Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 7, 12 July 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XVI KA PIOO NUI MA LADANA, KUU HOA AOHE AE NEI, LIULIU NA MOKUKAŪA AUPUNI KE KAUA MOANA KAMAHAO Ua paa pono iho la Vapa Koolana malant o leona klno, ae paa ana hoi ma! kona a! aku a hoea i kona opu, a koe aka Ia hpi kon* kino mai ka opu aku s hoea i kona mau wawae. Ke ike ae la kaua e kau mea heluheiw maikai, eia o A]eva|re ke hoomi?kaukau e nei no iaia mamuao ka hik\ io (ypa mai o kekahi poino mtluSi o kela moku lago, ae hoomakāukau ana hoi iaia Iho i "ola .honua wale/' He hana ano naauao no_ keia a k» r&r,ioW r hapa Peiekane e hana e nei, a ina io no hoi no ka Ealawai 10 0 ka moku lago me kela poino ulia wale ai ole haule aku paha oia i ke kai mamuti 0 kekahi ulia, alaila, ua makaukau e no hoioia e hoao e hoopakele i kona olaI ka paa ana 0 keia aahu hooiana ma koha umauma, ua Ike aku la oia i ke kau mai 0 kekahl O-ia, ai kapa ia hoi e ka poe luina he "Hapuna," Lalau aku la kona lima i kela 0 la a paa ma kon* lima. a me kela 0 ia e paa ana ma kona lima, ua pii hou aku la oia iiuna o ka oneki 0 ka moku lago, laia nae i hoea ai i ka hapalui 0 ke alapii e hoea loa aku ai iluna 0 ka oneki, ua lohe koke Rku la eia i ka leo uwa ahiu 0 kekahi poe oluna 0 ua moku lago nei, oiai, ua ike aku la kela poe 1 ke komo ana mai o ke kai mamua ponoi mai 0 ka ihu 0 ka moku lajfo. 0 ka manawa no ia i holo awiwi aku ai 0 Alevaire no luna 0 ka oneki 0 ka moku lago. laia i kau pono aku ai iluna 0 ka oneki, ua lohe pono aku la oia i ka ūwa ahiu ana 0 na kanaka, ae hoike ana i ka pwa ana mai 0 ka ihu 0 ka moku lago> ae naha ae aha paha oia iwaena 0 na apana elua. Xa manawa no hoi i hakui mai ai kekahi aie nui malunao ka moku a hoohina ia iho !a 0 Āl€!vaire ilalo 0 ka papahele a pulumi la aku la na mea apau ma keia wsul i hina ai 0 TJa pulumi pu ia aku la 0 Alevaire e kela nalu nui, a ua lilo aku I» oia iwaena 0 ke kai kupikio/ a ia manawa pu no hoi i HIo pu aku ai o PaWo i ka ikaīka oke kai, a haule pu aleu 1a iloko 0 ka kai āh'm 0 ka moana, a pau la ka ike ana ma 0 Nubia nei i kona hakuwahme, a pela no hol 0 ua pau ae 1a no hoi kona ike ana aieu i kana kauwa punahele. Ao ka moku hoi, ua onou awiwi ia aku !a oia e na file Ikelka 0 V« kai, a ni!r eki !a o!a f!oko 0 fcs «hueku flrafk« r

moana, a ma keia mua aku paha ieaua e kuu mea heluhelu maikai ē hoomaopopo ia ai ka hopena i kau mai maluna o ki moku lago. A inaanei la e kuu mea helu—> helu maikai, e waiho kaua i ke kamailio ana no Pablo, ae hoo— huii ae hoi i ko kaua kamailio ana no ka Lede Alevaire. Ma ka manawa i haule ai o Alevaire iloko o ke kai mai luna akuokaonekio ka MoKu lago, ua hihia ae la kona wawae i kela kauljEi o ke o-ia ana i lawe mai ai mai lalo mai o ke keena malama kapa hoolana, aka, mainuli hoi o ka ikaika o kela kapa hoolana e aahu iā ana e ia, ua hoolana ia ae !a oia iluna o ka ili'o ke kai, a hiki ole hoi i ka mana ume o kela o-ia ke huki aku iaia ilalo o ka hohonu. Ua lana hele aku la oia ma - luna o ka ili hualala o ka maona, ae onou hele ia ana io a io e na ale ikpika o. ka moana, a ua lumilumi ia no hoi oia i kekahi manawa e ka ikaika o na ale o k<s kml, aka, a ia no nae kela kokua oka kapa hoolana pani omole ke hoolana ala no iala. He hapalua hora paha ka manawa ik&ika loa o kela, ino maluna ona, alaila, hoomaopopo ae lā ola i ka aka— kuu ana mai o ka pahola ana' o kel§ ino, a akakuu mai ia hoi ka noū a]na oka makani, a ano mao aela hoi ka haule ikaika ana d Tia pakaua. A hala hon he hapaiua hora mahope maT; r tia malie loa ae la H ino nui, g"isa kalae ae U ka ponaha lanl maluna ae ona, & Jlu ia aku !a na hl§ttt kinikim e oftl m«r ■-«niK 4 "māi hoike mai ana hoi T Wjakou malamalāma me he mau*' onohi ala ma!'ke aoulī m'ai. Eia o A!evaire aloha k'e lana hele nei maluna o ka flt hnalala ka moaha. me ka maopopo ol* i kona wahi o pao aku ai, i na hoi no ka ulia pomaikai o kona pae aku ma kekahi kapakahaka' aina, Pehea ana la ka ldihi e kona wahi ikaīka # kamau ai me ia, oiai oia e tana hele ana ma— l«na o kela ka! anuanu o ks moana. 0 kana hana nui i kela ma— nawa e lanahele ana bia maluna o kela kai anuanu o ka moana. O kana hana nui I kely ma— nawa e lanahele ana oia maluna oka ili o ka moana, oia no kona kahea ana i ka inoa o ka Makua Manaloa, ae nonōi ana hoi iaia e kokua m»ki iaia, ae hoomakaukau mai hoi i ka pemaikai o kona uhane, i na mai kela moana kai hulhui oia e hele aka ai e ku imua o kona mea Nana i hana £ puie ana oia no kana kane aioha, a no kana kauwa puna— hele Pahio, ae nonoi pu ana ne boi no kona hoopakele pu ia mai ka make mai, Ua lilo kana mau leo pwile ikaika i mea hooikaika io no i kona manao, ao ka manao hoi e hooikaika ia ana, a lilo pct-no hoi īa ikaika o ka manao i mea hooikaika pu I ke kino me ka ahane. laia e lana hele ana ma kela moana, ua hoomanao ae la o!a i keia mea koikoi e paa aha ma kona wawae, a ua hoao aku la oia e pekupekii akū i kela mea. aka, aole nō he hemo aku ; alaila, hoomanao ae la oia i kela o-ia sna i lawe mai ai mai kela rumi waiho lole hoolana e hawele nei ma kona amiuma i kela inana— wa. Nolaila» me ka hoomana wanui ua hapfti ae la o!a rae ka hoomanawanui ī kela wawae ona 1 hfhfaf kelakaula o kela o la « lewalewa ana, a hiki wale qo I ka manawa f loaa ai iafa kela kau?a »ke o-ia, a huki mai la oi» a i>oepUi enai ia i kela o i* m* kona Uriia a (,wbi Ih k&i moM t !ilo kmā & *r,a e 11l

po! ana f mea hoopakele 1 ttona ola halawai ana aVō me kekaW kupuino o ka moan'a kai akealaia e pāa malie ana 1 kela o i kona maa ]ima, ua lohe aku la ola i kekahi mea owe ikāika, oiai, uā malie loa iho laka mōana kai liulhū, aua lai pu no liol na mea apau, a heaha la hoi keia me# hklulu ana e lohe nei? 19, nian&wa no hoi oia i ike aku ai i keieahi mau mea mai.np|o 0 ka pouli* ā me he mau i'pu āla. Aole e hiki iaia ke hoo - maopopo aku i keia mau mea a eluae'aa ana me he ipu kuku r ala. iho ta ua mea a-a nei no .manawa, alaila, lohe hou aku lakeia Ika halulu 0 ka hoea hou ana 0 ua mea a nei iluna o ka ili o ke kai, a ua imo kokoke loa mai.i ko ia nei wahi e lana ana. L'a manao iho la keia he waapa paha, aka, ua hiki pono ole loa iaia ke hoomaopopo aku i keia mea e aa ana roe ka ikaika. laia nae e hoomaopopo ana he waapa paha kela, a? 010 he moku paha» alaila, manao ae la ko ia ii€i pakelo- Aole loa 0 Alevaire i hoomaopopo 0 keia mea aa elua ana e ike neī, oia r>o n& maka aa 0 kekahi mea hoo - kala kupua 0 ka moana, ae nee mai hgi no ka manao Iio<» poino no ke nee_ jna! r.o' ua mea maka &;kc lohe i ka owe jj[ai 0 ke oia ano ae la no Jkllll me ka e korr *nef thau * li, 1 hihia allee kaula ma niāp wawae/ae IHo hol i m'eī noo— pakele jo paha ia;a, aka, aa kaue ia e,ka "mea heluhelu e hooniao - popg āku ma ka ne« ana aku e keia moolelo maikai 0 kaualaia « iana maiie ana me ka ike hou oie aku 1 ua mau iuea aa nei, ua hoopuiwa loa ia oia i ks halulu ikaika ana ma kahi kokoke loa.apa e lana ana, a ia ma— nawa no pa ae ai kona kino i kekahi mea a hoolel ia ae la ole iiuna o ka iewa, a haule iho li oia maluna 0 keia mea hinuhini' oolea a pakika hoi 0 kona kino a ia manawa no o Alevaire i hoomaopopo loa ai, ua halawai oia me kekahi kupueu ikaika e ka moana, a ia manawa pu nt hoi oia i hoopuka ae ai i kekahi pule kanaenae i ka Makua Lani no kana kokua ana mai. 1« manawa pu no hoi oia i oas ikaika loa mai ai i kela 0 ms kona lima. I kona hoomaopopo ana i keiB m«?a nui eleele a nona hoi keil mau maka aa« me he kukui ala, ua puliki paa ioa mai la oia : kela hapuna ma kona liaia, a< hoohuli pono aku ana i ua h&— puna o ana i kahi 0 keia kine eleeie nui- Mamuli oka pa ajui 0 ko AJevaire kino i ke ki]ft_c pakika 0 kela m*a nui, ua qnj ikaika ae la ua mea nui nei, a hoohuli ae la i kona kīpe no ka hoonee ana mai 0 kona ppe 1 kahi oia nei i haule iho $i Mamuli oia oni ikaika ana 0 jia ia nui nei. ua owili ia ?ku la e ka wiliau ikaika, aia man&V)ra no i hoomaopopo loa iho ai 0 Alevaire: efa ke poo 0 ua ia ke heohuli mal nei i oia nei» aikiia, me ka paa ikaika ana ! c kelahapuna i kona Ilma, a ūa hala iki ae la keia rr.a k,a aoao ' 0 ke 0 ua ia nui eleele alalla. 0 ko la ne! m&nawa nu ia l hou aka su mā ka a.oao 0 'ja h nul nal kona ik*ika apau -op> a komo anuana aku la ke!a. ha--» &ūm iioko 0 ke kino 0 ua Yi eieeīe nei, <AoĪ€ I '