Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 29, 20 December 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

mokuna X\ i KA PIOO NUI MA 1./ADANA, KUU HOA AOHE \E NEI, LIULIU NA MOKUKAŪA AUPUNI KE KAUA MOANA KAMAHAO "E kt»« Al»vai;e aloha, ao|e wau i ike mai U i kekahi Lede j puka ae nei mai loko ae o keia ninn, aka,' e lioike aku nae hei wau ia oe, he lede oia ! kamaaina loa ia'u, a ne Pll* makuahine rio hoi no'«. ''0 ua Lede nei au i ka»«aiHo mai la, ua halawli tnai nei wa« me ia ma!oko o ka ululaau he hapalua hora paha i hala ae ne{, na U3 le<ie ala i haawi mai ne» i keia tunu pu* rose *a'n, * k«u*»ha m»i nei ia'n e hoi mai wau a haawi ak" i keia mau pua* wse ia oe, 8 wahi aoa kamailio mai nei ia'u. He nnu pua £& keia e loaa koke ai M o e ka oluolu kino se ike pu lh° it;a no ka oe iloko o keia mau P1 n a mea pilī iaia. 'Ma kau mau olelo i.ae i kamaHio ni«i nei ia'u e kuu Alava'te nloha me hē fla ua kāmaa'ina muft oo oe i keia Le ie 0k» Aahu 'Ulaula. Pe\a i° anei? '*E Walaka, kuu a!oha hoi wshi a Al&vaire i kamailio u»ai ai me ka ieo ohohi ft -

Ua ka !U &a* na ' e ' ,a W!^n ae. ua katnaaina wau I ke!a Lēd« e likeme ko'u kamaaina ia oe e kuu Walaka aloha, Aka. o ko'u mea ē pahaohao !oa nei tnS kau e kamailio mai nei, na tke oe iaia mawaho 0 k* a ia ma nawa hookahi no hae. eia lioi wau ke ike pu nei iaia maloko nei o keia haie. He hookahi wale xx6 pahā mea ,e koho ac ai, & ia no me ia'he ano papalna ae ike pu ia uei hoi e k«»ua 1 lea manaw**hoo kahi. a tna na Wf*ni like 'ole nae $!us>, ame he ala loaa no iaia ke ano uhane papalua, ae hiki ai hoi iaia e hana t keia m«ti han a pahaohao, ae hoomaopopo-ia nei e kaua. E ku» Walaka aloha, e iike i 0 no me kau i olelo mai nei f na wau e nanā i keia mau pua rose nan 1 mnoli aiaila, e ioaa ana ia'u ke. kahi ikaika hou. He mau olēlo an 0 oiaio kela oiai, i keta mau puS j pu a aen£t ko l&kou ala onaouaua Komo hou io mai la 00 iloko o'u ka ikaikahou, a ke mohala māikai mai nei ko'u aoouoo m*ikai, a ke mohala pu mai nei hoi na hoike ana ia'u no ke aso o keiaLede kamahao nui vr*le. Eia ia ke hoike uiai nei keia mau pua e Walaka, aok keja Lede he kde <ikoa, aka, 0 ke k*ikuahine n* keiā ō kuu maknakaoe aloha, a ua h«iomalu oia ma 1 Sepauia mai. Aole i maopopo j iiuu makuakaue kona wahi i holo maiu ai f a «>a ka oia ift «ei, a tta kftiawai i*o nei «>aua h* maka no ht aimka, & Waiak* *loh&! V

hoike niai aneī oia i a oe i kona manawa e hoea hou mai ai ia ne?? "E k*iu Alavaire aloha, aole oia i hoike maopopo loa mai ia'n i kona manawa e hoea niai ai ia neī, aka, he hookahi 110 nae tnea inaopopo ia'u ma k« ano o Jjana olelo, e hōeii mai ana 110 oia i ka man .wa kupono ia nei " Mahope o ke;a kukai olelo anf! mawaena o Walaka tne A'avaire kana wahine aloha, ni hoeu kske ftku la no oia ia Alavaire e hele kui'kui aku !a laua'no ka papaaina i hoomakaukati ia na meā ai lik ole, I aoea ana ak» kela rutn® paina, ua noho iho la laua a pa. ina pu iho la 1 na «nea ai ma'. kai loa i hoomakaukau ia. Mahope iho o ka pau ana o ka laīia paina kakahuka »na, alaila, nahaalele iho !a laua i ka ium aina a hele aku la laua no ka, itjmj hookipa, a ma ia jumi 'au» i ka. mailo iho ai no na "ihea e pili ana ia iaua ihoĪTa hoike aku la o w&laka i k moolēlo piha e pili «na he-na, a* hoomaka ajja hoi umi kona Iaw e aihae ia ana me ka iim* ikaika e ka poe kanaka o ka Moiwahine Siela, ame konā iu olalo ana i kk moana akea, a me kona hoik e pu aku i kona pae olulo ena | ka mokupaa] a laua e noho nei, me ka maopopo ole nae o i? pae olulo ana, ame na hana i hani ia J!ialuna o kona kino oiai oia e waiho h«p& make ai»a \ Jkekahi wa hi o na kapakai o keia uaokupuiii Ho~ ike pu aku ]a iio hol oia i kona mea nana i hoopake]e, oia uo hoi ka Wahine o Aahu I k a lohe ana o Alavaire i k4a uiau olelo hoike a kana k*ne faia u O , k» mēa piH i "leoiia moolelo. ua p_ane uia: la.ola 1 T .ia mau olelo ikana kane Walaka.

"He mea oiaio e kuu aloha, ua ke Akua no i hoopakele ia oe, ai boi ia oe a hiki i ko kaua hui ana iho U. E hoomaikai uu'' aliu kaU'i i ka Makua Manaloa uo kan« mau kiai alolu* aaa, :1 aole no hoi i» oe wale uo, aka t ja-U p« «o hoi kekahi. Ia manawa no hoi o Alavau e i hoike aku ai 1 na mea apau e pili una iaui, e Hke tto hol me na mea i hoike nma ia ae nei uia na helu i hs|a aku la o ko kakou waloiua Ua hoo'ohe aku la no hoi o me ka inanao aloha no kana wahlne aloha, aj kekahi manāwa no hoi ua hiki ole uo hoi i*i« ke paa iho i kona waimaka aloKa »10 ka hoomaua o ara i ua pih'kla me na poino h lawai mai ma ke alahele o ipo aloha, ai ia hoi e!a ine k A hoomanawanui ma^i. Ua iala» aku la o Walaka i ke poo o knea wahine, u pwliki mai la i koua uuiauaaA, a haawi iho la i na houi aloha ana Mjalu»a o kona ra«U oapalina uohenehea, a ia manawa hookahi no ua katna. iljo iiio la oia i keia niau olelo la Alav«ir^.

"Eia kaua e ke aloha 1 ka ai»a o k» mea uo a„e uoua keiawah-, me he ala no kau a uo oia, auā hiki' no ia kaua ke noho iho me, ke ano hopohopo oie laia, he mea pu«wai akea oia, āi piha hoi ika manao aleha no kaua- Na ke Akua io no i hoopo. uopono keia mau mea apau, a ua kupono 10 no e hoomaikai uuj aku kaūa laia," I ke āwakea <5 keia la, a mahope hoi O ka hoohaia ana o laua i ko laua manawa *ma kela mau kamai_ ]f0 i hoike ia ae la maluna, haaleie iho 1a o Walaka i ka hale a laua « noho Sna a he!e hou akn !a oia no lokoo ka ulnlaau. a iaia no hoi i hSea aku Sf iloko 0 kela altt!aaū « kokoke ana «o i kela wahf i haiawai «I la«a me Va wao k« Aahu TJ!a«ta, ua ha!a wai hou ak» ta n0

"Wah'.ne nef o ka Aa}m Ulaula'., ai ko laua halawai aiui ua ol«-l 0 mai la ua waliine nei o ka Aah u i keia niau olelo ia Walak» "E Walaka ka'ii keiki!]shoe a hou tn&i a"a he m-u nialihini hou i ko olua hale e noho nei. A aia nae paha ka hoea mai mahope iho oka hala ana o na la elua a ekolu paha. Aole he hookahi wale no maiihmi. «ka. he elua paha laua e hele mai nei-ma ka imi ana iko olua meheu. lle mau mea hoi laua e hoohauoli loa mai ana i ko olua mau puuwai pakahi. ama la ka hoi e hui like fu kakou n;e ka olioli nu i O ke kumu keia o ko'u kaulua ana i ka ike ana aku \ kau wahine ma ke kino. Ria no nae wa u ke ike wau nei no iaia ma na manawa apau Ia kaua no e kamaUio nei ma keia wahi, eia n° w r au ke ike nei jaia maloko 0 kona rumī, u ma na wahi apau ana e hele ae ai maloko o ko olua home e noho nei. E huomanao oe e buu keīki «loha. He ekolu ls mai keia manawa aku, e hui ana kakou me ka hauoli, Ano ko'u manawa e kii mai ia oe uo ke kii aku ik a noho alii o Siela, he wa no ia,ma. hope aku o ko kakou hoohui aioha ia ana. A aole no nae paha e liuliu loa mahope oia ha; aloha like ana o kakou apau- O olua hoi na keiki, »o maua hui na makua o olua, a me ke Kau- ( wa hoolohe hoi a kakou, oia, hoi^ 0 PaUio k* kau«?a.oiaio a hoolohe, hoi i Kaolelo kauoha. E hui akuj ana kakou me ka olioli nui. ?*o-j laiia, e haalele aaa wau ia oe, keia m&nawa- E hoolohe mai nae 1 na olelo e pili ana no na 'me« e - hiki mai ana- i

"He ekolu la mni kein aku «t kaua e nei, e kai ikaika 'ana ka hekiii, ae o]apa aua ka uvrila. e. ua ana ka ua m® ka ikāika ae poipu an« ka lOkaama «pau„ A ik>ko oi» mana iwa e hakoko «jia na mea o ka |lewa;iam alaila, o ka manawa |ka hoi ia e hoea mai ai ka "Wa. Kamahap o k«i Aahu ao ka wahine hoi nona ka p'Puaawai Kamahao o Merebo [Oiiana." Aioha oe a huī hou aku! kakou- : I H noho no hp» me ka hooma-J nao pu i na mea a'u i kamaili ' aku nei ia oe. Aloha " Ika pau ana no o ke!a mau olelo a ua Wahine nei o ka Aahu Uiaula ae iike me ka «*napu ana 0 uwila i ka maka o ka opua, • peia no i nalowaie aku ai ua wa hine hookaia-kupua nei o ka "'Aahu Ulaula 1 ' me ka hikiwae Loa I ka naWwale ana oia wahme | mai ke alo aku o Waiaka, ua ku iki iho ia o Walaka t«e ke ana pahaohao no tnau oielo a, uc "Wahine nei o ka Aahu UlaMla'' ai ka ha!a ana o kek Un mau mi. nute pokole, alai'a. īho la oia i keīa wahi, a hali hoi ak u la no o kana a!ohS o noho ehai la I ka hoea ana aku I k a hate, a h«ldiwai aku ?a mt kana wahine aloha, alaiUi. aku ja oia i kena halawai hou *ana me ka *'Wahine o ka Aahu t'laula'* a me ha kamailio i kamaiho iamawaena o laua, a ia manawa pu no hoi o Walaka i ni nau aku ai i kana wahine aioha. *'E kuu Alavaire aloha ua ik e anei oe i kekahi wahine i kapa ja oka "Wnhine oka Aahu Keokeo" a oia ka niea nona ka j?anawaikamahao o Merebom!ana V' Ia man&wa no hoi o Alavsu're 1 ae aku ai ia Wal-ka, a rae kona hoike pu aku i keia mau mea imua o \&nsi kar;f- a v -h| Walaka, l '* 1 IV I <