Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 41, 2 March 1926 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU

(No ka pomaikai o ko ka . Hoku poe heluhelu) E.ki>6 vra»! E.kpa waa^e!!. jjj ka kpu ix) n u ka:ku:iane, Mau koo.ane opu lo|:pinc, asoha r ole e _ Aloha ote ia*u ka Pokii e 0 ho ,: >.a «a-naia leo. a : ku t A ia Hii i ka pali o Kee, I lianopu i \V<*ialoha,* Ālnbv, wai &ufi ka ipn, 0 Loihao ipo i na hala o Nōiie i be kai. Pau no ke> kau » Hiiak?, o ko Hiiaka p»i «ko la nu īa kana aikane me kon» ffani Kahu'pau-paiiu . **I ua knkop, oiai, u& lawe o Lahua i ka it». ** Ue xcea oiaio np, i ka noanawa a iakou uei i p&e aku ai i ka aine, a uia no ka mauawa a ka la i kapeu aku a? mao aku o Lehua, a b )ouoaka ! mai !a fta hapapa p ua eheu o "sa 'pouii maluua o ka aio*. Ja laKOll iiti qo hoi e ajij, mauka o ka [aiua. a oiai' ni> _ hoi aote oo hoi i 'poeieele loa iho, ae ike ia «bu aos tiu na Kaoaka Lele ia ua lae aka la no hoi lak'U) nei i ka oioio aoa ae o kahi wa» o ua kai —> *uu«ne i haawi apauapaua mai ai ia Jaiou .īei, ae oloio ae ana ua ♦ wahi waa nei me Le pnu Wbito o;ai no uae aoie he uaea eaua e doe ane, «K» ka manawa n»i ia a Hiiak» i paeaea aau ai 1 leeia k f u. Hui kua' —waa, I Hele fci a —<«anaka e, He akaa kā hoa hke o ka hoa ' A he uo«, aohe ike tqai boI —. • | Mau»un o keia k-»t> a ua nioao mai !a o Wahineomao i keia 'ninauia Hiiaka. f "Kh, owai ii'»i nei ho» )ke ole mai au i hoohiki ae la 111» Eela kau au i paeaea aku la? nei no aeei o kau aikane ktia htja iie ole uiai, eu hoi e hoohiki a|e la ma kela (paeaea au i pane ae ne)?'* **A'obe pnla e kuu aikane. Auhe no k«u« iho keU uaea a*u i heohaili olelo ae Ip, oiai» ua ike uo hoi oe, kai no o oe. a owau uo hoi ie } a owau hoi o oe no hoi ia. 0 keia ike o!e ia aiai a'u i paeaea ae hei, PB, no na kuaiaaina ia o Haena a kau* e'kipK akn ai. Oia !a ilohe oe e kuu aikane hooaiauawanui i ke alahele hooko kauohv o ka haieu' j k&i&uaana o kau»;" 1 Oa nlo leia mau olelo a Hi'aka j i mea uaaikai no ka uip.uao o kaua {aikane, a huouiau aku la uo laaou | nei i ka hele aua oo imia. I heie rhocpanawauui wale ia no e lasou iuei uiai wale uo i j Hanalei, a au aka 1& uo hui i u& iuauhwai o Waiuiha. 0 &a heie hooumuaWHUUi ana uiai o ktla alu ioa, ai ka hoea ana aku i kela w»»"hi, tt» aueaue boO e puka ka ia hov, &e j aoiUi a« aua loī ka aijaUuiaiaiua o j ka ia i ka iiikai* a la laauu 'heii Haena."" la hoea aua o lakou ff»i i kela wahi o ka h»kou iiu. ki!, < *)ati«t, o ko Hiiaka paeue» Uuu a&u | ta n<> ia i kela knu bou. !! ~a ! lm iiia o M&uf, ] Ke htha*i §la i *«i iiuU 0 iiau*j, ! afj€we» . j. AioluLka ūi kui i ka ai»» | ■ Kai ia*« wahine o f <• i £ nei i ka iii a uli t j i Uii h#wa, ka Ui i ka ipe-ahī-e, I $ iki m b hioi pouo. i < klu U no iakou a*l i U -» lsiki i ka mahiei loa aua «• «*uk»a« o k» U l ka uikai, ||» i iiikUele a; 1.•« ...

«« al o W:thineomao i kn i-£* «na aku ona I ka au ana ae o na tunka o : Hiīaka ina .-.a •huli' m»ii ':i DHiik* 1 kona ai -iim k*r -uwe'ki»--' O'lili .'.i-i -i'm s<t U'i' p"ka «n« a« i keia i»au olelo ano kaukau aloha. "Auhea re! Aloha no hei kaua i"«n ! n:ai nei i ke kni loa, ai hele hooeoanawanoi pū hoi ma ka aina, «oie Ooi i manao ia ae ka loa o ku iiele an», *ka, ua hoomaiiawanui ia hoi e kaua na lea, ae pii ana hoi iluoa o na puo, ae ino ana ho' iioko o na owawa, ee aa ana hoi i ka wai hoihui o keia aiuB. Mw ia hete hoomanawanoi o kako" 1 keia ilahele o ka maewaewa uui walfv 4ia ka hoi e hoe» ouai ana kakor, a ' dek> ibo la hoi ike kaue. Aoh e kane ia e uiaoao aku ai e waiwai hoi ka hoakai imi kane 0 >.eia huakai ilele malihini ana. A ia k<» kane a «aoo ia ke noho mai la i ku waiaa pali, oe akua ke ano. Aia fima o iia kane ala' a kakou Ih ke peahi naai la mai luua mai o kela weisu pai'. £ nana akn paha oe !a iiuu* o kela welau-pali."

L uiauawa no hoi o Wahiuoomao i huii aku ai kona mau maka a naoa io aeu la iiuua o ka welau pali a Hiiaka i kamailio aku ai. I*ia in no i nana ako ai, ike io aku 1» uoi oii? i ka lima o kekahi&mea e peahi enai ana mai loko mai o ke — kahi ana iiuna o kela kakai-pali. 0 ka iiuia uo haua i ike aku ai, a aole hoi ke kino o ka uiea uona k* iioia e peahi mt»i ia. 0 ke ica~ maiiio aku la uo īa o Wahin«omao ia Hiiaka i keia mao olelo. "He mau lidaa noi kela e peahi mai h mai loko thai o keia aua i ke kakaīpeli, a aole nae hoi he i.ke ia aku o ke kanaka nona ia inau lima $ peabi uiai la. Pehea 'a aa h ; *ti ana o keia kauaka uoua kela ;udU' iima i keia pal». o!<ii, ha ano hiki oie ke h®leia ekekahi iaes?" Faue aku la o liiiaka i k,ela iuau uiuau a ke Wahiue— o*uau. VOia liuia au e ike ala i ke Weiau aoie ia iiuia no ka mea okoa ae> aka, u ka lima n<> ia o ka kaoe o kakou i kii mai uei. Q. ke . Jlo uhaue,kfle a uukh oiai 1 A i ka pealii. &ohe a kakou kaue. ua make jiaoia. Oa laweja ke uhauw ]o ke kanei a kakou e iu vvau>ut: 0 kelu kak.ai pali, a .nolaua. hoi- us |iuo.i o KUioeikapua a.uie Kaiaua--. mainuu," . Me ka iLo .a)«kaw.alu . aua mai o aa w&iaaa.ka i su^° , a o al&ila, poeaea ak.u la pia i .kau me k,a leu hauhau uwe uia hoi a M Hupa aua i «;e alohi ae,hoīke ia aua e ka wai —. ma.ka haniui iwaho, ai ike.la aku no-i ka uwe aha iUo e.' f Kalalau i Hoi,io-pu i Waiaioha* A ka pali q Kee-<v Peahi mai ana K*la-wa-tua ia'o ia e, Pau no kein k«u pokele a Hiiaka 1 pae»ea ak« ai u?e ka 'eo uwe haaloolnu, alail», huli mai ola a ka — mailio uia» la j ke uoe kuua wahi kahe i kīyn uaau olelo, **AQh«a m«i o!u:>. Keikeppae, la no k#koo i ke ku aua o ka*u aiea, i hviike wua aku ai ia ulua, oiai! kakoo i o»hu si ka inoana uiai «<» ho?. Ua maop:>p-.i mua no ia'u,i laohe o kakoo kaue, aoh,«; u<> hoi &•»' |kane a kiikuaana haku o kakoa i j kaooha 1< k'ii umi i }Atca na? !uv, t > ka mea «de «o! *raha e hou a! ke kau* a kakou* a ia Wa!f> ī ka nui ! t*- k»koo wsa kela mua iho. I — «ka no k* h<*i ka a-ua aha & ka t»ake «el* bo k»k>\a I ke kme ok, ai ;a— hiiahi no h<>i kana paa rii& mai i k* 4 kaue a kakou» alaits» e fran* aua no ba\ k«kou ke oui oo hoi ko'u kaiia o k« paio «t«a is liic<ui e paa «euai la i «ee kaue a kakeu. AL Uaī |*ku oo u*e Wau i% oe e kuu aikaue o k«:a .:!ab.eU Liu; a |kak.>niau aial ue', Ue iu.-** jke?a a*u e ako a U ku ua iioi ; 44 a«L OMIA 6 *Mif tīi_ , , -1 "* «.* v \

a'u. . IC,au paio aku , ana' wau me keia aiau wahiuii . pikahaike, a kakou, ai hui _ no lioi ko laua il: aiki!, alaila, pakele hoi laoa i ka, ebu o_ka pau o kaua, »iK(i hO', i haea a lahilahi mūi qq ko )apa ikai.ka, aiaila, e lilo aua „ laua i luahi im kuu pau.". hamau iki iijo la o I}»asa uo kekah.i oaāuawa pukolr, alaiia. kft--aiailio h' U iuai la tua i keia ; uiaij. ; ulelo i kosiu iuau hpaliele o.k&i**. uuaaai iuii knuG i ka uaokupuai - kaulaoa o K.auai. ■„. • ,G k« mea mua a'u e iuai a£o *i» oia ao kah? e waiho aei ke fciuo o ke kane a kakoD. Kia uo paha ilaio uei, ai ole a ia uo p»hft Uuua o keia vrahi e peahi tpai la ka kiuo akuaokekaiieakakou, £ heie aku aaa kakou a hoea i kahi Q ke kaiauahine, oia hoi o Kahuanui, ae uinau hoi kakou.iaia i kahi i waibo 8J ke kino o ke ai hoike oiai oia i kahi o ke kiuo i waiho ai, alaiia» e oaaalahi ana na hoi ia iua' aua aku # aka, i huua mai oia i kahi i waiho ai ke kino o koua kaiknaane, ulaile, e nui ana uo ka haoa iqd ko aakou aoao» ao »" ka kaua h»na wale no e kuu aikane hoomauawauu'. oia uo kn kana pii aiia īluna o keia.ialani paii e ike ia aku uti 'ia peahi aua uoai o koua lioaa. Ae, e pi: aua Eaua i Kela pali iele aka mauu koae. £ naua aku nae uoi kakou i ka mea uui o ka i*ailia. Ao'e \ pau