Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 6, 5 July 1923 — HAIOLELO HOOMANAO KENETURIA MA LAHAINA, IUNE, 2, 1923 [ARTICLE]

HAIOLELO HOOMANAO KENETURIA MA LAHAINA, IUNE, 2, 1923

10815A 4:6, 7. ] , <S.L. 8r ) j 0 ke ob asa* o k». Lahoi j «aae ko Ukoo maa AUkai Lahui (j oU £tfch* o sa ke- ( se»b*o ion <> k« ol& ati» o k«%abll i*feni ktn«k* tvfcluo« e k«k#tī iin». # .•■ ■ ] U» h*ls «ka 1« kt; noi o kM l*bn) khnuk», ua boe oi« i it«u* b«o» mtr k* L«boi *«>* j t«Jbk*i ri!*l &i EB«i Aif«piU, Qftj < ke hep* o Mos« ®«lar.« ak& plko| U«M.j v> Kebo, e Q» hf hnl« ro*i i* < k« Ako* i ki *in« o tūm kopon» iooua o koa* m*S| njsk&. a t>& ik@ &ku 1* oia i na ED«aa& k&uiihii'', aa s*««a alioli.i - o», koīa l«ul* liani, ae ike *kuj »a& p«h* i na kusittitso oliv»j olioli o ua &m* kaa-ahau noi, *me ; i& ike «rkl« alsu eo s keia ueu] * &*ot k»oi&liiio, aole. fi*€s i k'»rv*j kiao*%kQ i kel& aio* a ke Akū* i hoohiki ai i maa kupaaa, oa i moe iho h koei» maīi maka hunea,' , t ut hooptPo ae ls i k*os bsn»i Leou* uo fca l&hm keoaLa ana i tu)h<j *(• *'K piiiei* pu ®e k<« i k« Aku* pe/e kanakk, a hoi m* k$ less.p6U lcokfc '* ka hawa..'' 1 ka hala ■»» &kv o Alait«t o k« o ke Akun, u» msksuk&u m»a n<* k+* A*u& i "'pan» ' y m« k» tiiftk(t!ua o iMow, a noiia hoi ka oieio nlakai a'e i bt)u--h«lu sku uei iuiU» o oukou t&,. ka ljootx>aka aua o keia haiolelo okanou, U* makemake ke Akua e * 4 hoala m&i i kekahi HOOMANAO" oaau iwfc6DB o lakou, a ho** »ku i na h&iiaui»* bcu e />>.ea n>»i ao» mahupe o l&kou» &e ku aku tti ia * HOOMaNaO" 'uuuh o iia keiki, noiaila,. kauoha auni T& k« Akus o kg ko lakoa ctau feLpuo« f "ku■Jgaio lakou ī be ; a Aha. Pohako ma gst © kela muHwai a ke Akua i mahei* ai i kooa ooeu wai i uo lakou -> kda kapg," «i rxie* ao &ku i ka l»k</U oaau sc< iVi u u>fc ne k«iki akn a n Ktik tio kf- %il«t|feii a!-,h.t aua o *'> iakf«u Aku.h i ke-ia ■ 6 Ior« U.ie '

K boomftf*&o pu »uh ke'a mau PoUhEu i kuku*u "Kia H 00MANAO" i ke aioha o ko lakou Atna ia lakou, & o)« keT"diak»i houmafc«waoui aoa o ko lakou Akii» mm ko iakou oiaii Alakal a ke Ākua i wae m&l ai niai waewa mai o iakoo, Heaha ka like ole o kela mooieio kamahao o k«la Lahui 0 «K> me» ka mooleīe o bia - Lahui Hawail? Maoauii o ua <s waimafca iaelelei 0 H<jr.ēri Opuka}saia, n ai huopa aku ia wau waimaka us£ ...aloha 0 Opukfttaia i ka i>aowtfi o ua 0 Ameriks ( f! aahoouiia maī la' ke Akua i na Makua o i hele oq*l i kei& aloha o kekou, a iilo ae ia kk<sa i meo "Moae, 0 . ai m&u loaua e aīakwi-*Li i keia Luhui kau»ka me ko kakou rcau Aiii aloha, tnai k«la noho pouliuli aaa o Aig pi a k«hiteo, m aiah»i akn an& a%Wbf- f o o.ft hooliihīH' 5 o k« m» nei, ai **Aiua liooiliha o Kana oaau Oieio " Hoopomaikai o k& Pont> pookela o ka Noho Malamaiame . Kristiaiio /u a. Ua kukuiu in •e »a iaa o ka "Muliwai o ka Manawa (R-V r r i tim6B ! <) bt uiau 0k Ahu HvHima«ao t a« lila, ai hoi ia Ci t au& i mea **Htomanao mai" i ka iakou ' haoa ai »0 keia L*h.ui a aae ko k«KuU iDaQ Aiil aioha, lia kakou i kHa la ke **boai« ttiai eei i kekuhi oi» uibu oi« aoa," ! mea hoomanao uo k« pih» »n« t» ka haneri' o ka "h oea ūūu» in« o oa Kuoiu Mißionsri nm ka i«po o Lahuin?» lael, ai- pahol» pu p«u ?»i i ha wahi e ao o k«M!» Mekupuul « bo«H U'*. aka i U-Hn!, a tsē UnU Ao]h ny e īiiki \n k:»k(iu » h- opiiia j»ooo i Ra M >e > • H kakou aiua ane ko i L4,u

kia***., & m« k« oU «ita © k§k«hi o ko kakoii ©»o Alli alohi oi* e "hoouibt |»Q » aea ka Moolelo'o. ka haoa HooUii* Eonnailo £> ta haiui » ke Aku* £Dt eeia Ps* Ato». «kola <s«fca&ikf o k* boo* koi»o U o 'lu 4, Hin» B*l j&aai»H6 m% k*kahi ®*o wtW 0 I k«i» Ai&»« d!a l»ol o k» Mokupaoi o fiaw»H t 0«h«, * o>» »oi« i io»a sp«i i* Fo« oi«ik»i noi r&» k«U Mokopon! o M»oi &•>, 1 k« hoo% «o» oo«i u kt* HQ*k«i £is» o cs MisiD&ari i Hawaii nei, g» pie i* »»« ke »w» o Uoaolnlo k» |fokn i I» U 29 o Ap«riU, i&2B, * m»lQu& o keU rooku k«U fß»a Kotnu l|itU.n»ri, R-t, »# Hrg A, Bibop«- Kr?. me i Mi*. Wiiiam» IV-v. I Mr». K t)ei» <BWw#rt) Rrv. n>e i Mrs. Jo»»fph Gi>wlr'« U (Kuki.riki) |Mis mt Mr». Levi K»i&»i«Q«< ! Abrtbam Bo«tchUy, * m« k«U ro«G poe e ib:>. Wee. K»-»obcuU be KopeHli (T*bitUo) ICal*ioo!o, stf& Wm £k&»ey SU/ckton/(H« wnhiae Paele } b»asu k«uwa- fr aapaa is) i I» boe« »□& mal o ? k«U eS«& o oa Misiooi»ri «Honoiaiu, n» «U o ke A4i)w«hioe Koko kiskie los Keopuoi&ai, fc& Ma4nwthiut Att» boi o k» Moi Liboiibo oi«ba !I. » me K&uikeso»H Kaiaefa»ui«ti« 111 «jme ko l«u» &Hie 1 Maaiiienaena *'&© ku>u » KeopuoUn».kk jini e ioa» i eeau K.ocou no k» Mokupuai o Maui, a ai&ajul{ uia maneo inaik&i iloko o keīa Aluwabise 4 o» he'e iiino «ku, i« oia ieon» o Bma<ni! ka Misioa»ri «lakai e noko ana m» Uatits U maoawa, a oonai ftku [ia i m«o Kuiou M e)ioii«ri nuu», «e hoi pu eoai me ia i Lahaiaa, oiai, e hoi »na oia oo JUab»)o« oue "Liiumabeibei," kaui» k»o<Ijoo ma k« aoo i eoau KĪEaiiia oo fca Mukupuai o Maa'i, Moioi;» , a aae Laoal, ai ike U boi m&hop*mni o "Hoipili kane." (Ja ae ia oiai la keia maoāo uoi Kumu' M'giotitri a ke A]jjwahine kiekie KeopuoUni, » u» w»e ia ae ia o R«v. eoe Mrs, Wiīianaa Kikea:e aene lifev. ust Mrs. Kueta, ftt w»6 pu ta «e boi a Wiiiam» Kai&ohoul», « Ui« Mm I&.ts<-y &tockton.

I. KA HAALELK AKA IA HONOLULU 0 KEOPUOLANI MK NA KUMI HOU A HOI ilAl 80 LAHAINA NKIia la 29 o Mei, 182:j . ua hnalele aku la i ke Awe q K<;U. ma Honolaiu fe& Moku B«g«i "Kb Haabeo o Hawaii" (Pr'de o.f flaffft!i) a malaoa o kel& U3oku Ue Aliiwabitte Koko Kiekie loa Keopouiaoi oūB kaoa kane "hoao bt»u" ie Ui^lUQabe!hei, ,, ai ike ia iaoi oaahnpe mai o Hoapili-kane, hoi aua laoa cot ko iaua mau eliuaooka noho &n& uo aa Mokuuuui <> Mauii M'-lokuii» Liuiai ine Kwhooiawe* ua aueaue i ka 2oQ oa obua maiuaa o kelu moku e hoihoi uei i n& Ki&uwn iiou o Mauī< Maiuoa pu hoi o | k®ia laoku o l&y. cge Mrs v Likeke, »o .Rsv- uie Mie. Ku«te, a uat WiU&um Kamohouia o na Hawaii i hoi pu ioai toai Auwika ttiai me keia huakai oua Kuwu Mi«ioiuri o kā Huak&i eiua. Me i&kou pu no hoi o Miea Betsey Sto<Jil.oa he "wahine Paeie ī hauao v kuapaa ia f aoia ka uiea i»n» i kamnilio ae i* Mr». Likeke me Mrs. Kuete (Stewart6) "Ua iike ioa ka oaui o Laūaioi» AM? ka EUena o ke Kihapai o *e Akua. J )

| Ua nui ka iūkoaaaik«ii o ke i \Uiw*hii>e Keop«ol*iii i keia oja> |K,«r«u Miiiooßri maluna o keia moko, m ha*t»i aku la oitt,i k«M K«eīiia ai»bope M (Gitbiu> i kei» m»a ktttno, am «auoha ia kt kUene o ka moku e hoolako aku i īiK cu«'» «i kupuno ioa no kt»ia m»u Kutuu Mißionatr- āiamuH »> | ioa auu o ka oooliu uaaiaL j ** e Lieiai, u« Ioh» i» i ku am kH Pali. o Kahoio»'' « , ua hoea o'e i Lahhina nai i k* la ! uiahope iho o k» haaieie at»t ia Hoiioiuio. Mu k« 1h 31 o M»;i t 1623. (Oin kd plha aya ilaoen -iinkuii'hi iuh k« Poaha nei», Mei )1, 1923) u» p»e mai li ka htakai a iiK ASu W^hiii' 1 Kei-uuolau' lue knoH kaoe 4 *l T ai

Uw« |* k«l hoi k«U fcuskai m&t«īo 8 ft* ana o ke "ĀVy, r, KAl*fiirooko, ?f ka m&ko#k*ne Alii *© liiiha k« wahioe • ke Alii *tku ike awa, *>i q " Hauola" « be att*o h#aeri kapuai wele no m&i kahi a k&kou e GBftlacri& bs§ 1 keia "HAUAWAI HOO MANAO £gN®TOBIA J ' " Aob h« b*}«3l a)>k»uk»u oo L!> k«k« m«t aht» u» btie koke «ku 1» »o o ,» ooooi ia Mr, BotUr, he haoie • ooho aoa m* Lsham*, a he aneaae psh& he be-pa-Ua. aiile txmi ke awa ake, ae ooi apa iai& e hookipa aku i d» i&iu&u Mi«ioDeri a ke Aliiwahiee | KeopuoUni. Ua ae ohtoia lua mai U seia h»ole I keia oui a K«laoi moku t a o«. bf»okip* la aku la 0 lakeke me kooa hua Kuuua MisiUDafl uia ke&*hi o ua ii%hp'ū\ 0 keia haoie puawai lokouaaikai. ka hoike pu ia āku 00 nee e ke ASii Knianimoku, e kuKoiu »ku n»a ke Ahiw&hioe KeopuoUui 1 ha!e 00 kaaa mau kumu i lewe mai ai i Lahaina uei. O ks Pa»ono ao keia ia i )>sd mai »i oa Komu Mjsiouari i Lahaina neiI kekahi ia ae, oia no hoi ke Sab*ti Xuu® 1823, ua hoouua aku U o Keopuoi&ai i fcekabi Eitle © kii 1 kaua msu Kumu, aioe kona hoopuka aaa nae- i fceia oido i ka eiaie. £ kii aeu oe i&'u eeau keiki haoie e heie euai e maiauaa po 1 ka puie *'ohana loe tnakou, M a ua «tii U, is rlO o Ukeke ma e ka Kleie, a u* ht)e ua! ia iakuu t a malaio iho o ka ui&luoa&hi 0 ua &uuQQkoa e ma kahi tukoke 1 'kahi' k ku mai k kela tuau *'Haiekuia Aopuni,"«ua eualaueia ia iho ia ka "flaiawai Puits Ohana dqu<s loa eua Lahaina ne\ 4 " a oi&i nae aoie be ike iki 0 keia oaau Kumu Migiouari & Keopuo: iani i ka O'elp o H a « w«ii oei, oiai, he hookahi waie no oaahina nmi ko iaun hoea aoa (w*i i Houoiolu, a ia iho ia «ei«» "haiawai pole ohana mua loa ; roa ka-iepo o L»haiua ] Na Tao'a he ,kanaka Eolsbcia Kr;st l ifs.DO : , ai ifee ia i kela la 0 Ze **Katitteapu!e ehaoa o Kt}'> puoiani." nana 1 h«luhfclu ka oielo a Akua 'fft Baīhiltt oklo E M«--hopfe iho o k<si» pult uh&aa iuūt* 2ca i maiauia ia u & Lahaiiia nei, ua uoi hou <uai ii. uo 0 Keopuoiaui i ua Kurou Misi»_ OiihH, e ioaiaioa 2>ou no ka hHoa * , tJaipoie ,, wa kela auinai» Babati ma Keia wahi no, a, ua malama bou ia no i Nla ahiafcj Sabati : mua loft una Lahaioa. (Ia mauawa.no hoi ua kauoha ae 1a na Aiii 0 fiawaii a'ei, ai alekai ig hoi keia-hana eke KaahumaEiU/ E malama ia; ka la Sabafci ffift ' HiiWaii nei, a be ia: i ke Akua, ae no'juo<- ; boi na kanaka i ua me* pili uhane,, a malama hoi i na hāua hoomana i: ke Akua* '.fl"aio.) Na na alii ponoi uo, u H«waii nei, ai aiakai ia 00 pah* e na Kumu Mision&ri oiua ioa. i hookaawale se i ke!a la i ia H'oo-. manao 1 ke Akua, ae like no hoi OiH s ke Kanpwai He. hauohano hoi & na Aiii aioha okeia, ainn ī puiama hanohauo ai. Ma ka -la 2 0 lune, 1823, ua ; hookuimi koke ia no uiauiuli o ka makemake. o ke Keopuolani "Ke Kuia 'hoonaauao: naua loa uaa r,ei," m ,J a Hauonana mua ioa no 0 keia Kula, oia 80 VKe Aiiiwahine Keopuolani, Olumaheihei kano Ke Kaooaalii ws])ine kieki. 'Naahienaena," ke Aliiwahiue W*hinepio f ke ks»ikuAhiue o Kaianipooku, Kaiko me kann wahine ua Haaheo. a .oia na bauuj*ua uma ■o» 0 ke Kula nn n** nei, ao ka hookumu mt a ioa no- hoi o ks\ "oihana Hoo ūAanno mo k.i lepo o Ilei.' , M»i keia kowa o kela mau la % hoea i ka ia 18 0 «.onnoo 110 0 Ke<>piiolani tve kaa't kane Uiumaheihei i ka pauo ° 1* Inua inau Kuuuu Miaiooan j }awe euai ai i Laaama uei. hoouua ia ita kauaka i ke kuahiwi « kua laau «i uo ka Haie 0 ua Kuihu hou, Aoie i paa .