iii .i ;ti n>* Mt>ohe;ju H -i->. n iui J"h«' « !«' aku i kana ti)vii otein hili{t»u w.;U< i ia S", 'n 'iia %a'u h " iiia p"pi) i>\l nku i ktk»o 1 o kana :n.tu > ie!",4ni he ala, he uinl)!! oia uhi wae uju-i i;t e iia

1 0e.*n 'kahiiiii. ; t ei'» ; "i.i !;e uioko- ! naoko nei i kei:« umu .!•-» me ka Elele.Kuhi' > s-i ,a"«o Ile- | Uiiiw'liKa, oiai . n.> u;u.: u ka uiuio :nftoH nii, r.ia i tv .»•, u i ki'ia u " koe .i !. m t>>i > h"i iii» kfi < kau koh" vv n- u> ■!.». ilm e h. ♦*,» fn«i imsi, f »i;i no i) Lik.iiin KUwai Kia tine ka'u n.en i noumaop'ipo. akll, aia T\-;'ie lin w Kuhio kana mau <>!*!.> kahi i miknki aiIlokai iio h ii ua paliu-wai olk, . ?ie oiaola n" ka I he I.» <ku. 0 :uea n< hoi l.oomao-

: popo «ku, he inau wah: kauua oh lo wale uo ka lte '"K.iuka aua wai o I UlupalHki.a" e katnai!i<) .nai ai, a i :ka Ewaiiko unuhi ann inai hoi i "Hele i i kh oinla a K=>luehauieha ' ! . Iwaena o kekahi tnau o!cl.- a kf Kaukw o Maui, ua noopuka rnai oia 1 kem 'iiau olelo imua o kela auai.ia, a o'a hoi keia ttkau ulelo a'u e )>>>> - iUMOpiipi) 1 "Mai kaiui ili uukou e hh 11 iwni) i na haoie, n i na oukou e k..;,0 :.le i ka iiaolf , ulhil.h, e hiki ni ii ;ma ka uianav>.a e p 'i pu ia ai na liawaii e na ha<ile ? ' .

t He iita.il < lelu leeia i puka poiioi tuai uiai ka wnlm m;ii n ud Ki'.uka nei, a i ka hoomaopopo lunoli aku i ke k&onan ke;a an<. ua Kauka Heinona ne>. tne. he ala he mau oleio ho iweliweii ia kakou na Hawaii, a o ko kakou uiau Koho paha ia Kuhio i na w,t i haia ako oei, a i apoī.o ia m»i ]joi ia Oiau hana a kakou na II iw.aii koho Uir< ta, e na H»a <» ka Ahaolelo L»hui i hoea umi ai i Hawaii nei w na oiaiHWa lehulehu, a i kHUoha maoli umī ai no jhoi i.< kakon. ' K like tn6 ku loih) o ko imkou hoouuu ana we i ko oukou Keiki Alii, a kauaka eae paha o oukou l'Ahui, Ua hoike aeoukou i ku oukou ikaika Kalaiaiua maluna u ko, oukuu aina iianau. a i ka ia hoi a oukou e h;taiele ai i ko oukou Keiki Aiii, a kanaka e ae paha o ko oukou luhui, aiaila, ua kukala ae oukou u<i uiake oukou ma ke ano kaiaja!iia maluna o ko oukou aina." s

£ manao ana anei keia Khukh manao haiki, he kaha-iii ko kako.i koho ana iko kakon Alij hanau o ka aina i na wa i hala aku nei, £■: in mau la no lioi ua kokua u.iaiu keiii Ksuka ia Kuhio m» Maui, a k'ie akn la i ka u>oho o koua aoao kalaiaiua ia mau k, a <>ta" kokua inalu ana o ua Kauka Kemona nei ia Kuhio ina Maui 'w mau koho ana, oe kaha-iii anei ia hana a:ia?

U ko kak m koho ana aku iaia i

keia manawa. i na m» |3aha aolo' kakau i noonoo no ka ina na<i ka).aiti e !ike uie ks»na e hooweliweli mai nei, »laHa, he kalia-ili anei hoi k(» kakou koho ana aku i.aia, 'i haaleh' ibo 1 ko Jitikou Keiki Alii. Aoh aoei hoi i haāwi-iiiai ke "Kuniukaoawai o Amerika" i kela me kt i« kanaka Auierika me ka nnna ole ia o koua ili, e Vt>ho im hoi e like nu ke aiakai a kona iunaikehala, a i|k kakou haawi ana ia hiiinai, a hoohana aku paha i kel« pono p inki-h' a ke i hanwi mai' "ni ia kakou, a ekoho ana hoi i ka nu n a kakoU 1 ai he kaha-ili iho ia āaei ia i ka manao o keia Kauka ooanao haiki?

Ua hoi i»ai iiei kekohi Keiki j Kauka Hawaii, a ua nui kuiia Mia-, kauk«.U i ka Oihaua Knuka e iohe ia i ei, a i' kuu ioaa aua i kekahi nawaliwafi kino, a inaimu iiiiinai iho la 'wau ♦' hele e lapaau ia e keia Kauka Ilawaii aifikaukeu, he tue« p<mu Miti iu Kuuku Heiuoua, ke oleio uaai ia'u, he kaha iii ke kujcuu o kuu hele ana i kela keiki lluwaii makaukau tua k« oihanu :i V:uißa iieiuona i lawelawe ai. A i ka lit le ole ana boi o kekal i p< ' k ilipuakea e lapāaU la e kela K«uka 11 i\vaii maknukai:, «)iai l>e uimi Kauka !ilipuakea niakaukau e ue im !ioi kēkahi, a In'kauka !u'i tia !uKofi i hilinni ai, he nien pon< anei ia sartou ke iiW;v aku'"h«- kiiha-iU' 1 ha-n u'kMa 'v«u maknumka haufe o

4C 'i k ! . 5 U UIHU ft'ti i , p p) ii)J» ihn I)f'i n;v tHip*-pa. j «40'U xt Hil«* tiei 4 h fin ii* u!»*!(i lh i I* ua Knnka M-i i kni:t | inipepH, Miii niii i kima hili j :t»i *>lf > ka "li'inpunnp'.-ini ilo'ue ] H*W iitk Hawaii iui, u ft heihi.i) |Htifi iio hoi i u n i :<tia o | k'i kakeu uiimu «vi»u i ke Auinaii j \laku» iiia \Vakuifek"ii4. a nkn me u j fcup*ianaha l<i;t tua keia niana" "> j Kauka Ke iuHui, e.. kuk-iia ;iku nu.i [lanu ka i.eie u i>i i ka u-.e i i«akH«kau e Moukēle i ke Aupu#i e jka<ieh"Mut, a l»e kue. iuaepupo. h<>i |mUi Kauku uei i ke "Kaiiua 1I «j- -| h.'iiia'' <i krt anhi» D«ui kuluka, ime «ea ruin himi »1 Kuhio i huukahua ;ti [i iuiN )i k» ix)i! Kau K*i<aw.<3 nm

nn Hnwaii n<> e h'.opniiopoiHi ī koua uinu nikiuu aiio nuj. K tii ho« Hnwaii, ua kaii >«ku hui wau ma kela Ualawai a ua K . uka uei īiia Mouiieio llulo, iio koiui p<Ue mai i na oie.lo a ka ">upepa Hhjcm o Hawai]'' ī l)oike nkea ae ai, (»1 k<ma hele ana iuma o Mr P* gue ame Mr. liarōld iiiee. a e u< i ana i ka iaua kokua. a i na oia i puka ma «e kuinna St?i)atoa alaiia, e hoi)ikaiia a»ia oif» f .'iiaheieliKle <>ifc i<i na *'aina hanai hohihoii.na nui e pa» īa n"i e iakou no ka Dae luakeuiai'e hanai hoioholon» li'lii.' '

An»a keia <u*tiao hoi i hoike: ia ae la e «ia nopepa n»uuu o Hilo nei, no īih olplm t>orn<i a um Kauka nei ««» kn hoihoi i>< o ka huoponopmio nna i na aina :> llawaii i>et i k» Mh«h F«derala t a e kiiKal i aku ana hoi ika ;> kn Ania Makua, uaj iieie loa o Hawaii nti i ka poe mnkaaknu e h<vtkf>!e i. koua mau ninau : penoi iho, lre hooko »na kei;i i kiHii koko mua a un Knuka nei i keln v\a ona i hoio «»oho Benat >a ai he e!ui» makahiki i hala aku rei. Me Ma hoiiee m»i no. ia o keja Moho Kauki i keia poino n.oi Mkoo ma kei.i i»ua aku, pehea e «e nn anei kako'i e koho ike K:vuka-o keiK an;>, h e h(«ke trua mei ana no i ko kakou pnino ma keia mna aku. He nuilumake uo anei kakou e kuknla ia aku ma ke al<> o Wnkinekona, ua »el« ku ko kakou ; aihii l.ua *,oe 'iupono« paa iua kaulu-wi»l>a fio< k» !e an'puni o ko kakou aina aioha? Oa hwia aku o Kuhio i ua I ana e mahalo ia ko kakou knlaoa lahui i»nua o ka inaka o na Poo Aupuni kiekie oka Aina M;tkua, alaila, e ira hoa Hawaii o ka Ipnpuu-liookahi* eae anei kakou e uhuki ia mau hana maikai a k<> kakou Elele, n>ainuh o ko kakou k iho iaana i k<Kauka i hoomaopop > mna 'kana uiau liana no ka ninau aiaa, a ti" leeia inau haua aloha ole ne h->i hi 'u»tt Hoa ilawaii i> kako>j ma Kul» Maui? Ke manao nei wau, uo.le i luki mai ka inanawa o kakou e puiwaiwa waie ai i na olelo ano ; hootnaka'<ika'.u ;• keia ano, a e olelo j.mai aoa, 'l ūn ka kakou e koli-.» ole ika haoie. alaila» e poino aua kakou i ua huole iiu mua aku."

Ē ka Oiwi Hawaii MaKanit»aoi»-; Auierika t o Ka Paiiu Bnmta koir {'ahu Berit?« i h«;uvi ia iu:ii k; oe e| ke Kumukanawai pookela «> ke Aupnhi Kepuhalika, e hele oe » e ka hoomakaukan ole 110 ns uh'lo ang hooweiiweli o keia ano. a c k ho aktt i kau "Pa# Hae" i manan :»i, nia kfl mea nana, e iualama koU {ianohano a:ao aku o ka uiuwehi o Wakinekuna, a e hoeko aku ana iioi i kela t:it\u <>lelo kauoha a iuaLu iu,-e Hoa oka Ahaolelo Laiiui i li mai ai i Unwaii nei. kokua aoa ke Akua i ka poe kokua ia lakou ibo. ,>

Owhu iho no me ka wiai-.,

RBPUBALIKA OIAIO.

Ileaha la ke kohu u ka olei» 1 hooweliweli uni o Kauka H«uiuua i na Hawuii iiu ke kahu ili» oiai uJ nae ti;i Oiwi Hawaii e haua mau ana i ke ano knulike, 'na kt kohu pu ana * na p<>e niuhu o na lahui okoa akn, Ua ike in iwaeua u ka w>« koho iwrota i haia» ke k-.ho ana v> ua Oiwi Hawaii ka uaiu* ole i ke ano o ka iii, a ke huike tuai uei «a uiaie uta ua h<>a i kuho ia nu ko kakou Ahaoielo .Terituri, Ai ko kakou.aohu aua i ko kakou huele Laiiui, he kata§i auei ko kvkou Uuawi i ku knuuu iiiauui liuuau kt Aiii liaiiHU uk& .nuu, ai uioa hui i uiula v pa:v k.i uia aina u.akiia? p<i« keU oVl.' kvvii,;>lii ti kua KuuUu i.aiuii ' ] k;i ; IKV I>-'L piukiA I ka wa, ma K\ila Maui, /