Ka Hoku o Hawaii, Volume XVII, Number 17, 20 September 1923 — FRANK R. GREENWELL (FARANI KINUWE) [ARTICLE]

FRANK R. GREENWELL (FARANI KINUWE)

| lsr* Loonhoapoaopooo; j ii pluolu 03Mi j k«k%hi wab< kovi a ■ kaawale o kau nlipepa waiwai nui, uo uj®u ho«Vaka $u*t »>o k? kupouo o kela iooa £ kau 'ap la luaiuua i MohoLunakiai Komobanft. | 1 ka mauawa au i iohe ia •»! jiuoa «wa«08 o aa poe o j jvo<nobAi)a ina ke kulaoa bo]o | Moho Lun*kiaj ao keia *oao Koi«o- -: iiuUH 'i ka Mokupunl nui o iiawaii, j o ka maoawa doke Ibo ia no i ; "oiokaa" u at .ai kekaihi taau, pobt»kv hookoia i ke alah«ie o keia Keiki hanau o n» Koua, se hoao aoa hoi e Uooaaluea aku 1 ka hilioai o kekahi poe koho baroU: 0 keia aoao o ka Mokupuui Maoiuli oia mau kuia a na enemi 1 eli ai i k-ihua no keia Moho e hadrle ai. Jjia boi wau kekah l . o koaa mau e p Ic aku I kekahl o ktla tnau ol;io ''ahiaiii a pekapeka Uoi." Ekahi;* He haole oia, a hoi \ j kupouo t ! koho aku i keia haole-. >' He kumu kulai mafkai ole 3oa keia, oiai, he boav» ana uo ia e , kaha ilf ae imi aku hoi i ko kakou ; pilikia na Hawaii no ka manawa Je lioea maj "sna. Ua Hanau ia keia j Keiki ma Kaiukalu, Koaa, a eia matr hoa holoholo o ka op.o ke ula mai nei, oia i do o itaica Aioua ame kekahi poe l ,t. uo o na poe Hawi.i; ana, a ua kacjaaioa ! keia ma i "Keiki a Kinuwe'' ina poe o a haawi wale ka hoi kakou i ka hiluiai i kekahi pot iii puakea i oaoau i oa aiūa e, e like me Senatca Hukeia, Silva mn t a I me' kekahi po; e ae no hoi' i hanaii i na aiaa e, ai iiio uae hoi i kaait - a*o» maikai iwoeua o kakou, ao ke Keikl ka hoi i hāoau iluua o keia ania, ae waiho ma' la ho ka •'iewe hauau-' i Kalukalu, Kona, alaiia, hoao ae ia hoi kekahi poe i koho no ia SeDsfcoa R<iktia, aia Geo..Hewul (Hiuwe) |t oa maoawa i hala aku uei e iolelo He "haoie o Faraui Kenuwe. iKupaianabajio hoi ia kumu kue a kekahi o keia pae i kobo mau i na haōle i hanau ole t Hawaii nei. He ili keokeo io tiō ko Faraui Keuuwe, aka, he puuwai Hawaii jnae koua,' ? A aote uo hoi oo Jparanj Keujjwe ia hewa, no koua hanau keoKeo ra aua mai, He keokeo uo ; uoi ka ili .«"llolie Haio«', aka, haajwi oo hoi o Hawaii Komohaoa t ika hilinai ana iain. Aoie keia he i kahua maikai no ko kakou pono ej Ina poe Ha waii uo keia mua ku.' jH akahele loa kakou i ka hōao i aoa e kamniiio io auo. | Kius: f]r kanaka waiwai o Far - | ni Keuuwe. 1 1 He ohaoa i!tbfene rio ka Ohaoa Kenuwe i ka faoea mua au'a rn?i i Hawaii nei, a mamuli r o ka hoomakaulii ana, a me ka hooliio o keia mau Keiki Keouwe i mau kanaka hana no ko iakou kane, ae hooman^wan-.u āua i k«v iiihane me k» nele,""ua pii inai ia eo lakou kuotsoono Ika hala ana 0 luau.w, ua waino iho ia ow,. he mau wahi kuieana| uuku oo i keia Keiki Farani, aej | oiaheie pu aoa ho< iwaeoa c ua j | keiki e ae. Im loaa ko Fard.»i | «ahi kuieaua h ooh.au a ua hoe-j uaua aku ia oia ma ke aUheie o| ka maikai, ae si atta i kekahi &j .malama hoi i kekahi, ae hana aoa j 1 ke kauiike iwaeua o koua mau iiimahana. O ka hope oia niaiama' jana r u& lilo ī Keik i kuonoono : keia j }ia, He hewa anei'U no kela Kel"ki j Hauau o K&lukalu? j 1 tja ua ike osa i ka maiama lioo- ' Ojjkauiti i kona wMwai iho, aole 1 hoi e oī ioa >ku ka paiekana 0 Dā pouo o ko kakon Ka!«ua iioko jO ka iima i »ke ia kou& uhaoha oie li koaa man ppno pouoi iho. 0« j naaa*o ōi» I "k* īnaiann ms>kfii kona pono», ar> ke alahole oaa 1 k^* jioa no ia a e Uoomao; opo iho fiii # e iuki io au« oo tat« e 1 ka t>ono o k mau ho.i k m.ik t ai k s r : o o tr * .4iu,t 1 a- [ Hkniu: i-Hkm « Farnnt Kenuwi M ki In o k» uktt o tta La Ah^okle.

*-fT', 1 - 7 - T ' Ti lle meu iu.- in, aka, aoTc uhr U» i s ahf-¥¥--« \f-iW knkoi; i kctah'( mea me ka Ike l gt« kumu ojaik»*i ma k'A aoa<> V„J£a mea ! thewa ia t kekalū poe masiao b«ikl. i 1 teia man«Wa '? nolio Luna' m*lt«ffieaofi ar)a o FaranrK!en'i ff t: «nai Kaw«ff Komohana ®e, h"* 1 •ne«ne jiah*« e uml maks(lblJti a oi 1 'haU »ko Ua hap*! io ja mai no ka uku o ua lioiahana ikĀl'leh. 11-OO o ka la af ka $1 50 © ka l*o Farani io uo k<-kabī i :koba kue hoopn ia. H«»ba nat ua kamu o ko Far»ui K"ne w e koho

kia« ana'/ :• ■■ ■ . .. 1. A ia ao ka maoa i iia L'itiakiai o ke KaUoa e hoopii i ka >aku # i tt& ua ike lakou i ke k'ipono l.oia btopii ana, Aele ao i boobuio fla keia ieauawai b opii uku k a ua iiapii no O Luoakiai S- L Deghal Br. i ka nku o ua L'nuhana mai kn' bookabi d»ia o k* ia, ai ka $1.50 0 k» 1», ai baua ia boi i kona maoawa e noho Luoakiai aoa uu ka A ( aaa o iliio lienia me Hilu Akau. Auie uo i houholo ia eka Aiiaoieiu, aka, ua ioaa no uae ia mana i tta Lonak.ial e hoopii ai ke ike i&k.e-u ike kupono oia hoopi; «ua. 2. I* mauawa he uui ka yoe t hana aua ma aa alauui o aa &oua, ae liooU.ua ia aua uoi e Lueakiai uo keia uko o £-1.00, a ua koaio ua ekaiakule khulehu t b U3« ua opio kino ikaika ika hana, a he tuaa hatieri o lakou e laweiawe ihōua &v&, a iua e hooph ij ka uku o na limahaua ia mauawa "emi ao o »a mea ai aujc oa loie," e uauie ana kekahi poe i ka hana, a huoeeui ia mai hoi ka uui o ka pwe haua nia oa alaaui o na Kona. Ua iiaua aku o Farani i ka poe iehukUu o ua Koua. a ua makeaiake oia e nui ka poe haua aku ī ua alanui ia mau ia uuku o tia Jiaua iluko o ka aiua. Ht kauaka aloha oie aoei o F«ram Keuu<ve i na iimahaua? Aule 'uia ka olelo wāle kakoii e ihiiinai ai, aka, a ia ma ka haua o ke kanaka e aka'ia ai aioha aie koua aluha oie. He mea niaalahi wale no ka olelo aaa. aka, o Ka*<Sana oae ka eoea naoa e hooiaio mai. - i Eia uo ke haua nei aialalo o keia " Keiki Hauau o na Kuna; he ina iimahana. Pehea kana hana do lakou? j I ka iiaoawk no a Faraui Ke-i uuwe i ike ai, ua pii tnai ke kumukuai ona mea ai, na aahu 10le f ua kamaa, ame kekahi mau wai" waieaee kuai ia aku ana e ka liniahaaa no kona pono ohaūa.' Ua hoopii ae la no oia i ka uku o| koua mau keiki hana, ai ka $1.50 krt haahaa lalo, anie kona hoolako' pu ,a<u i ua haie e nohj ai, a aie ua holoholona e pono ai ka hauu ana me ia, aoie ua lako aoho pauio.o e holouma ai ka huna. I ka oianawa i pii !oa iho nei ua mea ai na ke!a manawa kaua o ka Uouua nei, Pehea o FJram Keniiwe i' hana ai" I kou i tmu lieuahaua? 1 ka manawa e Kuai ia aua ke eke paiaoa i ka elimu "dila a oi nku, a ua kamailio aku l,i oi * i k?s a mau limanana i keia uiaii oielo oka Haku ha*:,t- oiaio. "Ua pn. Jua m-ii uei ua mea ai, na lole xue na uua e pouo ai kakuu. Ao!e lo.ii p->ha e ei ioa ke koikoi o keia 'piiikia iluua o'u, Hiiai, ua Inki uo hoi ia'u ke uku aku i ktiai mau uku kiekie o ua meaiiame! ua pono aahu, aka, o oukou uae ka oi o ka pilikia. peuei ko'tf m-inao, 1 »>a bc elima dala ke mukuai o kt- eke pa!aoa f a!»iU f e uku kekahi oukou l ka hnp.i o kela eke palaoa, a t>a T u h"ii e uku kekahi hapa me ke kaki ole aku 1 kekahi o ko oukou uku.'' {Ja haua io ia pe!a iwaeha o oa lima. hatia o kua Keikl Ham<u o Kaiu* t kalu. . ,1, I Auie w«ic oia ka keia Keiki Hiuaou U«waii nei i hji-a: jaku ai j kana myi 11m«..8n3, ska,l aku Sa om lakou e malama" \i kfk«bi o ko iirkou t [UooUio Uoi l kekahi, ae maUoa» hoiikekalu. ] o kou« uuuao nui,j uo ko Ukou ua »e oi* i mt« "HŌOPUKAPIīKA i KA LAKOU MAl' HAi A," ar| nku aua 1 ka ukup»uce o c»uo! keueka okr M* v >i«i ue r.ut

uku «tale ana no na hanalieo tie eiia no keueka, a' mai ka pa* | kefce ponoi ae «o -> 'Fara«t K>mt*4 |i uku m oia i JreU mati keneka oī ' el'ua. Bfar f īe 3*Ja to>»huahu ■

0 kona ihau liiHihliiia k« aot ma k« B«naleo. ua arteanel ka elna t#<isani <*iU ō ir»kahi o kona m«u Timaliatfa, * « «a loaa kah* Srott!« ho n« la *'ua nni»» e hoea ana. AT>te no paha he H»*" hana e Au' ke a ( no o kHa' Hakuhaoa o r.a ' Kona Ualkeo!» mamuli oka hana m a ikai o kona tuj»a limahaoa jata, a pela ni> ho* 1 pii ae ai koga kuouoono, a

iLamuii boi of« u- bnli aku boi oi® a kolrua t>« ia lakou, *'£ :*ke ia*ke k«oaka tn* k<»aa liaoa, 1 ' Aole kda mau kokwa a Far»(»i Keonwe i haoa ai ( na ku manao piepiel*. imi barOta, oiai, »ote i i komo iloko ona t kela tnau maka biki aka uei ke aiualn i keia kulaua aua e holo nei, aka, haaa moaoo »ae oia i k» haua uloba i kooa »uau boa '"paniolo heohei p^pi.' , I na' ua palekana ka pono o kela mat> keiki hana o F<*rsni K.eouwe iioko o ka o keia # KeikJ Haiiau o oa Koaa, aole'aoei ,hoi ? paiekaoa ko kakou mau pono iloko o ka malama &na a Farani Kenuwe. Aolē kakoū i oele i na m#i>ao kaulike. E kobo hoi kakou i keia i hookahua i kooa kulana maikai ma oa iiaha maīkai i kona mau hoa kanaka. ■■ ■ ■ HOALOHA KOHO B AROTA .