Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 16, 13 September 1927 — Ma ke Kauoha KUAHAUA [ARTICLE]

Ma ke Kauoha

KUAHAUA

Ke hoolaha ia aku keia uia keia elite me ke kuhikuhi o ke Tauku 9 o ke Kanawai i Hooponopouo hou i» o Hawaii ! 1925, e melaina ia ana he kohp haroti« I nui no ke koho ana i hs Luna Kfclana no ke Kalana o Hawaii, ae malama ia | hoi na ka Poaono a uia ka la 8 o Oktito- [ ba A. D. 1027, ma ke Kalaua holookoa 0 Hawaii, a mawaena o ka hora S a. in. e hoea i ka hora 5 p* tn. Na Luna Kalana e waeia -mai ana 1 kela me keia aoao Kalaiaina mai elike ine ia e hoike ia malaio iho nei. KALANA O HAWAII Hookahi KakaoplelG Hoo£abi Makainui Hookahi Lun&hooia Hookahi i'uaku Ehiku Luoamaknaiiiuna elike me ka noike aku malaio ibo nei. Ekulu (3) LvaamakftftiDaD6 Ap«na Ekahi Ekolu (3) Luuaaiakaainanu Ai>aaa Klua Hookahi (U Qo ke koho laula ia, a Le eouo hoi o:au hoa 6 ao he uihu laia, ao ka ehiku hei, ae koho laule ia aua hoi, ma ke auo akea oia ka mokupuui holookoa. a oia ka Luua* hoooiaiu o ka Papa a Maua hoi o ka Papa Luuakioi. 0 aa Apana Koho Barota Lunaoiakaainana, iia mahele kohoame kahi e koho ai, oia no na walii e hoike ia nt'i malalo iho. APANA KOHO I.UNAMAKAAINAKA KKAHI, KA HAPAMUA O NA APANA KOHOSKNAXOA Apana o puna, Hilo Hema, Hilo Akau ame Hamakua, Mokupuni a Kalana o Hawaii. Mahele Koho Kkahi Kalap&na 0 kela maliA- oka o Puua, ma ku honia aku o K'eaau, a komoliaiia' hoi o ka palena o Kohem», ro noho mn ka laiua hema-komohana a hoea i ka pnleua o ua Home-hookuouoono o Kaohe, t ftku ana a hwa hou i ka lalua aiaa paleua hema o Keaau. Wahi e koho ai hale— kuia o Kaiapaua. Maheie Koho Elua Kauanihi, Ka— eualii, Kehena, Malam», Opihikao 0 ka mahole o ka Apana o P\ina, a« pili »na hoi ma ke komohana ime ka palena o Kohena, j.lai!a holo aku la a hoea i ke— kahi kihi o ka Home-hookuouoooo o Kaolie, ai&ila, hoio aku ia ma ka laina polo l ei a hiki i ka liuiua o na alaaui ° Phīki a holo aku hi a hoea i k* Pele o IS4O, akila, holo akn la me ke alaiuii o Malama a hc«a i ka palen« henia o Keahialak», alaila, hoio «ku ike kai, wahi i koho halekuia o Kauiuw. Mahele Koho Ekoiu Kapoho Keia imaheio o ka apana e Puua, uia ka hikina 'o ka apaea koho a ma ka aoao hiktna-h«ma o Pele 1?40, wahi kol^o ha'ehookoloko'o o Kapoho. I Mahole Koho Eha Pahoa me na Home | Hooknonoouo o Kaohe 0 ke koeua aku I o ka apana o Puna, a m« ka hema o ka palena o Keaau, wahikoho, halekula o 1 Pahoa ■, i ' Mahele Keho Ēlinia Olaa, Mounlain : Yiew ame Glenwood ke koena aku o ka apana o Puna, wahi koho. halehookoloI kolo mf. Olaa. j Mahe<.e Koho Eono Na Home-hno— I kuouoono o Waiakea O kela wahi o I Hilo hema, ai kaupaleua ia e ke alahao 0 ka Hui Hawaii Cousolidatt\i ae holo ! atia hr>\ mk ka palena o Pima, ao holo ! ana i ka akau ma kela wahi aku o ke ! alahao a hoea i ka palena, a holo aku ma ka laiua pololei i ke komohaaa a , hoea i ke AUnui Lanikaula, a iioea aku hoi i ka huina o n« Alanui Manono me 1 ke Alanui Kawili, alailn, hahai aku ira I ke Alanui Kawili * hoea i ka huma me ke Alanui Ululani i hooloihi hou ia akn ana, alajia moe aku ma ka laiua pololei ke komohana, a lioea wale aku i k«i palena o W*iakea me Kukuau I Wahi p koho. halekula o "Waiakea-waena* Mahple koho Ehika Vraiakea Hou*> lots, Waiakea-kai, Piopio. Villa Frauca ame M«i ke kai mai, ae hahai ana i ke alanui mai ka uwapo mai o Kuhio, ae moe ana ma ia alaoui ma ka laina pololei ae moe ana hoi i ka hema, a hoea wsle aku ma ka laina pololei a hoea i k3 akau-hikina i ke kihi o ka Mahele Koho Eono, alaila, moe aku ma ka iaina e pili ana me ka paleua o ka mahele koho eono a hoea a ke Aiaen 5 Manono, a'aila, moe aka ma ke Aianui Kawili a hoea i ka pili pu aaa me ke aiaaui e iiooloihi ia aku aua o Aiaiiui Ululani, alaiia, huli i ie komohana ā hoea i ka p g - ; o Waiakea me Knkuau f. alālla, huli 5 ka aka« a hoea i ke'Alanni o Poeahawai e hooloihi ia aku an*, laiaiia, huh roa t ke Alauui Ponahawai a iwe» i ke *a'. Wahi keijo, iiaiekula o Waiakea-kai. Mahek Koho EwaJrj HUo, Poueo, Kaiwiki,. Piihonua sme Kanmaaa O ka mahele o ku apana o Hilo-hema, ai k*upalena ia mai e k* mahek koho eteku r a uua mm akau hm e 'm kaiiawmi o Ho~ b<ji *j ka Mm o ****** <s*bka, kc,i.«, hiilehw— kol&kok e HS' »

j Kahele knho Eiwa PĀiei akn, Papaikou, iialaoa, Onomea ame va, Ilome— hookuonoono o Kulaimano 0 kela wahi o ba Apana o Rito-hema mawaeua oka [mahek' koho ewaln ame ka palem hema oka iae o Makahanaloa. Wahi koho. halekula'o Papaikou. Mahele koho Umi Honoinn, ame Hakalau 0 ke koena aku o.'sa apana o Hilo hem&, w&hi koho, hale--kulao-Honoinu. MaheleKoho Umi-kumakahi, hina, Kaeuaee, Waikaiualo ame Ninoio. O ka mahele o ka apana o Hilo-akau iaa ka waenakonu o ke Kahawai o Maulua īpakai aine ka hema o ka palena o ke kahawaio Maulua, wahi koho, halekii anioni o Honohina. Maheiekoho Umi-kumamalua Kapehu Papaaloa. Home-hookuonoono o Kiha — lani, Home hookuonoono oM«nowaiopae Laupahoehoe ame Ookala. oke koena aku o ka apana o Hilo-akau, ae hui mai me ka alnao Humulua, wahi koho, hnle hOokolokolo o Manowaiopae, Mahele Koho Umi-kumaipukolu j Keehia, Kukaiau. Kpinehe aje Fa~ auilo. O k«la apaoa o Hamakua oaa ka hikioa-hama oka paleoa hikina o oa Homehookuonoono o Kaepahu ame Kalopa maukau, ao ka paleut> hema o Paaahau naauKa, ai kuiuopu ka nina e Kaohe # wabi koho, halekula o Paauilo. Mahele Koho Umikuoiamaha HouiehooKuonoono o Kalopa oha aihfl apati e waiho oei mauka a inakai hoi o Kalopa ma ka apana ō Hamakoa, w»»bi koho, lialekuai o AntOQe Luz Feirira. Mahele Koho UmikaaauialiiEa Hoaokne, Ahuloa anoe Paauhau. 0 keia mahele o k» apaea o mawaeua ka uaahele koho ouaikuma- ] maea ame ka hikinM o ha paieea q Halamahao me Kapoula a hoea loa aku ika Puu o Kahaii, wahi koho, halehookolokelo o Honokaa. Mahele Koho Umlkamaoiaoao: Kuihaele me Kapulena Okeiaina*! hele o ka apana o Hamakua e piii. aoa me ka maheie &oho uaiiKuuaa-! maliioe, ae holo ae oia ka laioa he-| hiKina o ka paU o Waipio, wahi; kōho, h«!ekuln o Kakulhaele, MaheW Koho Cu?ikmflaaiahikv| Waipio lae Waiieauu Oke koeue aku oo boi o ka apaua o llaa:akua 4 wahi koho. halekula o Weipio. Kohe Umikooiamawalp Keaukaha 9fal ke kei enai ae hahai •na ma ka aoso o ke alanai mai ka owapo mai o Kuhio, ae hahai ana hoi maia alaoui ae moe ana ma ka laina poloiei a boea ika hema a hoea i ka laina pololei oia Sa ekau-] hikina o ke kihi o k& Mahe'e Koho 8000 me ke alahao o «a Hui Kaahi aiailfC®6e pololei ako ma kela ala-j bao a hoea I ka palena oka Apana o Pooa, alails, īmoe aku aaawa'ina o ka paieo» o ka Apaua o Puna me ke Apaea o Hilo a hoea i ke kai, wahi koho, halekaa oka Houae Aekai o Mrs. E. A- Nawahi, APANA IeOHO LUNAMAKAAINANA HAPAMUA O NA APA.NA 50H0 SEKATOA Na Apana o Kohaia Akau» Kohala Hema, K6na Akau, Kona Heoia me s*o, Mokopuūi a Kalaoa o Hawa'n.! Mahele Koho Ekahi Kiulii, awawa o Foloiu, Halawa me HaiauU 0 j keia maheie oka apana o Kohala Akau, ma ka hikina ae o.ke kah%>l wsī o Waianaia, paīena hikiea o| Nuuuluiki me Lamaioloa, ka oalena hema o Halawa. Aamakao, Maka~ pala Niuiii, Waiapuka, a hai ene ka aina o Pololu, a hui pu mai ka ainu o Honokane, **ahi k6ho s haiekula o Makapala. Mahele Koho iĒlua Kapaaa, lu'e Ainake», Houoipu, Mahukona, Hawi, Houomakao, Pauehuehu. 0 keia mahele oka Aj)ana o Kohala, Akau, ma ka hema o ku apaua ek&hi » akau hoi o ka laina hui oke kahakai a hoea aku i ka palena o ka hema o Kaoena, ao holo ana tua ka laina po'olei a hoea aku i ka aoao akau iho o tca hale haaa halakihiki, aiaile, holo poloiei «ku ma ka hikiua aku u sa auwai o Kohala, alail», holo aku roa ka koeoohana D3a ka euwai 8 hoea i k& paieaa o ka mahele koho ekahi. wahi koho, hale— \ kola o Hnoemakaa. Mahele Koho Kkolu Kaauhohu, Kahua* Puuhue, Pohakuloa 0 ke eoeaa «ku o ka apaoa o Kohaia Akau, a komo pu hoi ke Ahupuaa ia &awaihde, wahi koho h&lekula o Kaauhuhu. Maheie Xoho Kha Waimea, Puu*fap«, Waiki', maula o ka Apaoa o Kohaia-hema, ao ke komohana hoi o ekoiu miie mai ke k«i a&u a kou&o pu hoi ke koeaa o K&waihae I, wahi koho, hslehootoloko!o o Waimea. Mahele Koho Eiioia K&w&lbtt t Puake, a k* koena tcai e ka a&an* o Kohala-hema, «ahi koho, haieiol» o £»waih«t* M»be!« Koho Kono Puuanahulo, Pua*aswat t Kiholo 0 kela mahelt ōka apa&a 0 Koiīa 4kau hiltiLa o ka paioo* ko©»b*D« o Poawaawa* ama« hoi ka p«leoa hema u Pus»aavw at Paoaoaholo, waiī loto, halfto!a o Peewo#fct(to

Mabele Kobo Bbiko Kai;>ca, Huehae, Hf»Lokcht3a O kela mahele ok« apaiia o Ken» — akau. a eea ke' keaiohana «e ma ka mabele eono, a eaa fea akau hoi o ka paleūa o Honoieohau II Honokohau I ae moe maluoa o leho, a moe hoti aku.hoea\ ka hema ka komohana oka palena n Pnu — waawaa. wahi koho, haleknla o Kalaoa. Mahele Kobo Kwaln Kailua, Kahului, Makawalena- 0 «ela o ka apana o Kona-akne, a ina ka tetua ae o iea maheie koho eono me eUikn, ae tnoe aaa hoi ma ka ak»u o ka palena o Holualoa, ae kamoe a*a ana uaai Laalaau a hoea i ohueleelua, wabi koho, hulehookoiokolo o Kailua. "Mahele koho Eiwa Keanhoo, Kahaluu, Kamalio, Laaioa, KaaWaloa O ke koeu» aku o ka apana o Kooa akao, wahi koho, halekulo 6 Keauhou. Mahele koho Umi Napoopoo, Kealakekua, Keei, Kanwa)oa t kela aaaoka ap/ 4 nn o Kona-hema, ooa ka HHau ae o ka laina ma ke kai mai t»a ka p«lena aina o Honaunau, tca tra hikina hoi oka Dalena aina,o Hooaanau, Keoke», Kiilae, Keal:a i 1 u heea i ka paleeu o ka aiua o Ka- - niiKU. wahi kobo, halekula o Ka~ hauloa. i Mahele koho Umikneaakahi HcL naunau, Keokea, Kealia, Kalahiki, kela mahele o ka apnna o , Kona-hema mawaena o ka palena o ka naahele koho umi «eae ka palena o Honokna, wahi koho, haleheoKOlokolo o HookenaMohele koho Ueoikuinalua Alae, Pahoehoe, Honokohua, Opihali ame Olēlouaoan'a, kela mahele spana o Kona-hema oka aiaheīe koho um!kuroakab! ame na pale-aa hema o Ka«puuB, wahi koh'.-, bale-. knīa o AlaeMaheie koho Uimkamako'u HooI&Ioa, Pat>3, Ahka, Kauoauiiiuo. Kapua, Miloīii ame ka kuena aku o apana o Koha-hema, wahi knhti halekula o Milolin r Mahele koho Umikumaha Kabuku Naalehu, Waiohino, Kamaop. Ho Htti»po, k«k*bi »rahi Uk» npaua o Kau ma ke koeeohona maka palen* heiua koūuohaua u K&al&iki & iiiiii i Puu o Kaiheieoa melaila aku uaa ka laina polōlei a hiei i Puul*i 4 a malaila a*ū uoa fea laiua pololei t hoio *ba a hiki i ka akan o ka pau ana c< I Kahuku, wahi kohe, halehookolo —; kolo Wabhinu. < Maiwie koho Uoaikumalima Kaaialki, Hiiea, Punaiuo, keia wahi o ka pate o Kau tn« ka hikiua |ok« «nahele nmikumaha t ma ks | hunaa-kooaohanii o k& laioa « boo — jmaka *na ma Pouik!, ae Uola ana |ma ka paieua hema-kouiohana o (Uoauia ima ka paieaa hikina o Puualuu, wahi koho. haieukana o Pwnaiuu. Maheiekoho Uuaikumaono P«bala Moauia Homehooknonoono o Wood Valiey, Keaiwa, K«p*Qa!a, Hil«a ka Lua o Pele, ke koena o ka apana O Kau, wahl koho, halehookulokolo o Pahala. -NO KA OIAIO O KKIA Ke I kau oei wiu i ke'u iieaa eakau aaoe jka hoopiii pu ana mai i ka £iia o ke Kaiana o HaimL j Hanaia nsa Hiit\ Hawaii, i keia la 2 o Sepsteniabs, 1927. SAMUELM SPE\CKR I Luuahuomalu auie Mauahooko KE HOIKE AKU NEI KEIA O kei« m«a i holke ia ae la ua plha pono a oUio no ho», ao ke Oiaio 0 ke Kuahaua, e malama ia ao* m« ka la 8 0 Okataba, 1927, a ua hoopuka ia e ka Luuahf>ouialu s uje Mama Hooko o ka Papa Lunakiai, Kalaua 0 Hawaii. Hanaia ma Hilo, HawaH, Fepateroaba 6, 1927. Kakauinoa A. A. HAPAi KakaOolelo o ke Kalana 0 Hawaii Sept 18, 20, 27