Ka Hoku o Hawaii, Volume XV, Number 8, 21 July 1921 — HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kekuhaupio KE KOA KAULANA O KE AU O Kamehameha Ka Nui

(K«ksu ia do ka Ipomaikai o k > ka Hok» Poe heluhelu) * X«a iohe »ur ao o ke Aln Kaatsb«meba i keia leo keua o kon®. ||aktiakaue Moi t»ta. o kt>ua m«- | oawa uo ia i hoohol-. aku ai koaa fta«u liaia kooahao, a Uiao aku la |kekah> Uma i ka \vawge o lunaka(ioa ao kekahi liwa hui [ka !i«a o jua A*:i b»ī o Puoa, a hap*i i a «<• U |k« jciuo iiaoa, a maoaaa ana ke |ktao a»are o iJ y ko o' a» |ijaui o Kaaiehaaieha. a ku lik» ae jia ua mau A)n opio nei me na |' 'pu*a' 1 iike oie iioko oku lau a mau (iima. ia ieai.awa kuke eo i kia m&i jai ke Kahuna Hooiea i keu )kalokaio t !)* u Uawaii |nv: t a et« ua pule kalokalo iki .1 ke I K*hua« Ho» I Kuna e Uii» ka pulv ka iama ola, j Kuitt* īmun, knua ike Aiotnl a ui e, ) kuU», |£utakuaoa i k* kupua o luoa ( ae»*. |Owai k« aupuo*? Owai ka «u oiuua \ «ai e ? :jO iouiioieaiaui, o o lumea, }U Kukeaiua, o Kukeaupoko, aO iwut<aoawtU)witituUokat.i, O kanaka loloa o ka mamia r», O Kupuiupuju i ka nahfck e, O u» Aku« oiai k« waokeie, O Kahpeenui*iahua t O Kikekalana," au •K-*uh»aocle.hua 4 O ke kahuna i ka puoko o ltc ain. O limi, o Loa« h«i.e, y« luaa ae o«i hoi ia t Ka mohei aiaaa e molia aku ai, ia oukou e ka {H>e manuu a Kaue e, I ia KanehuUn», huii inai ko ka |ia Kaoeiuiioaua, huli toas kc ka | houua,

ia KaneUuUkoa, huii uuai ko k*-'

toa, 1* K»ueik»Wßieola, huli ga w«' t-'.. ■• «ne a«i> ii« |/>sM»oiaku«, hi'it uiai n A .iu--1 ■ n«ktt«. M»i ku»uiu oKahiai « ka pea kapu ! o iiuiei» i£ moii* ke kapu o keu q}»u J na poe nth« o u* \0 kukuiu ka pahu k»yu a k,» l t o, : Hv>ktki k«n»wa* <?> 1 H« tte k«i oki* U, 1 He «ia uo Ks*«< K»tt»ioa, j He ki hrihoi k«n«wa» 1«, [ Nc »ku i*. l'a no-* la, 1 Xon huivu<» a Uui e % jU« uw, u« uo-a ia. | i fc« p*« »n« « kei* put« mua a tlOi<K«, at*iU. ua n«h A u i.ou aku t» th> 1 k» pnte hou, a eiv no hot ia pole hon a ke Kahnr* !V * lcc*ik*A»ku »i muA 0 ni A'.m e |»u uei i ka Uua wub*i «k» Ua». Jkuk-p««» »a« N* Kut*ufca, n* Ni Kanikaoihi» f. R k*«4.»« *k« *ti» »*, !« I»1»H-Ktw»« V» t»'.» ♦* X* km w*4 I x / K* m*»* hmhii» «» * HtUhti» »»k t»«i no X»n «■ I, * K Loim» i ka «\ K K«t«vik^|>(>h»k».i 4 k, K ik ( ;'ViJ v o ? kp k*U e r» h ■ ;u„u U Kl. h \\* H -«e t ke k.a as,> 5 . t y- >hnN'hn, vA, ' M !-n n ] j iV * -* K '', *-* tho «a V v •' K - \~ r ''

meha aua hau'eiho-W ola 'Ualo a mo« ffio ra n-j i keia po m» ka 0 6(io OkV katialca make, a a»a "o rtap o feon» a.a« ma'kua'kaue'fce iriai mai fa iaia, a mavrfttio no hot o ka puka o ka Heiau e kiai an* no k,i U a boa pllipaa, oVa "ka'n*" Knmu ao kaiu oli»' h -i o p¥o - I keia nmnawa nu TiAe 'nirtaineh« e m-.e nd mmi kilīonA o i'kela 1 mo}ui īa, 'i ia n R kona niah lima ke pa'a a?a «n-'ka hookun ole akn i ke *maka make, a aole n«e he mikau ae o keia AHi tamabao e moe nef ma ka aoa.> o fce kanafca i kahinu i» īhiua o ke ahi. Ma kabi mai no nae * leaW e mhe ann o Kameliameliai, a r ;a ito KeaweheuHi k»»kihj hulu. tD«kua o»a M" orio nei, ae kiai aina hoi me ka makaala ioa i. kan» A}īi, «o ke kumu no hoi oia kia 1 makaala ia, oia no ka lohe mn i ia ana o na manao ohumu ktie o ke> kahi »au Al»i ia Kamehauaeha. I ka he!e ana a paka fca la i ke kaua kahea a\u !-a o KeaweaeulU'ia Kainehameha uj3 keia arf!e k«taaa; K ala, e aia hoi l.*, 16 ata. e Hoalaai^hia, Ua ao.ua mahiki kH !a» tli \v«ihe h y i kai ao, K n!» e Kalauihui Paien» 8 ala hoi e KaJ»ni-uui,mehfcmeha. l*a loiie akn !a n » o Kameha*neha i keia leo o!i kahei o kona huiumakna, aoia no kona manaw^ 1 ala ae *i. & «a hele n«e kona Hi a ta{i Ika hinu o ke i moiav t», * Hf«» «#e fa ano kuUna i loaa i*ia t mea hoomaopopo ole f» ihn e ua Lai" »Hi hiOmanswanni n«, ai »on« ike ana tn»i i kona Makoakane Hoahanau ttt», ua mino ak-» oiai ia oj<i, me fee «la nn * kahi maikai K>a kahl i mo - •i t k«|a po, A na !i!o no hoi keia moe ana o K&mehameha n : a ka ao*o o k** a A!« make i mea h. omaopopo ia e kt*kahi pee. Alīi k». koo iaia, he nonilen* maikai ia ou ka hana »ui e nee m»i ana imua o»a. a ia manawa no i hoohoio iho aikek#hi miu Ahi kanakn rui, e. Ua ß wi i ka lakou mau kakoo a n s [mahope o ken Alh opio wiwo oleF"rt«ikeaku a fl « no pah» kaua ek» helnhelu i ka b.»oko ia oja m iy manao hoopa» o ke!p m-u a!K 1 ka manawa o kieia kaua hīki m»"» Mokuohai | ke ala loa »na «e o meha a pnka akti ]« iwaho o ka tfttan, csfa hoi ka nuumoa o' k s Heiau, a »a bo» ua piha ket < wah: i ka **Aha AHl'* oke *lo o ka Mo« a «i» pu no *joi i!t>ko iota p*»ai ona Aiii ktekie o k» aīna 'ka Mvi* Ka!antopuu. | kona ikf «n« m*i i k<» AU» i©Kamehamoh * e puka aku «na me keia kuUna e» ua hul? kukv ae '«» uo «a AU,j 4i»>ka «k< i U*w-»u nu,i fcle«wv,« kukai» ro*v U i ke.a I Aoliea m*\ onkou e na Ah' o kn lia« t a« ike m»kaae U no k<*k,<u »% i*»** apan i ik- «iaka w ?* e kakou ti<*Ui)a. k? kuk\i^ j*ka ik» wau i k*u mao U t«« iv«īk* " • ke Ali» «MkiiiM «na ai« »p«u twn* ne» ke Aapaai Kamehameh» uei n kn«* kanak*. |»ia net k» *«Al*tt*« > k*kapu*M». *> k* « K*»kaJ»«lvku« s w »lon* o , &* u« ka^ m*< % oi* *** wak «o ka i»«4. ksi*a;»& « tnv-l«a t Hc»iku aj*'U .* .*» ak« m«a » «13 tui IKK' «w ka «#<-*. H»ki ke «»lwm i |«* **%» apAu % * »ku n<; i k«4a o a«k*>u *■ n* \T\\ V4ko»i p k* %«. e fcw S f \*H \*i*t i ok» »»SO;-y 1 0»4 •*s" V 1 V*t • . A * Vj» m%S * lf* *» 'K *o : s V v * t c *' *Hi v % \ *»

V~Z/ - - W' !o!ft I kkTiīi hlcu.i no Kuk;ii'mioku t a 'oia wa]e no hoi ke Kaku Heiau ma keln mui aku., Ua lobf aku ia o«1fou e tīB Ah'j ( e? kuahaua i« aku hoi'kpia lon<j iw<ieuH o na ainana o HnwaĪ! uui_Kuayl'i/' I keīa tnanHwa a Katanioj)uu e koleaīa i kti a tuau mea j»ua o ke slo ona Atn ma kel'i wahi ui^0 ka nßu eig no ua 3Īsj 'kiekie k« haka pono aku 'iei, tt yk |wafp 'hoi 6 na al'ii'wal» n ol * ha pn M«»ki» o ::a K;io arn« "a "KahuiM a ujc o k a aiua, « iii lilo ibo l« k fc b knii®l» a. Mpi Aiiaoku i mea nutie nui "ia, a »ia naua altu 1$ kahi i kekah: me .ka ;-uka o*t «*<; u kekāhi >. Mnmuli no hoj o k t ?a *aa o ka M«i i kela mnii tnea ua uiu koke mai 1a no ka manao kuhaj a ha;a iloko o kekahi mau A.!ii oiinao iiiu t a hooiiila koke iho iit iju i ka 11)4.. nao pepe| i mahi ia ae hooko ia a i paha keU u fc i„, k*biku i hnopuka ia i ka 0140*»* uo i banan ia ai o JCapjchaaicbd. o«u ka maka o ka wa«ifce, u i* pio a ha: wale.'* Ua r>e!e ak;i Ja nae keiii xa*nao ohumu o i.a H |ii a Kalauiu* p«t, a» Qsa a aw.! !jq *i a \ ka-h-»a k () fce -iV.u a i >a Kalu*apaUi .ai aua xsiui o oa ahi nt-i n.»ua 1 kj-ii .0 K&ainh*. ®ch:i iioko o ka Ucsa\i i ksWahao nni \vaf v , ua kaniailio k<>k* aku la no oia i 'kvi'3 u*au d'tio * '*E ke A!ii t gia mai la Jka u jk«a Keikl o Kaoiehaaiehi, loia ka j>un'.u kahi o &i ka )htirc»le!o * pii aia Uu.i o Loau. g j!3weamaisma i 'AU* 4 kaoa. Ei-a 1« kv h fc ;f us a , iw ke' kai a pjle]b ka inoaua.'' K hoi 4 Aioake a§ a;ai;* t ki'kulu ka hale a lo.hi, -Ula. u*«:3s.j i V kanaki iki me ke k.*iuiu uvi. Qu u kaiio))3. ia oe $ &€4>ve*U£U*U. I ka wa «a i lohe «a o Xe*w**4 i kii-.i uj xu a Kaianiopuu o koa t uiau^u* qq ■ koS?e kok.e'Ai ua. hoike m&i Li no hoi UeīilK'*«iia G KtfA*c*ue„.u kona mana'o ku;o % i. U\\s. iia oia u K*mch.imet4 a, ūi* DB? ki» ki,u a»n ■ tu*l w lu*» 1 ka «J«4« » nvi : «ii kC 4 A ar»ao c4«lo i ki Mo; Kalnoioi uu, toe n» wiiāilu e «u* 044 fcons mao ua' kokw Wai U :*.o tia \% Katr.vhjo.-l:* tJoui |» - k.i ihu V k«:ki. U ffl»n*wi pu no hv>i e k« «,jk*ukau au» u'.< s> tav keui māii s;smtc si*l „ kfi* wshi 1 ka M.i K-'.'U, -i k«tuAtt)o »iui i % K-*\*»*iu* Kvi V*h*o*u.'l U hoei ,v,!4 ok» ii . . k> kttk* aa» nfoj,-.> v •; km -*ku |t \* 0 Ut«Unt*o K*m<hita>?»A,* buTt ■k >ke mn ** »40 * k'tiAup4.« 1 ke * njAu oIt:; v . "R r, Alii H U*t 4 '* ka kv K». * k% U e hu* ms?, *i " t h*k;iti« %»• keU 34*11 4 «, * f%ss« mM 1* a* U v- »A _ |**kow* « • k Al *Vi ak', •.»**. v E** RĀ- % *T1; 1 k. Xt<*fc '*!•" "V-' V 1 £*«», --- 'im* o t»ti k.;., 5i H» a a*t' k a* !•*» iM 1* 1 Su>4 |«Mk.«e stjii§kv ui^ni k<t«*« k***V KA^iiiu 1 *•», ... **/" J «fca& km*k% Us U-a. x .*». it*«Mfe* tl*iu s *«« i »V*«} %| _ |