Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 27, 24 November 1925 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XIII K A LA ULPMAHIKHIK MA PARISA

Ē Hke no hoi me ke ohonia i ka lilo mua ana » ka pahikawa a ko

Kauna opio o Elemia i ka manawa mua, a pela no hoi i ne'i ae ai oloko o kela keena i ka heihei wawae ana, ai ka paipai Hma pu ana t><> hoi, ai ka hooho hauoli ana no hoi o na poe Farani, oiai, ua loaa hou no k& lanakila elaa i ka moho wahine o ko lakou iahui. Ia manawa no ho» i hoomao— popo loa iho ai ke Kauna opio o Ēlemia, he mea makehewa wale no ka hoopaakiki hou ana aku o ua Kauna opio nei me keia Lede aiwaiwa o ke akamai, nolaiīa, e like no hoi me na Naita kahiko o kē au kahilfo, ua he!e aku la ua Kauna opio nei me na minoaka ma kona mau papalina, a kulou haahaa aku la imua o ka Lede Venetura, a haawi aku la i ke kumu o kana pahikaua me ka hoopuka pu ana aku i keia mau oielo o ke Keonimana oiaie. "E Lede Venetura, e like no hoi me ke koa Kavalia ma ke kahua kaua i lilo pio kona hanohano i ka aoao lanakila, a haawi pio aku hoi i kana pahikaua ma ka lima o ka mealanakiīa, a pela no hoi wau e haawi pio aku nei i ka'u pahikaua ia oe ( akehana nei wau i keia hana me ka hauoli mamuli o kou lanakUa ana ma - t luna o ko'u makaukau maoīi : Ua kilakila maoli no kau mau j oniu pahikaua ana, a ua loaa ia oe keia lanakila me ka hanohano naoli no, a me ka hauoh nui o ko'u puuwai £e kutou haahaa aku nei wau īmua o ka Lede ianakila. Ano eka Lede laha— kila, wahi a ua Kauna nei i hoomau aku ai i ke kamailio ana, "E lawe aku i kuu pah'kaua i mea hoomanao nau no kou īanakila ana maluna o Kauna Klemia, ka hoaloha hoi o ka Lede Alevaire Alavareza ame.

ke Ks(ffha opio Walaka o Menveta Hale. E hoike akn no hoi wau me ka oiaio loa mai loko lilo mal o.kun pnuwai, he' pio io no wau nau na kou iko kakele makakila, a he makehewa wale no ko'u hoopaakik; wale ana a hoonau'u hou aku paha no ka manawa ekolu, t"a maopopo loa ua lilo ia oe ka helu ekahi o ka makaukau ma keia paio makakila nna o kaua, a ua loa īho la no hoi wau e liio aku ana no ia oe ka helu ekahl o ka makaukau ma keia paio makakila ana o kaua, a j ua hoomaopopo loa iho la r»o ho? wau e liīo aku ana no ia oe ka helu ekolu o ka lanakila ke paio hou kaua ma ke kakele hou an,a i j ke kaua mau pahikaua. E lawe aku i ka pahikaua a ke Kauna Ēlemia, ai lilo hoi me ka hanohano oiaio i ka Ledo Vene • tura o Panea." I ka hooki &na iho o m Kaune opio nei i kela mau olelo, ua lalau io mai !a nohoi ka Venetura| $ Parisa i ka pāhiknui a kej

Kauna opio o Elemia i haawi akn ai iaia, a pane mai la no hoi i j keia mau olelo maikai i ke Katma opio. "Me ka manao maikai, ke lawe nei wau i kau pahikaua e ke Kauna Elemia, e like me kau ī kamaillo mai nei, me ka manao - 'nnn ilokn o'u, o iilo ia i kia h>' »>;:•:'".ao ki:ak:!a no ka liiwa - hiwa o kau molia aria mai la i k§u makakila imua o'u, k pela no hoi kou hookuu ana mai la i ka he!u ekolu o ko kaua paio *ria e Hke me ka rula i hoopaa īa no keia paio ana o keia la, A ke lana nei no nae ko'u manao, aole e lilo keia hiohiona i halawai pu me kaua i keia la. i mea e hoi hopei ai kou makaukau oniu pahikaua,

aka, e lilo hoi ia i mea e hooi loa aku i kou hoonee mau ana akii i kou makaukau" oniu pahikaua imua, ae hoea mai no hoi kekahi la kamah&o iloko o kou ola ana, e lanakila ai oe maluna o na loea makaukau !oa i ka oniu makakila. Nolaila, eke Kauna maikai o Elemia, ke lawe mai nei wau i kau pahikaua me ka hoo— manao mau ana i rfa hana i lawelawe ia e kaua i keia !a hanohano okokauaola ana/' He manawa keia i kau iho ai ka iiihia iluna o ka poe e nana mai ana, ai lohe mai hoi i na - kukai olelo ana maluna o na moho 1 paio iho ma ke kahua kakapahi oka hanohano, a ua nana ia mai la kela mau hana o moho me eehia maoli e kela anaina nui o ka poe hanohanō o kela an&.ina nui i akoakoa mai no keia la kaulana maol : ma Parisa, ae hele ana hoi ka manao mahalo o kela anaina nui i ke Kauna opio no kana mau olelo maikai maoli, ae hele pu ana no hoi ia manao mahalo pu i ka Lede Farani ka makakila. Ua hookumu ia akula no ke ano hoaloha maikai iha mawāena ona aoao elua. a aole hoi 1 liio ka lanakila ana i ka Lede Farani i mea e hoawaawa ia aku ai ka manao o ka poe Pelekane iloko o kela anaina, oiai, ua uhi ia aku la ia mau manao e ka maikaipu no hoi o na? olelo ma ka aoao o ka Moiwahine |o ka Makakila o Parisa. | f Ua hookuu ae la ka mahele' ihana mawaena o ka Lede Vene-j tura me ke "Kauna Elemia o ' Enelani, a ia manawa nO i kū* mai ai ka Lunahoomalu o na Komite hooponopono i na hana hookuku akamai kakapahi, a hoike mai laimua o kela anaina. Ua pau aku la ka apana hana mua, ao ka apana nana wale no i koe, aia no ia mawaena o ka Lede Alavaire Alavareza o Sepania ame k,e Kauna o Mere - vila Hale.

| la manawa no I hele mai ai ka Lunahooaialu nui o na Luna--kanawai o kela hana, a ku mai o na moho e hakoko aku ( ana i kela 'manawa, a kamailio i oUi la i keia mau olelo imua oj laua, a me ka lohe pu ia mai no j nae oia mau olelo e na po<» lehuiehii o keJa ahaina nui, "Ena.mohoi alana ia no ke kahua o ka makakik.! Lede Alavaire Alavaro.za, kc kikowae- j na o ke ohohia ia e na niea apau a keia anaina nui i akoakoa niai i neī maloko o keia hale hoikeike inui. Eae mai īa'u e kapa aku ia |oe ' 'he Lede Kavalia oka maka;kiia. Ano ua hiki mai la kakou iloko o ka manawa kokoke loa ī hiaaiaai nui ia ai e na mea apau no kou akainai nui ma keia haua kakapahi. w He mea oi&io r;o ua hoike mai oe i kou |makaukau nui ma ke kii ana 1 kal | maka o ka bibi bulu no na uiana-1 Jwa elua, ai ke kii ana hoi i ka | jx>ai h'Mlih', ua ike pono ia kou: m&kaukau niaoli i ka hoolele ana | ;ikaumau pahikaua kaua no .wlhi au i hoike mua I

He haawina no nae hoi ia i kuea like mawaena ou me; kou hoaaloha oka makakila, oia hoj ka Lede lanakila o Parisa, ao ka mea hoi i' kapa hoohanōhano ia aku *'Ka koiwahine o ka makakiia," ao ka Lede hoi o kō m?.kou aina lianau i haaheo nui a(. E ae honVnai oe ia'u ma -ka aoao o ke Komite e hoomohala maikai aku i kou'manao i keia mea. 0 na hopen£ ulia o ka manawa e hoea mai ana ma keia mua koke iho mawaena o olua, aole ia e kau ma! māluna o ka Komite,

oiai, ua puka mua no kau olelo kuahaua kaulana. aoka mea paha i paa-ma OIeJo Hemolele. ,f Ma ksju oIt:lo no oe e apono ia ai, a raa kau olelo no oe e hoa— hewaia ai." "Nolailp, e ae mai ia'u i ka'u e hoomakeaka ae nei, i na no ka «ha o kou t puuwai i keiala, alaila, aole no ia eha ana maluna o ke Komite, aka hoi, i na hoi o ka puuwai q ke Kauna Walaka o Enelani ke eha ia oe, aole no hoi iae ili mai nialuna o ke Komite V wae ia no ka hoonohonoho pono ana i na hana hookuku maloko o keia hale, ai mua hoi o keia anaii)a nui makolukolu." I ka pau ana o na olelo ana a ka Lunahoomalu o ke Komite i ka Lede Alevaire, ua huli ae la no hoi ua Lunahoomalu nei o ke Komite a kamaiiio aku la no hoi ia Kauna Walaka o Mereviia Hale i keia mau olelo"E ke Kauna Walaka hoi o Enelani he mea pono i ke Komite e kapa aku ia oe ma kekahi inoa hoohanohano no hoi t ae like no hoi me ko ke Komite kapa hoo— hanohano ana aku nei i ka Ledej Ui hanohano o Sepania, he "Ka-1 vaiia hoi no ka makakila." Eia| i hoi ke Komite ke kapa hoohano-1 hano aku nei ia oe.i "Ka hoi mai na kaiaulu mai o A?ebi—] onakahiko," a maiaano hoi waui e kamailio aku ai ia oe ma kaj aoao o ke Komite, hookuu ia ka ioa me ka laula o ka makakila! Pelekane, ai loaa pono ai hoi ka! kiko-waena o ka onohi Dairgana o Sepania, ao ka mea hoi i k'au— i j iana kahiko ma Arabia, *'0 «ej 'kiaha puaniki o Medina, a ma ka aina hoi o Aigupika; ua kapal liahoio M Ka onohi momi.-i.kaj maka o ke kuikele," a ma ka aina kauiana nei hoi o Farani, ka pua iilia kaa-lewai ka ilii 0 ka wai. a ma ka aina kauiana! hoio Sepania. ao kahi hoi i hoea mai ai ke Kavalia o ka makakila," i ua kapa ia hoi ma ia aina, "0 ka hua Pomegarana," a ma ia aina hoi o ka Hikina, ua kapa ia aku ia hoi, "Ka, Huihui-waina o Enegedi." I Hoomaha iki iho la ka Luna— hoomalu o ke Komite no kekahi manawa pokole, oiai, ua nui maoli no ke ohohia nui ia o kela mau oielo a ke Komite, a ua! hoomahie luha hoi ke anaina nui! ( i kela maa h'ookaau olelo ana a j Ska Lunahoonialu o ke Komite. aej kali ana no naei kela anaina! nui o ka hoea mai o ka manawa e uleie ai ua mau moho kaiii puuiwainei. i ! Hoomaka hou mai la ua Knmite 1 nei e kamiiilio hou i kekahi mau lolelo hope no ka mea pili i ke 1 ano o ka paio ana o na Moho ] i hookuku akamai o kela manawa] i "Ano. e ka Naita opio o*Alebiona! ie kii oe i ka makana i oi loa akuj Imamua o ka makana e loaa aku lana mai ke Komite aku. Nolaila, j lokeanooka o?ua paio an» me' 'na pahikaua a olua i keia mana - ! waaku. Ao ka helu lanakila a; i ke Komite i hooholo mua ai no ka 1 mea lanakiU. oia no ka loaa ana' io na* lanakila ka?-like no elima" manawa iloko c ka otua kskcle pahikaua nna, \ CAck|l \