Ka Hoku o Hawaii, Volume XIX, Number 52, 18 May 1926 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU

(No ka pomaikai o ko ka Hokū poe heluhelu)

M Ona po a f u e kakelekeie aku ai iaia nei, oia no ka po o Akua, oiai, he akua ke kane a kakou i keia manawa, a na ke akua mai no hoi ke ola, ao kekahi mau po a'u e kakelekele aku ai, oia no o Hoku me Mahealani, alaila, noho iho kaua a »a po o Kanaloa, Kane, a we Lono, alaila, pau ia! mau po. aiaila, pau ka'u kakele— kele ana i ka uhane oia nei ; Ai ka hoea ana hoi i ka po o Mauli, alaila, oiā ka po e maopopo loa o ka make mai ko ia aku. ai ka po hoi o Muku. alaila, kaawale loa aku [hoi ka make, ai k&p0^4l£i 0 Hiio, aimia. puahilo hoi ke $feoia nei, po hoi o Hoaka, alaila, hoaka hou ke pla oia nei, ai ka po kapu mua hoi o Ku ( alaila ku oia nei iiuna. ai ka Po hoi o Ku-lua, alaila, 0Din.i4se ola hou iioko oia

nei, ai ke kolu hoi o Ku-kolu, alaiia, kokolo oia nei, ai ke Ku .hope hoi, alaiia^. hoom|ka aku k.a ii&aika hele nei. I ka heoa ana.hoi o kaua i ka po o .aiaila, hoomaka ka ole-oie oka ia nei oleio. alaila, o ke oia no hoiia a ke akua i lohe. ia e ke Aikane, Neiaila, i ka la apopo na kahi pokii o kakou e kii aku na lau uiiuli apau o ka waokele, ai ka ioaa ana hoi oia mau mea a ku iioko o ka hale nei, ao kau apana hana hoi o ka hooulu-wehiwehi ia loko nei o kahi pupupu-hale nei. A aia hoi i ka po o ka la aoopo e hoomaka ai hoi wau i ka'u apana hana." : "Eia paha ka mea pilikia, wahi a Wahineomao i kamaiiio. mai ai mahope iho o ka Hiiaka hoakaka ana iaia i na mea a, iakou e hana aku ai. E k.aha īoaj aku ana paha ka loihi o na laj kapu au e kau ai maluna o kau hana e hana aku ai, a mae e paha: na wehi kuahiwi, alaila, liiopaha, iaimea e holopono ole ai kau! mau hana, oiai, ua makemake 1 paha oe e mau ho *ka hou oia mau wehi kuahiwi. Ej iiloaneiiai mea hoomananalo e i kekapu au i makemake loa ai/" : "Aole ia he mea pilikia no ka kaua hana ia nei, oiai, iloko o na; ia anahulu elua, ao ka hoee no ia ikapo o Akua, Eia kaua i ka| po o Mauli, mai keia po aku a hoea i ka po e Hua, alaila, o ka piha no hoi ia o na anahulu po elua. a noa ke kanawai, alaila/ nee aku kaua mai ka po aku o! Akua a hoea i ka po o Muku, a' hoi hou & hoea i na po o na Ole, alaila, piha Hoi na po he ana— 1 h\flu." 1 | 0 n& anahulu mua elua, oia no; ka manawa ikaika loa o kuV apana hana, ai lanakila hoi wau iioko oia mau anahuiu elua. atai ua ianakila no ka kaua hana «laiuna o Ue kar,c a kakou." la nianuwa > hwki ae ai e , ' lii- ( «ka $ ke kanv.utK> ana ia \Vahme-j onmo, a huli ae la oia a kaheaj aku la i kona wahi Kiuiu jvkii,' oia hoi e rau-o-pa':u\ a olelu aku hoi i«ia i km mau olelo, "! m, !a apopo. ea, e pti oe \ of e kuahiwi, ae lawo mai jho> i a» ku hoouiu apau o ke' jkuaniit iloko o kahi hale noi o| j i Ua maikai mai Xk no I\ol • hW..

kauoha a kona Haku kaikuaana faia. Moe iho la lakou nei ia koeha po, āt ka hoea āna mal o t ka wehena ao uā s'n aku la o Pau-o-palae i ke kuahiwi nq ka l?ii'ana i na mea a Hiiaka i kāuoha aku ai iaia e kiiNoho iho la hoi o Hiiaka lqpa o Wahineomao i ka h»le lau-lai o lakpu, a hoomakā iho )a no hoi laua e hoōponopono i kē lfino 6 lee kānē a laliou. Wehewēhe ae la laua nei i na mes i wa-hi ia ai ke kino o Lohiau ae hoohemo āna | hoi i m 'wahi aliumanu i wā-hi īa j āl mawaho, a wehewehe' pu āe la laua nei i ka wa-hi Uiwauke i wahi ia, a maloko aku hoi oiā ili-wauke, ua hoopaa loa iā me ka moena aeae loa, ai kipelii ia hoi i na mea ala like oie. I ka hemo ana o kela mau mea i wahi ia ai ke kino kupapau o Lohiau, oia mau no ka maikai a aole hoi he wahi i hekau iho ai ke ano inoino iluna o kona hele--helena, a me he ala e hiamoe ana no oia iloko o ka hiamoe kulipo'—

lipo, Nana iho ia o Wahineomao i ka waiho ae o ke kino o Lohiau-ipo, alaila, huli mai ia oia a kamailio mai la la Hiiaka i keia mau olelo. # "He keu no keia a ke kanaka! 'Uimaoii.no. Oia mau no kona ano e waiho ae nei. a me he aia e hiamoe ana no oia i ka hiamoe o 1 ka mea i make oie.

Makemake no hoi ka mea maikai. "Hoomaha iki iho la o iWahineomao no kekahi mau ,minute, alaila, huli hou mai la no o Wahineomao a Kamaiiio i ke fA.iltane ia Hiiaka i keia mau olelo. r "Ea. hana «e iaia nei a oia, e like no hoi me kau e manao nei e ola ana oia nei, a "oia oia mamuii 0 kau lawelawe ana, alaila, ia wai oia nei e noa ai kona kino?" I ka lohe ana o Hiiaka i keia mau olelo a kana aikane Wahineomao, alaila, kamailio mai la.oia 1 keia mauolelo. 1 'E hoolohe mai oe i kuu kanawai paa. I na oia nei e ola a hoi hou mai kona ano a mahina. hoi ke alo. Aole wau e pono e Kospa īaia nei, a noa kona kino i ke 'Kaikuaana Haku o kakou. Aka hoi, i hai-na nae hoi ke Kaikua— Haku o kakou i kuu mea aloha he "aikanē'* e Uke meo,e l( afaiia, e hai niaopopo.aku wau i|, ōe, aole ana kane, aka, e lilp $na. keia kahe na kaiia a v o^a. Kia no hol kekahi mea a kaiia e honmaopopO iho ai. I'hea eo hoi ka mana o ua Haiiu Kaikuaaha "hēi o a me ia mana. nui" ahoola ae hoi i kana kaue e make aloha loa nei. Waiho mai nei hoi oia ha'u e auamo hookahi i ka hoola iana iaia ne { , ■ v A uo keU wAhi hookauuu wale aua uo a kaua uie kek luea ma Kailua, Qahu ae xict, ao keua uouohua uo. ia ia' u, a lawe aku lā i ka Uum kokua mm& o aiaua o KiUuea. I ua hoi paha oia i I waiho mai i ka liina iauahi oua, aoie ia li«>i e uui loa kakaua haua me fc«īa iuau v*aiunc .moo a kuum i hooiuau<*wauui ai, ai tu;u- - ewaewa ah-hoi kaua i nahjjia uioh* oie a keīa taau wahiae ino, krt'u i« o« e kuu aikane aluUm, i uoni>bo aku aua uei kakou j uia keia UeiH.- ak« t aī hoea kuu I kuakoko aole o'u mea e j -;a su. aka f o oe uo, a ia a ! nau e alaiLi ka hoi lualiu [ uiai viau ; leo uwalo, E hoo— pau aua kaua ; keia mau k*tuaj>Uo aua a kaua, ae u-iua aku boi kaua i ka h*m\ e «la ai k<t kaue «kak.ou,"' la !s t!a e noho aii8 t ua hei taai 'a o Pau-o-pake rui kaaa huakiJ pii kWkhINN-i» a ua hde no W kuj k* haawe e nt !uu ;..vl:e!ehcU o kaj waoVC!C i

Ua hana ia keia haaa e Pau-o— palae me ka eku maoli no, ai hana ia no hoi paha e ia mainuli o kona kino auo papalua, a oiai no hoi o keia mau lau uliuli oka uka, oia no kona mau kino ano papalua e ūlu ana i ke kuahiwi ike oīe ia e na kanaka. K« mai la keia mau lau uliuli o ka waokele, a he mau lau uliuli naaikai loa, ai oi loa aku no hoi māmua'o ka ka limakanaku e kij. !ai. alaila, huli ae la o Hiiaka a kamailio aku ]a i ke aikane ia Wa!hineomao. If Oia hoi paha, haua ia mai hoi kau apana hana ma k,ou aoao, oiai hoi ua pau mai la hoi, ga hana a kahx Pokii o kaua. K wiii mai oe 1 keia mau lau ]iko ole r o ka waokele, ae hoohiwahiwa ae hoi a paa |>ono oloko o kahi hale lau-ki o kakou, OKa hoonohonolio ana nae oka pala-a, na kahi Pokii no ia o kaua e lawelawe ia apana hana . pili ia inea, oiai, o kona kino lau no ia a he oi akti' ficf na kona lima ponoi no e hana ia mea, i ole ai kaua e hewa iua Pokii hoomanā—• wanui nei o kaua,'' (Aoleipau.)