Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 20, 8 October 1925 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU

fNo ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu)

; ■ ' "■ \ '■ ■' ■ -■'" ' ' V -" I ka pW ana 'ō keia kau a tliiaka uā ike aku !a na mea apau oloko o kela halau 1 ka pio ana iho o kē amienue ma ke kuaahu i hoohiwahiwa ia no Kapo, Naua akuia no hoi o Hiiaka ma i ke kuaahu, ā ike āku la no hoi i ka Hoahanau e helelei mai ana kona ftmu waimaka ma kona mau papalina, eia nae aole ana leo kahea mai ia Hiiaka mae komo maloko. ; Ua hoōmaopopo aku la no o Hiiāka ; ke kumu o kela kahea ole mai ō kona lioahanau iaia e komo maloko, ōiai, a ia ke poo oihana Ooko ® ka lima o ka olohe hula nana ia pa huia ia manawa e lealea anā. A ia no nae ko Hiiaka nana nui ia Kapo no ka nui o kona aioha iaia, omi, akahi no hoi laua a hui hou ia manawa. 1 neia manawa i olelo ae ai o Wahineomao ia Hiiaka i keia mau olelo. "E., aohe ka hoi o kela poe a ohaoha mai i kou leo i hea aku nei. He poe mau-a 'no paha keia." Huli mai la ke aikane <5 Hiiaka a kamaiiio mai la ia Wahineomao i keia mau olelo. "Alia hoi kaua e paupauaho koke i keia manawa. Aole hoi i pau ka'_u kahea anaaku. I hea no hoi wau āi maliu oie mai no hoi lakou, a hookipa ole ia hoi kakou ia nei, aole ia hewa e ili maluna 0 ka hoahanau o kakou, aka, e manalo no neia hewa malunā o kaolohehuia nana keia kuaahu huia. E hoomanawanui kaua e ke aikane." I keia man'awa i kau hou aku ai o Hiiaka i kekahi kau hou. Kaulana kiu la i ka ia, Ka pilina mai kau e ke aloha, Eia ia i ka maka e~ Ke uwe nei hoi e, E uwe ae ana i ka hoa o ke anu, 0 ka nau'lu la i Kaiuakoi, Ke ua ae la i kai'o ka laau e, He laau e. 0 ka laau wale no ia e ku nei, Amuamu ia ana i ka waiwai ole, Aloha wale ka pali o Koloa, 'Ke'alo huli i Waihana-u, 5 p hanau e, Aloha wale ka hoahanau, 1 wale i ke kaha-loa e; Aohe loa i ka le-o e. A pau kēia'kāu a Hiiaka i ho— aeae aku ai, oia no ka mahawa i uhi paa ia iho ai ke kuaahu me ka ua koko. ae punohu ana hoi ma ka uani iua ole A ia manawa tio ke'Kumu 1 i kahea nun ai i IL'aka t u ke-no aku iioko i s ;b a ua K'rn'" !*".!a r,ei. u «, „ Uu lake.: ' lo .;v.a!o v hfU i»KU £■'. « 1 W ,al ou nei komo aku la no' ja ! • «. la no hoi ka ninaii a i a Hiiaka ma no ko la v 1 i 1 i 'e mai āi, a me ka u' < \\ai hoi e hele aku āi, Hoiki' ;'.ku ui uo hoi O Hiīāka, he po - \\ mu 1 hoi lakou mai H .V V ae hele mākaikai aua lukv u n ioa &ku i'Oahu. Aoīe no i maopopo i keia poe e r iuau mai nei ia Hiiaka ma, o keia mea a lakon eninau nei, oia 1 k nnn punahele o Pele^ ]i nke ana akt: 5 ko ]a ina raai mai Kohal# nui'- a pae ! -akc?u 1 K*hikin\n.

ma Kaupo aku hoi ka lakou hele ana a hoea iho la 1 keia wahi. Ua pane mai la kapoe kamaaina i ka u mama i ka hele ana nai 1 keia n-au pali kuhoho n-awaena o Kaupo.me kela wahi o, Wai!ua-iki. Ia manaWa pu no hoi i hoolale ia mai ai lakou nei e paina- He mea maikai hoi ia i ko Hiiaka manao a oia nae kana i pane aku ai i keia maū olelo i na kamaaina hookipa. "No'u iho la me ia nei la, me ke kuhikuhi ana ae ia Pauopa|ae, aol,e o maua pololi aka, oia ala la oia ka oukou e*hanai ae, oiai, ūa pololi oia, ae, kamau wahi ai ae hoi oia i ka lokomaikai o oukou e na. kamaaina maikai, oiai, ua ike iho'ia no hoi i ko oukou manao aloha hookipa,"

O ka hoomakaukau koka ia mai la no īa o na mea ai na lakou nei, A i ka makaukau ana ona mea ai ua kahea ia mai la lakou neie nee aku e ai i na mea i hoomakaukau ia. e ka lokomaikan o na kamaaina, Ua paina iho la o Wahineomaoj a piha io aku ]a no hoi ka "lua o j ka anaina," a ia manawa no hoi| 0 Wahineomao i kamailio aku ai; 1 na kamaaina hookipa maikai; .iaia. i "1 aha la aua nei ka'u wahi kanaenae e mohai aku ai ia ou — kou, oiai, oia iho la no wau la- ,v E like no hoi me. ke ano o na Hawaii oia au, ai kokolo loa mai la no a hoea io no io kakou nei i keia manawa, oia hoi ka opu oluoiu a lokomaikai hoi, a pela no ua poe kamaaina i pane oluolu mai ai ia Wahineomao i keia mau olelo maikai. "Aohe mohai, oiai, he mea ai ia me ka :a, ao ke ano iho la no hoi ia o ko kakoa noho ana mai na kupuna maj o kakou. Aole ! paha he mea kamailio makana ia | o ka ai." ! lioko no o kela manawa a | Wahineomao e paina ana i ka lokomaikai ona kamaaina, a ia no ko 'Hiiaka maka i ke kuaahu |i hana ia no Kapa, a mamuli no hoi o ko laua ano kino papalua, ua hiki no ia ]au& ke kamailio aku kekahi i kekahi me ka hiki ole i ke'eahi o keia poe ke hoo- • ' 0 ka olohe hula' nae ka mea i komo ke ano hoohuoi )oa no ke ano o Hiiaka, oiai. aole oia i like me na wahine e ae. Aia ke ano kapukapu me ke anoano ke hekau ala iluna o keia wahine, a he kulana ilihia maoli no kona. Ua ano hanpu wale ae ta no oia iloko iho ona, o keia no paha kekahi wahine oka lua. oke - j kahi mea no hoi nana i hooulu | mai ke ano haohao iloko o kela i Kumu olohe hula, oia no ka puka pono ana mai o kela inoa o KapoKulani ma kela paeaea. ana mai o Hiiaka, a hui pu hoi me kela imau hoailona kapu akua i hekau iho ma ke kuaahu o Kapeu. ai ka manawa hoi* hooki ae ai keia wahine i kana oli ana, No keia haih mauao e opuopu aua lloko ona, nolaila, hooholp iho oia 1 kona manao e oli mai oia, I ke — ' kahi mele pili i ka lua o Kilauoa, ao ka home noho hoi 6 Pele ke o E : u ;i& nei a ka Olohe Hula i ;kau aku scl"imua o Huaka. . Aioha na hale o makou i ma— i Kamaka ole, 0 ke alaheie wale ma uka o I huli waie e, Huli waie hoi Kc* huli wale nei no i ka makamaka 1 ka niohai ole e ikf aku ai, E kanaenae iuiu ai ia oe e ka wahine. [ Ao ka wahine hoi maiW lua | mai e, la oe iio e.